Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση
Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας
του Α.-Φ. Χριστίδη
Κεφάλαιο 1: Τα μυστικά της γλώσσας
- Ο άνθρωπος μιλάει, ενώ τα ζώα όχι
- Οι ήχοι της γλώσσας και οι ήχοι των ζώων
- Πώς οι λέξεις σημαίνουν κάτι;
- Όλες οι γλώσσες είναι ίδιες: όλες είναι σχεδιασμένες με τον ίδιο τρόπο
- Άλλο είναι τα γράμματα και άλλο είναι οι φθόγγοι
- Η γλώσσα αλλάζει αλλά δεν χαλάει
- Η μητρική γλώσσα
- Η γλώσσα που χρησιμοποιούμε δεν είναι παντού και πάντα η ίδια
- Ποιες γλώσσες έχουν τους περισσότερους ομιλητές;
- Τα μυστικά της γλώσσας, λοιπόν...
Κεφάλαιο 2: Οι ήχοι της γλώσσας
Κεφάλαιο 3: Τα μυστικά της γραφής
- Λόγος και γραφή. Οι αιτίες της γραφής
- Παραμύθια για τη γραφή
- Τα παραμύθια και οι αλήθειες τους για τη γραφή
- Οι αλήθειες της αρχαιολογικής και της ιστορικής έρευνας
- Τα μυστικά της γραφής, λοιπόν...
Κεφάλαιο 4: Πότε γεννήθηκε και πότε πρωτογράφτηκε η ελληνική γλώσσα
- Ποιοι και πότε πρωτοέγραψαν ελληνικά
- Γραμμική Β: τα πρώτα ελληνικά κείμενα
- Γραμμική Β: μια ελλειπτική γραφή
- Το κυπριακό συλλαβάριο
- Η γραμμική Α
- Κρητική ιερογλυφική
- Ετεοκρητική
- Κυπρομινωικές γραφές, ετεοκυπριακή
- Πότε γεννήθηκε η ελληνική γλώσσα;
- Ποιες είναι οι γλώσσες που ανήκουν στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια;
- Τί ξέρουμε για τις προελληνικές γλώσσες;
- Για να συγκεφαλαιώσουμε
Κεφάλαιο 5: Η ελληνική γλώσσα και το αλφάβητο
- Το τέλος της γραμμικής Β
- Η αλφαβητική γραφή
- Πότε ανακαλύφθηκε η αλφαβητική γραφή
- Οι Φοίνικες και το αλφάβητο τους
- Το ελληνικό αλφάβητο είναι παιδί του φοινικικού
- Οι επαφές φέρνουν το αλφάβητο στην Ελλάδα
- Τί μας λένε οι πρώτες αλφαβητικές επιγραφές
- Η ελληνική αλφαβητική γραφή: από το ιδιωτικό στο δημόσιο
- Πώς γράφονταν και πώς διαβάζονταν τα κείμενα
- Για να συνοψίσουμε
Κεφάλαιο 6: Πώς προφέρονταν τα αρχαία ελληνικά
Κεφάλαιο 7: Η αρχιτεκτονική της γλώσσας και η αρχαία ελληνική γλώσσα
- Η πρόταση
- Η πρόταση εκφράζει μια ολοκληρωμένη σκέψη
- Υποκείμενο και κατηγόρημα
- Ουσιαστικά
- Άρθρο
- Αντωνυμίες
- Πτώσεις και κλίση
- Αριθμός, γένος
- Το ρήμα και ο χρόνος
- Το ρήμα και η όψη
- Παρακείμενος, υπερσυντέλικος
- Επιρρήματα
- Και πάλι για το ρήμα
- Φωνή και διάθεση
- Επίθετο
- Προθέσεις, σύνδεσμοι, μόρια
- Και πάλι για την πρόταση
- Η γλώσσα και οι γλώσσες
- Τα αρχαία ελληνικά
- Για να συγκεφαλαιώσουμε
Κεφάλαιο 8: Οι διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής γλώσσας
- Λίγα λόγια για τις διαλέκτους της νέας ελληνικής γλώσσας
- Αστεία για τις διαλέκτους και τί σημαίνουν
- Τί σημαίνουν αυτά τα αστεία;
- Πώς γεννήθηκε η κοινή νέα ελληνική γλώσσα;
- Και τώρα οι διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής
- Άλλες γλώσσες
- Πώς χάθηκαν οι αρχαίες διάλεκτοι;
- Οι διάλεκτοι στη λογοτεχνία
- Για να συγκεφαλαιώσουμε
Κεφάλαιο 9: Η συνάντηση της αρχαίας ελληνικής με άλλες γλώσσες
- Γλωσσικές επαφές: παραδείγματα από τα νέα ελληνικά
- Τα μυστικά της γλωσσικής επαφής
- «Χαλάει» τις γλώσσες ο δανεισμός;
- Και πάλι για τα μυστικά της γλωσσικής επαφής
- Οι γλώσσες δεν χαλούν - αλλάζουν. Όμως μπορεί να χαθούν
- Κινδυνεύει σήμερα να χαθεί η ελληνική γλώσσα από τη συνάντησή της με την αγγλική;
- Η αρχαία ελληνική και οι επαφές της με άλλες γλώσσες
- Για να συγκεφαλαιώσουμε
Κεφάλαιο 10: Πώς άλλαξε η αρχαία ελληνική γλώσσα
- Ας ξαναθυμηθούμε την προφορά των αρχαίων ελληνικών
- Τί ρόλο παίζει στη γλωσσική αλλαγή η γεωγραφική εξάπλωση της χρήσης μιας γλώσσας;
- Κοινή, γεωγραφική εξάπλωση, αλλόγλωσσοι
- Γεωγραφική απομόνωση: η ισλανδική και η ελληνική
- Οι γλώσσες αλλάζουν λοιπόν
- Οι αλλαγές της κοινής
- Άλλες αλλαγές
- Χάνεται ο αναδιπλασιασμός
- Χάνονται τα ρήματα σε -μι
- Και τώρα τα ουσιαστικά: πώς ο γέρων έγινε γέρος
- Όλα όσα «τελειώνουν» σε -ος να είναι αρσενικά!
- Και άλλες περιπτώσεις εξομάλυνσης
- Κάποια συμπεράσματα
- Υποχωρεί η δοτική
- Υποχωρεί η ευκτική
- Ο μέλλοντας γίνεται περιφραστικός
- Υποχωρεί το απαρέμφατο
- Χάνεται ο δυϊκός αριθμός
- Τί έγινε λοιπόν;
- Για να συγκεφαλαιώσουμε
Κεφάλαιο 11: Αττικισμός: η «καλή» και η «κακή» γλώσσα
Κεφάλαιο 12: Προς τα νέα ελληνικά
- Ας ξαναθυμηθούμε την κοινή
- Η βυζαντινή περίοδος
- Παλιά και Νέα Ρώμη: ελληνική και λατινική
- Γλώσσα και ιστορία: οι τύχες της ελληνικής και της λατινικής· γλώσσα και διάλεκτος
- Βυζάντιο: η συνέχεια με το παρελθόν
- Αρχαΐζουσα και ομιλούμενη γλώσσα
- Γλωσσικές αλλαγές, νέες επαφές
- Η ελληνική γλώσσα στην Τουρκοκρατία
- Η δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους
- Γιατί αυτή η επιμονή στην αρχαΐζουσα γλώσσα;
- Η «διόρθωση» της ομιλούμενης γλώσσας και η καθαρεύουσα
- Η δημοτική
- Οι διάλεκτοι της νέας ελληνικής
- Για να συγκεφαλαιώσουμε
