ΑΝΔΡΟΜΕΔΑ

(αστερισμός)

Η Ανδρομέδα δεν μεταμορφώθηκε σε αστερισμό. Ωστόσο, ήδη από την αρχαιότητα υφίσταται στον ουρανό ως αστερισμός, όπως και ο σύζυγός της Περσέας, μαζί με τους μεταμορφωμένους στον μύθο γονείς της, τον Κηφέα και την Κασσιόπη.

Η καταγωγή των γονιών της τη συνδέει με την Αραβία, την Αιθιοπία, όπου βασίλευε ο πατέρας της, και την Αίγυπτο. Η μητέρα της Κασσιόπεια τόλμησε να παινευτεί για την ομορφιά της και να συναγωνιστεί τις Νηρηίδες, καυχήθηκε μάλιστα ότι ήταν η ωραιότερη απ' όλες. Αυτό προκάλεσε την οργή των Νηρηίδων, αλλά και του Ποσειδώνα που τις συμμερίστηκε. Για τιμωρία πλημμύρισε τη χώρα και έστειλε ένα κήτος που τη ρήμαζε. Και επειδή ο Άμμωνας χρησμοδότησε ότι η χώρα θα σωθεί από τη συμφορά αν η κόρη του βασιλικού ζεύγους Ανδρομέδα δοθεί στο κήτος βορά, ο Κηφέας αναγκάσθηκε από τους Αιθίοπες να το πράξει και έδεσε την κόρη του σε βράχο. Εκείνη την εποχή έφτασε ο Περσέας στην Αιθιοπία, είδε τη δεμένη κόρη, την ερωτεύτηκε και συμφώνησε με τον Κηφέα να σκοτώσει το κήτος και να πάρει για γυναίκα του την Ανδρομέδα. Οι δυο άνδρες αντάλλαξαν όρκους ότι θα τηρήσουν τη συμφωνία, πόσο μάλλον που ο Κηφέας είχε υποσχεθεί την κόρη του στον αδελφό του Φινέα. Τελικά, ο Περσέας σκότωσε το κήτος, απελευθέρωσε την Ανδρομέδα και αντιμετώπισε τον Φινέα και τους άλλους συνωμότες που κινήθηκαν εναντίον του -τους πέτρωσε δείχνοντάς τους το κεφάλι της Μέδουσας (Απολλόδ. 2.4). Το ζευγάρι έφυγε από την Αιθιοπία και κατευθύνθηκαν προς την Τίρυνθα. Εκεί απέκτησαν πολλούς γιους και μια κόρη. Στο μεταξύ η Κασσιόπεια μεταμορφώθηκε σε αστερισμό και το ίδιο και ο Κηφέας, ύστερα από πρόταση της Αθηνάς (Ερατοσθ., Καταστ. 15.36). Η κόρη τους, η Κηφηίδα Ανδρομέδα, παριστάνεται αλυσοδεμένη στους ουράνιους χάρτες ως θυσία στο κήτος -δεσμὰ δέ οἱ κεῖται καὶ ἐν οὐρανῷ (Άρατος, Φαιν. 1.203)- και ο περιμήκετος, όπως τον ονομάζει ο Άρατος (3ος αι. π.Χ), ο Περσέας απλώνεται από την Ανδρομέδα σχεδόν ως τις Πλειάδες.^[4] Εκεί είναι και το κήτος που έστειλε ο Ποσειδώνας (αστερισμός του Δράκοντος). (Εικ. 330, 331, 332, 333, 334, 335, 336, 337, 338, 339, 340, 341, 342, 343, 344, 345, 346, 347, 348, 349, 350, 351, 352, 353, 354, 355, 356, 357, 358, 359, 360, 361, 362, 363, 364, 365, 366, 367, 368, 369, 370, 371, 372, 373, 374, 375, 376, 377, 378, 379, 380, 381, 382, 383, 384, 385, 386, 387, 388, 389)

Ο μυθογράφος Κόνωνας έδωσε μια ορθολογική ερμηνεία στον μύθο (Διηγ. 40), που προφανώς βασίζεται στην αντίδραση του ανθρώπου όταν βρίσκεται σε κατάσταση σύγχυσης ή τρόμου, παγώνει, πετρώνει, στέκεται σαν απολιθωμένος. Πιο συγκεκριμένα: Ο Κηφέας βασίλευε στην αρχαία Ιόππη που εκτεινόταν από τη Μεσόγειο μέχρι την Αραβία και την Ερυθρά θάλασσα. Την κόρη του Ανδρομέδα ήθελαν για σύζυγο ο επώνυμος ήρωας της Φοινίκης Φοίνικας και ο αδελφός του βασιλιά, ο θείος της Ανδρομέδας, Φινέας. Ο Κηφέας προέκρινε τον Φοίνικα αλλά χρειάστηκε να κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα στους δύο άνδρες· γι' αυτό σκηνοθέτησε μια αρπαγή. Θα άρπαζαν την Ανδρομέδα από ένα νησάκι, όπου η κόρη συνήθιζε να θυσιάζει στην Αφροδίτη, χωρίς όμως εκείνη να γνωρίζει τα σχέδιά τους. Έτσι, όταν το πλοίο του Φοίνικα, που το είχε ονομάσει Φάλαινα, άραξε στο νησί και ο Φοίνικας πήγε να την αρπάξει, η Ανδρομέδα άρχισε να φωνάζει δυνατά καλώντας σε βοήθεια. Από εκεί περνούσε τυχαία ο Περσέας που είδε τη σκηνή και έσπευσε να βοηθήσει την κόρη, που την ερωτεύτηκε ακαριαία. Αναποδογύρισε το πλοίο αφήνοντας άναυδους και πετρωμένους τους ναύτες από τη σύγχυση, πήρε μαζί του το κορίτσι και το παντρεύτηκε. Ύστερα βασίλεψαν ειρηνικά στο Άργος.