Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση
Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας
του Α.-Φ. Χριστίδη
Χάνεται ο αναδιπλασιασμός
Όπως θα θυμάστε, στα αρχαία ελληνικά ο παρατατικός και ο αόριστος σχηματίζονται με αυτό που ονομάζεται αύξηση, το φωνήεν ε- που μπαίνει πριν από το θέμα: λύω, ἔλυον, ἔλυσα. Η αύξηση, αυτό το ε-, είναι όπως λέγαμε σε προηγούμενο κεφάλαιο το «απομεινάρι» ενός χρονικού επιρρήματος που σήμαινε 'πριν'. Ο παρακείμενος δεν σχηματιζόταν με αύξηση αλλά με αναδιπλασιασμό: επανάληψη του αρχικού συμφώνου του ρήματος μαζί με ένα ε:
λέ-λυ-κα 'έχω λύσει'
Στην εποχή της κοινής βλέπουμε την αύξηση να επεκτείνεται και στον παρακείμενο και να αντικαθιστά τον αναδιπλασιασμό: ἔλυκα αντί λέ-λυκα, ἐπλήρωκα αντί πεπλήρωκα. Η επέκταση της αύξησης και στον παρακείμενο (η γενίκευση της χρήσης της) είναι μια διαδικασία εξομάλυνσης που κάνει απλούστερη τη μορφολογία του ρηματικού συστήματος, δηλαδή των μορφών με τις οποίες αυτό εμφανίζεται. Και απλούστερη μορφολογία σημαίνει ευκολότερη εκμάθηση.