Εξώφυλλο

Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση

Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας

του Α.-Φ. Χριστίδη

9. Η συνάντηση της αρχαίας ελληνικής με άλλες γλώσσες

Έλληνες και Κέλτες

Ας στραφούμε τώρα στις επαφές της αρχαίας ελληνικής γλώσσας με γλώσσες της κεντρικής και δυτικής Ευρώπης και ειδικότερα με τις κελτικές γλώσσες  . Από αυτές κατάγονται τα σημερινά ουαλικά (που μιλιούνται στη δυτική Αγγλία), τα ιρλανδικά, αλλά και η γλώσσα του Αστερίξ, τα γαλατικά. Οι Κέλτες (οι Κελτοί των αρχαίων) κατοικούσαν στο μεγαλύτερο μέρος της Κεντρικής Ευρώπης και έφταναν μέχρι τη νότια Γαλλία, την Ισπανία και τη βόρεια Ιταλία. Τον 3ο αιώνα π.Χ. αρχίζουν να κατεβαίνουν προς τα Βαλκάνια και φτάνουν ως τους Δελφούς, τους οποίους καταστρέφουν. Ένα μέρος τους περνάει στη Μικρά Ασία και εγκαθίσταται στην περιοχή που θα πάρει το όνομά τους: Γαλατία. Οι Γαλάτες της Μικράς Ασίας υπηρετούν τους βασιλιάδες της περιοχής ως μισθοφόροι και σιγά σιγά εξελληνίζονται (εγκαταλείπουν τη μητρική τους γλώσσα). Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιοι γαλάτες μισθοφόροι που υπηρετούσαν τους έλληνες βασιλιάδες της Αιγύπτου χάραξαν μια επιγραφή (γκράφιτι, όπως γίνεται σήμερα στους τοίχους) που δηλώνει την παρουσία τους, και η επιγραφή είναι στα ελληνικά.

Οι πιο εντατικές επαφές Ελλήνων και Κελτών γίνονται στη νότια Γαλλία, όπου κυριαρχεί, ως ελληνικό κέντρο, η Μασσαλία, αποικία της μικρασιατικής Φώκαιας. Από τους Μασσαλιώτες οι Κέλτες δανείζονται το ελληνικό αλφάβητο για να γράψουν τη γλώσσα τους (εικόνα  ). Σώζεται ένας αρκετά μεγάλος αριθμός κελτικών επιγραφών γραμμένων με το ελληνικό αλφάβητο. Ξέρουμε επίσης ότι οι ευκατάστατοι Κέλτες έστελναν τα παιδιά τους στη Μασσαλία για να μάθουν ελληνικά.

Εικ. 19: Ιστορικός χάρτης κελτικών γλωσσών (το σκούρα πράσινα δείχνουν τις περιοχές που μιλιούνται σήμερα).

Παρατηρήστε την εγκατάσταση των Γαλατών στο κέντρο της Μ. Ασίας