Αρχαιογνωσία και Αρχαιογλωσσία στη Μέση Εκπαίδευση
Ιστορία της αρχαίας ελληνικής γλώσσας
του Α.-Φ. Χριστίδη
Για να συγκεφαλαιώσουμε
Η βασική δομή της αρχιτεκτονικής της γλώσσας, της κάθε γλώσσας, είναι η πρόταση. Με την πρόταση «χτίζεται» η γλωσσική επικοινωνία, ο διάλογος. Ο λόγος είναι διάλογος. Η πρόταση «κατασκευάζεται» από τον συνδυασμό ονόματος (ή υποκειμένου) και κατηγορήματος. Το όνομα δηλώνει κάτι το ειδικό και το κατηγόρημα κάτι το γενικό, και αυτό είναι το μεγάλο μυστικό της γλώσσας. Στην ανθρώπινη γλώσσα το ειδικό, το συγκεκριμένο, «κολυμπάει» πάντα μέσα στο γενικό. Κάθε λέξη, όπως λέγαμε στο πρώτο πρώτο κεφάλαιο, είναι μια γενική περιγραφή κάποιας όψης του κόσμου, αποτελώντας μια «κρυφή» συμπυκνωμένη πρόταση. Αυτό το βεβαιώνει όποιο ερμηνευτικό λεξικό πάρουμε στα χέρια μας ή αυτό που κάνουμε όλοι όταν μας ρωτάει κάποιος τη σημασία μιας λέξης που δεν ξέρει: του δίνουμε με προτάσεις μια γενική περιγραφή για να καταλάβει τη σημασία της άγνωστης λέξης. Με την πρόταση κατασκευάζεται η «θάλασσα» του γενικού μέσα στην οποία «κολυμπάει» το ειδικό. Η διαφορά μας με τα ζώα είναι ότι για αυτά υπάρχει μόνο το ειδικό, το συγκεκριμένο - το «εδώ και τώρα». Γι' αυτό και τα συστήματα επικοινωνίας τους δεν διαθέτουν προτάσεις.
Όλες οι γλώσσες έχουν την ίδια αρχιτεκτονική, όλες βασίζονται στις προτάσεις - στο όνομα και στο κατηγόρημα. Οι διαφορές τους βρίσκονται στα μέσα που χρησιμοποιούν για να «οργανώσουν» την πρόταση. Η αρχαία ελληνική ήταν μια κλιτή, συνθετική γλώσσα. Η νέα ελληνική έχει χάσει πολλά από τα κλιτά, συνθετικά στοιχεία της αρχαίας ελληνικής και έγινε περισσότερο αναλυτική.