Εξώφυλλο

Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση

Η Αρχαία Ελληνική Τέχνη και η Ακτινοβολία της

των Μανόλη Βουτυρά & Αλεξάνδρας Γουλάκη-Βουτυρά
Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας & Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών

  • 212. Υδρία του “ζωγράφου του Μειδία”: Αρπαγή των Λευκιππιδών από τους Διοσκούρους και Ηρακλής με τις Εσπερίδες, γύρω στο 410 π.Χ. Λονδίνο, Βρετανικό Μουσείο.

6.1.2. Υδρία του «ζωγράφου του Μειδία

Ίσως ο πιο αντιπροσωπευτικός αγγειογράφος του «πλούσιου ρυθμού» είναι ο «ζωγράφος του Μειδία», που πήρε το όνομά του από τον αγγειοπλάστη Μειδία, του οποίου έχει διακοσμήσει αρκετά αγγεία. Ένα από τα πιο όμορφα, φτιαγμένο γύρω στο 410 π.Χ., είναι μια υδρία που βρίσκεται σήμερα στο Βρετανικό Μουσείο (εικ. 212), στην οποία εικονίζονται σε ζώνες δύο διαφορετικά μυθολογικά θέματα. Οι μορφές ταυτίζονται και πάλι με επιγραφές. Επάνω βρίσκεται η αρπαγή των κορών του Λευκίππου (των Λευκιππιδών) από τους Διοσκούρους, τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη. Η σκηνή διαδραματίζεται σε ένα ιερό της Αφροδίτης και βλέπουμε τη θεά στο κέντρο της παράστασης κάτω, καθισμένη δίπλα στον βωμό της, ενώ ψηλότερα διακρίνεται και το άγαλμά της, που είναι αρχαϊκής τεχνοτροπίας. Δίπλα στην καθιστή θεά γονατίζει η νεαρή Χρυσηίδα. Η Αφροδίτη κοιτάζει προς τη μεριά του Κάστορα που, κρατώντας στα χέρια τη μία από τις δύο αδελφές, την Εριφύλη, κατευθύνεται προς το άρμα του, όπου τον περιμένει ο ηνίοχός του Χρύσιππος έτοιμος να ξεκινήσει. Δύο γυναίκες, η Αγαύη και η Πειθώ, φεύγουν τρομαγμένες, ενώ στην άκρη αριστερά ο Δίας, ο πατέρας των Διοσκούρων, παρακολουθεί τη σκηνή καθιστός. Στο κάτω μέρος βλέπουμε τον Ηρακλή στον κήπο των Εσπερίδων. Στο κέντρο φαίνεται το δέντρο με τα χρυσά μήλα και τον φύλακά τους, το φοβερό φίδι Λάδωνα, τυλιγμένο γύρω του. Αριστερά από το δέντρο μια από τις Εσπερίδες, η Χρυσόθεμις, μαζεύει καρπούς, ενώ πίσω της στέκεται η Αστερόπη, ακουμπώντας στον ώμο της. Στα δεξιά η Λιπάρα στρέφεται προς τον καθιστό Ηρακλή, που αναγνωρίζεται από το ρόπαλο και τη λεοντή, κρατώντας στο αριστερό της χέρι ένα μήλο και ανασηκώνοντας με το δεξί το ιμάτιο της πάνω από τον ώμο. Πίσω από τον Ηρακλή στέκεται ο σύντροφος του, ο Ιόλαος. Αξιοσημείωτο είναι ότι δεν έχουμε εδώ μια πιστή απεικόνιση του μυθικού άθλου του Ηρακλή με τα μήλα των Εσπερίδων. Όπως και σε άλλες παραστάσεις της ίδιας εποχής, ο κήπος των Εσπερίδων παρουσιάζεται εδώ σαν να είναι η χώρα των Μακάρων, δηλαδή ένας ειδυλλιακός παράδεισος όπου πηγαίνουν μετά τον θάνατο τους οι ευσεβείς και ενάρετοι άνθρωποι, για να συνεχίσουν την ύπαρξή τους μέσα σε ευωχίες και ευδαιμονία, όπως πίστευαν ότι συνέβαινε με ορισμένους ήρωες της μυθολογίας. Δεν ξέρουμε πότε δημιουργήθηκε και από πού προέρχεται αυτή η αντίληψη, είναι όμως βέβαιο ότι συνδέεται με εσχατολογικές δοξασίες που διαδόθηκαν ευρύτερα και έγιναν δημοφιλείς προς το τέλος του 5ου αιώνα π.Χ.