Έλληνες, Θράκες, Ιλλυριοί

(εικόνα  )

Οι Θράκες ήταν ένας λαός που κατοικούσε σε ένα μεγάλο μέρος της Βαλκανικής καθώς και σε περιοχές της σημερινής βόρειας Ελλάδας μέχρι τη βορειοδυτική Μικρά Ασία. Οι Έλληνες είχαν σημαντικές επαφές με τους Θράκες. Βασιλιάδες των Θρακών ήταν κατά καιρούς σύμμαχοι των Αθηναίων. Στα ελληνικά το ρήμα θρακίζω σήμαινε 'μιλώ θρακικά'. Πιθανότατα η λέξη ῥομφαία είναι θρακικό δάνειο στα αρχαία ελληνικά. Αν εξαιρέσει κανείς κύρια ονόματα (π.χ. Κότυς, Ἀμάδοκος) και ονόματα τόπων (τοπωνύμια, π.χ. Μεσημβρία· η λέξη βρία σήμαινε μάλλον 'πόλη' στα θρακικά), δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτα για τη θρακική γλώσσα. Και αυτό γιατί δεν γραφόταν, όπως δεν γράφονται σήμερα οι περισσότερες νεοελληνικές διάλεκτοι, λ.χ. τα καππαδοκικά. Τα ελάχιστα κείμενα (επιγραφές) που σώζονται σε θρακική γλώσσα   χρησιμοποιούν το ελληνικό αλφάβητο. Από τον 3ο αιώνα π.Χ. οι Θράκες, όπως και πολλοί άλλοι λαοί, μπαίνουν σε μια πορεία εξελληνισμού, δηλαδή εγκατάλειψης της μητρικής τους γλώσσας.

Οι Ιλλυριοί κατοικούσαν βόρεια της Ηπείρου, στην περιοχή της Αδριατικής και ως τον Δούναβη. Οι Έλληνες έρχονται σε επαφή μαζί τους μέσω των κορινθιακών και κερκυραϊκών αποικιών της Αδριατικής (Επίδαμνος, Απολλωνία). Οι αρχαίοι ιστορικοί έχουν πολλά να πουν για τους Ιλλυριούς και την εμπλοκή τους στα ελληνικά πράγματα μέχρι την υποταγή τους στους Ρωμαίους το 186 π.Χ. Αλλά για τη γλώσσα τους, το ἰλλυρίζειν, κατά τους αρχαίους, δεν ξέρουμε παρά ελάχιστα πράγματα. Κι αυτό γιατί, όπως και τα θρακικά, ήταν μια γλώσσα που μιλιόταν αλλά δεν γραφόταν. Όταν οι Ιλλυριοί μπαίνουν στον χώρο της γραφής, χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα. Η σημερινή αλβανική είναι απόγονος της ιλλυρικής.

Εικ. 18: Η Θράκη και η Ιλλυρία, μέσα 4ου αι. π.Χ.