Τρεις ομάδες διαλέκτων

Οι διάλεκτοι της αρχαίας ελληνικής χωρίζονται σε τρεις ομάδες  : την ανατολική ομάδα, που περιλαμβάνει (α) τη διάλεκτο της Αττικής (την αττική διάλεκτο), η οποία μιλιόταν στην Αττική και στις αποικίες της Αθήνας (Λήμνο, Σίγειο στη Μικρά Ασία, Αμφίπολη στη Μακεδονία)· (β) την ιωνική διάλεκτο, που μιλιόταν στις ακτές της Μικράς Ασίας, στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου (εκτός από την Κρήτη, τα Κύθηρα, τη Μήλο, τη Θήρα και τα Δωδεκάνησα), στην Εύβοια, και σε αποικίες στη Χαλκιδική, τη Θράκη, την Προποντίδα, τον Εύξεινο Πόντο, την Κάτω Ιταλία και την Σικελία· (γ) την αρκαδοκυπριακή διάλεκτο, που μιλιόταν στην Αρκαδία (της Πελοποννήσου) και την Κύπρο. Συγγενική με την αρκαδοκυπριακή ήταν η παμφυλιακή διάλεκτος, που μιλιόταν στην Παμφυλία (στις ακτές της Μικράς Ασίας, βορειοδυτικά της Κύπρου).

Η δυτική ομάδα περιλάμβανε (α) τις δωρικές διαλέκτους, δηλαδή τις διαλέκτους της Λακωνίας, της Μεσσηνίας, της Ηράκλειας, της Μήλου, της Θήρας, της Κυρήνης (αποικίας της Θήρας στη Β. Αφρική), των Δωδεκανήσων, του Άργους, της Κορίνθου, των Μεγάρων· (β) τις βορειοδυτικές διαλέκτους, δηλαδή τις διαλέκτους της Ηπείρου, της Ακαρνανίας, της Αιτωλίας, της Λοκρίδας, της Φωκίδας, της Ελέας.

Η αιολική ομάδα περιλάμβανε τις διαλέκτους της Λέσβου, της Βοιωτίας και της Θεσσαλίας. Η θεσσαλική διάλεκτος χωρίζεται σε τρεις υποδιαλέκτους: τη διάλεκτο της Πελασγιώτιδας (περιοχής της Λάρισας), τη διάλεκτο της Θεσσαλιώτιδας (Κιέριο, Φάρσαλα) και τη διάλεκτο της Ιστιαιώτιδας (Ματρόπολη).

Εικ. 3: Χάρτης κατανομής διαλεκτικών ομάδων της αρχαίας ελληνικής κατά την κλασική περίοδο

(Ο χάρτης είναι βασισμένος στη διαίρεση που προτείνει ο Woodart, 2008).