Εξώφυλλο

Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της

των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά
Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών

  • 251. Πελίκη του “ζωγράφου του Μαρσύα”: Αρπαγή της Θέτιδας από τον Πηλέα, 360-350 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο.

7.3.1. Πελίκη του «ζωγράφου του Μαρσύα»

Η πελίκη του «ζωγράφου του Μαρσύα» (εικ. 251), σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου, προέρχεται από την Κάμιρο της Ρόδου και είναι ένα αγγείο αντιπροσωπευτικό της αττικής παραγωγής του 4ου αιώνα π.Χ. και ειδικότερα του ρυθμού Κερτς· χρονολογείται κοντά στα μέσα του αιώνα (360-350 π.Χ.). Η παράσταση της κύριας όψης εικονίζει ένα αρκετά αγαπητό μυθολογικό θέμα, την αρπαγή της Θέτιδας από τον Πηλέα. Η Θέτις ήταν μια από τις Νηρηίδες, τις κόρες του θαλάσσιου θεού Νηρέα, τόσο όμορφη που ο Δίας και ο Ποσειδώνας ήθελαν να την κάνουν δική τους. Επειδή όμως, σύμφωνα με έναν χρησμό της Θέμιδας, ο γιος που θα γεννούσε η Θέτις θα γινόταν πιο δυνατός από τον πατέρα του, οι δύο θεοί άφησαν να την ερωτευθεί και να την παντρευτεί ένας θνητός, ο Πηλέας, γιος του Αιακού από τη Φθία στη νότια Θεσσαλία. Δεν ήταν όμως εύκολο να πλησιάσει ο Πηλέας τη νεαρή θεά και γι᾽ αυτό παραφύλαξε την ώρα που λουζόταν στην ακροθαλασσιά, την άρπαξε και την κράτησε σφιχτά, παρόλο που αυτή μεταμορφωνόταν σε διάφορα ζώα για να του ξεφύγει, ώσπου δέχτηκε να τον ακολουθήσει. Στην κύρια όψη του αγγείου βλέπουμε τη Θέτιδα γονατιστή δίπλα στη θάλασσα, που δηλώνεται με μια κυματιστή γραμμή και με την παρουσία ενός δελφινιού, να κρατάει με το αριστερό της χέρι το ένδυμά της· το δεξί της χέρι το κρατάει σφιχτά ο Πηλέας, που εικονίζεται ως έφηβος με πλατύγυρο καπέλο (πέτασο) στο κεφάλι και χλαμύδα, και δεν την αφήνει να φύγει, παρόλο που ένας ιππόκαμπος του δαγκώνει το πόδι — αναφορά στις μεταμορφώσεις της νεαρής θεάς. Επάνω από τον Πηλέα κάθεται η Αφροδίτη, που έχει δίπλα της τη σύντροφό της την Πειθώ. Η θεά έχει στείλει τον φτερωτό Έρωτα, που τον βλέπουμε να απλώνει τα χέρια του επάνω από το κεφάλι του νεαρού άνδρα δείχνοντας ότι τον εξουσιάζει. Στην άλλη πλευρά της παράστασης εικονίζονται τρεις Νηρηίδες, αδελφές της Θέτιδας. Αξιοσημείωτη είναι η μορφή της Νηρηίδας επάνω δεξιά, η οποία τρέχει γυμνή και εικονίζεται από πίσω με έντονη συστροφή και τολμηρές προοπτικές βραχύνσεις. Η μορφή αυτή είναι πιθανότατα παρμένη από τη μεγάλη ζωγραφική της εποχής. Στην παράσταση προβάλλεται έντονα το ερωτικό στοιχείο.