Πτώσεις και κλίση

Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στο ουσιαστικό. Τα ουσιαστικά, όπως ξέρουμε, έχουν πτώσεις: όταν το ουσιαστικό είναι στη θέση του ονόματος/υποκειμένου, βρίσκεται στην ονομαστική πτώση: Ο Γιάννης έφυγε. Όταν βρίσκεται σε θέση αντικειμένου, όταν δηλαδή ολοκληρώνει τη σημασία ενός ρήματος, π.χ. Ο Γιάννης αγόρασε τον ανεμιστήρα (το ρήμα αγοράζω, σε αντίθεση με το ρήμα φεύγω, χρειάζεται ένα ουσιαστικό: πάντα αγοράζουμε «κάτι»), βρίσκεται στην αιτιατική πτώση. Η γενική πτώση είναι μια μορφή που παίρνει το ουσιαστικό για να δηλωθεί η κτήση (το βιβλίο του Γιάννη) αλλά και άλλες σημασίες, π.χ. Είπα του Γιάννη. Οι πτώσεις είναι μορφές τις οποίες παίρνει το ουσιαστικό ανάλογα με τον (συντακτικό) ρόλο που έχει μέσα στην πρόταση: υποκείμενο, αντικείμενο κλπ. Τον όρο πτώση (που σημαίνει 'πέσιμο') τον έφτιαξαν οι αρχαίοι. Είχαν στο μυαλό τους την εικόνα του ζαριού που, καθώς πέφτει, εμφανίζεται μία από τις πλευρές του. Έτσι και το ουσιαστικό: καθώς «πέφτει» μέσα στην πρόταση, εμφανίζεται με διαφορετική μορφή ανάλογα με τον συντακτικό ρόλο που έχει. Οι πτώσεις του ουσιαστικού (αλλά και του άρθρου και του επιθέτου και των αντωνυμιών) αποτελούν την κλίση.