Κυπρομινωικές γραφές, ετεοκυπριακή

Ας ξαναγυρίσουμε για λίγο στην Κύπρο. Και εκεί πριν από το κυπριακό συλλαβάριο με το οποίο καταγράφηκε η ελληνική γλώσσα στη μορφή που μιλιόταν στην Κύπρο (κυπριακή διάλεκτος), χρησιμοποιούνταν, ήδη από το 1600 π.Χ. και μέχρι το 1000 π.Χ., οι λεγόμενες κυπρομινωικές γραφές (βλ. εικ. 30). Οι γραφές αυτές (πιθανότατα συλλαβικού τύπου, όπως η γραμμική Α και η γραμμική Β) καταγράφουν άγνωστες γλώσσες που μιλιούνταν στην Κύπρο. Ονομάζονται κυπρομινωικές γιατί μοιάζουν με τις γραμμικές γραφές   (γραμμική Α) της Κρήτης. Όπως και στην Κρήτη, έτσι και στην Κύπρο   σώζονται σε πολύ πιο πρόσφατη εποχή (6ος-4ος αιώνας π.Χ.) κάποιες επιγραφές που χρησιμοποιούν το κυπριακό συλλαβάριο για να καταγράψουν μία από τις

Εικ. 30. Πήλινη πινακίδα από την Έγκωμη της Κύπρου (περ. 1200 π.Χ.).

παλιές αυτές άγνωστες γλώσσες. Οι επιγραφές αυτές προέρχονται από την πόλη Αμαθούντα  , στις νότιες ακτές της Κύπρου, και ονομάζονται ετεοκυπριακές. Την ονομασία αυτή δεν την έφτιαξαν οι αρχαίοι αλλά οι νεότεροι ερευνητές με βάση την ονομασία Ετεόκρητες - ετεοκρητική, που συζητήσαμε πριν λίγο.

Θα ξαναγυρίσουμε σε λίγο σε αυτές τις χαμένες γλώσσες που προβάλλουν μέσα από την κρητική ιερογλυφική, τις κυπρομινωικές γραφές, τη γραμμική Α, τις ετεοκρητικές και τις ετεοκυπριακές επιγραφές. Ας κρατήσουμε για την ώρα αυτά που μας μαθαίνουν: ότι στον γλωσσικό χάρτη της αρχαιότητας τα γλωσσικά σύνορα δεν ήταν τόσο ξεκάθαρα όσο στις μέρες μας (αν και σήμερα η οικονομική μετανάστευση αλλάζει σιγά σιγά αυτή την εικόνα). Σε μικρές, σχετικά, γεωγραφικές περιοχές μιλιούνταν και συνυπήρχαν πολλές γλώσσες και σίγουρα αλληλοεπηρεάζονταν. Αυτό έχει σημασία για το επόμενο, δύσκολο, ζήτημα που θα εξετάσουμε.

Εικ. 10: Πίνακας σύγκρισης των συμβόλων της γραμμικής Α, της γραμμικής Β και μιας κυπρομινωικής γραφής

 

Εικ. 11: Χάρτης με τα αρχαία βασίλεια της Κύπρου

 

Εικ. 12: Ετεοκυπριακή επιγραφή. Αμαθούς, μεταξύ 500 και 300 π.Χ.