Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση
Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας
του Α.-Φ. Χριστίδη
Αρχαία ελληνική, λατινική και το επιστημονικό λεξιλόγιο
Πριν κλείσουμε το κεφάλαιο αυτό, θα πρέπει να συζητήσουμε τον ρόλο που έπαιξαν αυτές οι δύο μεγάλες γλώσσες στη διαμόρφωση του επιστημονικού λεξιλογίου των νεότερων χρόνων. Αν ανοίξει κανείς κάποια μελέτη που αφορά φυτά, έντομα ή και ζώα, θα δει ότι τα επιστημονικά τους ονόματα (τα ονόματα που τους δίνουν οι βοτανολόγοι, εντομολόγοι, ζωολόγοι) είναι τα περισσότερα λατινικά. Η ιατρική ορολογία, από το άλλο μέρος, είναι σε σημαντικότατο ποσοστό φτιαγμένη με αρχαίο ελληνικό γλωσσικό υλικό. Το ίδιο ισχύει και για άλλες επιστήμες. Γιατί έγινε αυτό; Οι όροι αυτοί δεν φτιάχτηκαν βέβαια στην αρχαιότητα. Η λέξη τηλέφωνο φτιάχτηκε από τους ξένους, με ελληνικό γλωσσικό υλικό (τῆλε'μακριά' + φωνή), όταν εφευρέθηκε το τηλέφωνο. Οι αρχαίοι δεν είχαν βέβαια τηλέφωνα για να διαθέτουν και τη σχετική λέξη. Το ίδιο ισχύει και για λέξεις όπως τηλεσκόπιο, τηλέγραφος κ.ά. Οι επιστήμες που αναπτύχθηκαν στη νεότερη εποχή, κυρίως στη Δύση, χρησιμοποίησαν για να κατασκευάσουν την επιστημονική τους ορολογία τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά, γιατί ήταν οι γλώσσες στις οποίες πρωτοκαλλιεργήθηκαν οι επιστήμες και η φιλοσοφία και γιατί αυτές οι γλώσσες διέθεταν ιδιαίτερο κύρος. Επιπλέον, τα λατινικά μέχρι τον 17ο αιώνα ήταν η γλώσσα της επιστήμης και της φιλοσοφίας στη Δύση. Με άλλα λόγια, όλοι οι επιστήμονες και οι στοχαστές, άσχετα από τη μητρική τους γλώσσα, έγραφαν τα έργα τους στα λατινικά.
Ερώτηση
Γνωρίζετε άλλες τέτοιες λέξεις; Πριν να απαντήσετε, σκεφτείτε αν η μορφή της λέξης είναι, για παράδειγμα, (σχεδόν) ίδια στα ελληνικά με τα αγγλικά και τα γαλλικά.
Απάντηση
Δείτε μερικούς διεθνισμούς:
μικρόβιο, αγλλ. microbe, γαλλ. microbe
αστροναύτης, αγγλ. astronaut, γαλλ. astronaute
οικολογία, αγγλ. ecology, γαλλ. écologie
φωτογραφία, αγγλ. photography, γαλλ. photographie