9.2.7. Λεονάρντο: «Να μιμείστε όσο μπορείτε τους Έλληνες και τους Λατίνους.»

«Να μιμείστε όσο μπορείτε τους Έλληνες και τους Λατίνους, και τον τρόπο με τον οποίο αποκαλύπτουν τα μέλη, όπως ο άνεμος ακουμπάει το ύφασμα επάνω τους», γράφει ο Λεονάρντο ντα Βίντσι (1452-1519) στο κείμενο του, Περί ένδυσης των μορφών, που χρονολογείται γύρω στο 1510-1515, και το οποίο φανερώνει τη βαθιά κατανόηση που διέθετε για την αρχαία γλυπτική. Ήταν μαθητής του σπουδαίου Φλωρεντινού γλύπτη Αντρέα Βερόκιο (1435-1488), που επίσης επηρεάστηκε από την τέχνη της Αρχαιότητας. Ο κατεξοχήν ιδιοφυής ουμανιστής καλλιτέχνης, ζωγράφος, γλύπτης, ανατόμος, ποιητής, μηχανικός, εφευρέτης, μουσικός κ.ά. ήρθε από νωρίς σε επαφή με την κλασική τέχνη στους κήπους του Αγίου Μάρκου στη Φλωρεντία (γνωστοί ως Orto dei Medici). Στους κήπους αυτούς ο Λορέντσο ο Μεγαλοπρεπής των Μεδίκων (1449-1492) είχε συγκεντρώσει πλήθος αρχαίων αγαλμάτων, τα οποία καλούνταν να μελετήσουν και να αντιγράψουν νεαροί Φλωρεντινοί καλλιτέχνες (ανάμεσα σε αυτούς ήταν λίγο αργότερα και ο Μιχαήλ Άγγελος). Ο Λεονάρντο μελέτησε επίσης την Αρχαιότητα στις συλλογές από πολύτιμους λίθους των Μεδίκων, καθώς και σε αρχαία νομίσματα με πορτρέτα ιδίως Ρωμαίων αυτοκρατόρων, γεγονός που διακρίνεται στο κεφάλι του Αποστόλου Ματθαίου (εικ. 370) στον περίφημο Μυστικό Δείπνο που ζωγράφισε στην τραπεζαρία της Santa Maria delle Grazie στο Μιλάνο (1494-1498). Τον απασχόλησαν επίσης αρχαία έφιππα μνημεία (ο Μάρκος Αυρήλιος στο Καπιτώλιο της Ρώμης, τα άλογα του Αγίου Μάρκου στη Βενετία), όταν πήρε την παραγγελία για το μνημείο του έφιππου Φραντσέσκο Σφόρτσα (κολοσσιαίο κεραμικό εκμαγείο που χύτευσε ο ίδιος το 1493), έργο για το οποίο οι σύγχρονοί του τον συνέκριναν με τον Φειδία, τον Μύρωνα, τον Σκόπα και τον Πραξιτέλη, τονίζοντας μάλιστα ότι είχε κατορθώσει να ξεπεράσει τους αρχαίους τόσο στη γλυπτική όσο και στη ζωγραφική. Γεγονός είναι ότι ο Λεονάρντο κατόρθωνε τις περισσότερες φορές να μην προδίδει τις πηγές και τα πρότυπά του, καθώς τα αναμόρφωνε με βάση την παρατήρηση του φυσικού κόσμου και την επιστημονική έρευνα.