ΠΕΡΙΚΛΥΜΕΝΟΣ

(λιοντάρι, φίδι, μυρμήγκι, αετός, μύγα, μέλισσα, σμήνος μελισσών)

Ο Περικλύμενος ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Νηλέα και της Χλωρίδας, κόρης του Αμφίονα του Θηβαίου, που του χάρισε μια κόρη, την Πηρώ, και τρία αγόρια, τον Νέστορα, τον Χρόμιο, τον Περικλύμενο (Όμ., Οδ. λ. 285-287)· ή δώδεκα αγόρια, τον Ταύρο, τον Αστέριο, τον Πηλάονα, τον Δηίμαχο, τον Ευρύβιο, τον Επίλαο, τον Φράσιο, τον Ευρυμένη, τον Ευαγόρα, τον Αλάστορα, τον Νέστορα, τον Περικλύμενο (Απολλόδ. 1.93). Σε αυτόν τον τελευταίο ο παππούς του Ποσειδώνας, πατέρας του Νηλέα, έδωσε το χάρισμα να αλλάζει μορφές. Όταν ο Ηρακλής προσπαθούσε να κυριεύσει την Πύλο, ο Περικλύμενος, υπερασπιζόμενος την πατρίδα του, μεταμορφωνόταν άλλοτε σε λιοντάρι, άλλοτε σε φίδι, άλλοτε πάλι σε μέλισσα. Σαν μέλισσα κάθισε στον ζυγό του άρματος του Ηρακλή και περίμενε την κατάλληλη στιγμή για την επίθεσή του, οπότε και θα έπαιρνε ξανά την ανθρώπινη μορφή του. Όμως ο Ηρακλής τον αναγνώρισε έγκαιρα χάρη στην προστάτισσά του Αθηνά που, θυμωμένη για τα κατορθώματα του Περικλύμενου, έδωσε στον Ηρακλή ένα τόξο, του έδειξε τη μέλισσα και του αποκάλυψε την πραγματική του ταυτότητα· προτού ο Περικλύμενος προλάβει να ξαναμεταμορφωθεί, ο Ηρακλής διαπέρασε τη μέλισσα με ένα βέλος του. (Εικ. 1580) Μάλιστα λέγεται ότι η ίδια η Αθηνά ενέβαλε στον Περικλύμενο τη σκέψη να μεταμορφωθεί σε μέλισσα, ώστε να αναγκαστεί να πλησιάσει πολύ τον Ηρακλή και εκείνος να τον σκοτώσει. Άλλοι λένε ότι ο Ηρακλής δεν τον σκότωσε με βέλος αλλά τον συνέθλιψε ανάμεσα στα δυο του δάχτυλα· ή ότι τον σκότωσε με βέλος, όταν είχε πάρει τη μορφή αετού· ή με το ρόπαλό του όταν μεταμορφώθηκε σε μύγα και κάθισε στο καμουτσίκι του Ηρακλή. Όπως και να είναι, απαλλαγμένος από τον Νηλείδη Περικλύμενο, εξαιτίας του οποίου κινδύνεψε η εκστρατεία με αποτυχία, ο Ηρακλής σκότωσε και τα άλλα παιδιά του Νηλέα, εκτός από τον Νέστορα που εκείνη την περίοδο έλειπε στη χώρα των Γερηνίων στη Λακωνία.