9.2.3. Μπρουνελέσκι και Ντονατέλο

Σύμφωνα με τον Βαζάρι, ο Μπρουνελέσκι και ο γλύπτης Ντονατέλο ήταν και οι δύο παθιασμένα αρχαιόπληκτοι. Περιηγήθηκαν μαζί τα ερείπια της αρχαίας Ρώμης, σχεδιάζοντας και μελετώντας διαστάσεις και αναλογίες από καθετί αρχαίο που έπεφτε στην αντίληψή τους. Ο Βαζάρι διηγείται πως ο Μπρουνελέσκι, ακούγοντας να εγκωμιάζουν μια ρωμαϊκή σαρκοφάγο στην Κορτόνα, κυριεύτηκε από τέτοια επιθυμία να τη δει, ώστε έφυγε όπως ήταν με την κάπα και τα ξυλοπάπουτσα από τη Φλωρεντία, πήγε με τα πόδια στην Κορτόνα όπου σχεδίασε το ανάγλυφο της διονυσιακής σκηνής, και ξαναγύρισε στη Φλωρεντία χωρίς να τον αντιληφθούν. Ο Μπρουνελέσκι ήταν ίσως ο πιο σημαντικός αρχιτέκτονας της Αναγέννησης. Όπως είδαμε, ανακάλυψε τους κανόνες της προοπτικής και άλλαξε την αντίληψη της δομής, της κατασκευής και των μοτίβων στην αρχιτεκτονική, αντλώντας μαθήματα από την Αρχαιότητα.

Ο διασημότερος γλύπτης της πρώιμης Αναγέννησης ήταν ο Ντονατέλο (περ. 1386-1466). Στον χάλκινο Δαβίδ του (εικ. 352), που τον παρουσιάζει σαν έναν γυμνό νεαρό έφηβο με το ξίφος του Γολιάθ στο δεξί, με το αριστερό πόδι πάνω στο κεφάλι του εχθρού και με ένα πλατύγυρο καπέλο, εντυπωσιάζει με τα ρευστά περιγράμματα, τη χαλαρότητα των μελών του σώματος που μαρτυρούν μια εκλεκτική συγγένεια με την πραξιτέλεια παράδοση του 4ου αιώνα π.Χ. Αλλά και στον περίφημο έφιππο ανδριάντα του Γκαταμελάτα στην Πάντοβα (εικ. 353), ώριμο έργο του Ντονατέλο, μπορεί να διακρίνει κανείς αναφορά σε αρχαίο πρότυπο, στον έφιππο Μάρκο Αυρήλιο στη Ρώμη (εικ. 343). Ο Ντονατέλο δυσκόλευε πάντα τους ιστορικούς της τέχνης, γιατί συνήθως δεν χρησιμοποιεί συγκεκριμένα έργα της Αρχαιότητας, αλλά τα αφομοιώνει ως κομμάτι του δικού του προσωπικού στιλ.