ΝΗΡΙΤΗΣ

(κοχύλι)

Νηρείτης, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη (π. ζ. ιστ. 4.4.31), ή νηρίτης σύμφωνα με άλλη γραφή και νήριτος, είναι όνομα διαφόρων ειδών κοχυλιών -κογχύλιον κοχλιῶδες ποικίλον (Ησύχιος). Επομένως, ο νέος στον οποίο δόθηκε το όνομα αυτό δεν μπορεί παρά να σχετίζεται με ιστορίες της θάλασσας. Μυθολογείται ότι ήταν ο ωραιότερος γιος του Νηρέα και τη Δωρίδας και ότι τον είχε ερωτευτεί η Αφροδίτη, όταν η υπόστασή της ήταν κυρίως θαλασσινή -στη θάλασσα γεννήθηκε- και ζούσε στη θάλασσα. Όταν ήλθε ο εἰμαρμένος χρόνος που η Αφροδίτη θα εγγραφόταν στον κόσμο των Ολυμπίων, θέλοντας να έχει μαζί της τον αγαπημένο της, τον φτέρωσε. Εκείνος όμως αρνήθηκε να την ακολουθήσει, και εκείνη, οργισμένη, τον καταδίκασε σε αιώνια ακινησία· τον μεταμόρφωσε σε κοχύλι κολλημένο στα βράχια. Όσο για τα φτερά, τα έδωσε στον Έρωτα, που έγινε ο μόνιμος σύντροφός της.

Παραλλαγή του μύθου, θαλασσινή κι αυτή, θέλει τον Ποσειδώνα να έλκεται από τον Νηρίτη. Ο νέος, ανταποκρινόμενος στο αίσθημα του θεού, τον ακολουθούσε με μια γρηγοράδα πάνω στα κύματα που τη ζήλεψε ο Ήλιος, ίσως και για τα αισθήματα που έτρεφε για τον Ποσειδώνα. Γι' αυτό τον καταδίκασε στην ακινησία του κοχυλιού στο οποίο τον μεταμόρφωσε.

Και τις δύο εκδοχές του μύθου παραδίδει ο Αιλιανός (Περί ζώων 14.28).