Δ2.1.1. Άτεχνα μέσα πειθούς

(ἄτεχνοι πίστεις, probationes inartificiales)

Τα μέσα πειθούς (τα αποδεικτικά μέσα) που χρησιμοποιεί ο ομιλητής στηριγμένος σε στοιχεία που συνδέονται άμεσα, με προφανή και σαφή σχέση με την ίδια την υπόθεση, ενώ η ύπαρξή τους είναι δεδομένη και ανεξάρτητη από την επεξεργασία του ίδιου και τα οποία για τη σύνταξή τους δεν απαιτούν τη συνδρομή της τέχνης, παρά το γεγονός ότι η αποτελεσματική αξιοποίησή τους στο πλαίσιο του λόγου προϋποθέτει περίσκεψη και επιμελή επεξεργασία, αποτελούν τις λεγόμενες «φυσικές αποδείξεις» ή τα «άτεχνα μέσα πειθούς». Αναφορά σε αυτά έχουμε κιόλας στη Ρητορική του Αριστοτέλη: τῶν δὲ πίστεων αἱ μὲν ἄτεχνοί εἰσιν αἱ δ᾽ ἔντεχνοι. ἄτεχνα δὲ λέγω ὅσα μὴ δι᾽ ἡμῶν πεπόρισται ἀλλὰ προϋπῆρχεν, οἷον μάρτυρες βάσανοι συγγραφαὶ καὶ ὅσα τοιαῦτα. (Ῥητορική 1.1.1355b35-37, «"Άτεχνες" ονομάζω αυτές που δεν έχουν την αρχή τους σε μας, αλλά υπήρχαν πριν από μας.», μτφρ. Δ. Λυπουρλή). Σε αυτήν λοιπόν την κατηγορία αποδεικτικών μέσων ανήκουν τα αρχεία, οι μαρτυρίες (μεταξύ αυτών και όσες αποσπώνται με βασανιστήρια), οι συμβάσεις και τα συμβόλαια, κάθε είδους συμφωνητικά, οι καταθέσεις από ανακρίσεις, οι όρκοι, οι νόμοι, οι αποφάσεις διοικητικών οργάνων, οι προηγούμενες σχετικές δικαστικές αποφάσεις (τo «δεδικασμένoν» (iudicatum) και ό,τι θα ονομάζαμε σήμερα «νομολογία»).