ΗΛΕΚΤΡΑ

(αστερισμός)

Η Ηλέκτρα είναι κόρη του Άτλαντα και της Πλειόνης, κόρης του Ωκεανού, ή της Ησιόνης, αδελφή άλλων έξι κοριτσιών που όλες μαζί τις είπαν Πλειάδες. Με εξαίρεση τη Μερόπη, όλες ενώθηκαν με θεούς (τρεις με τον Δία, δύο με τον Ποσειδώνα, μία με τον Άρη) και γέννησαν σπουδαία παιδιά.

Η Ηλέκτρα ενώθηκε με τον Δία και απέκτησε στη Σαμοθράκη τον Δάρδανο ή Πολυάρκη, τον Ηετίωνα ή Ιασίωνα και την Αρμονία· ενίοτε της αποδίδεται ένας ακόμη γιος, ο Ημαθίωνας. Ο πρώτος ίδρυσε τη βασιλική δυναστεία της Τροίας, τον δεύτερο τον ερωτεύτηκε η Δήμητρα, η τρίτη παντρεύτηκε τον Κάδμο των Θηβών (αν και μυθολογείται ότι η ίδια η Ηλέκτρα ήταν η σύζυγος του Κάδμου και πως η Αρμονία ήταν κόρη του Άρη και της Αφροδίτης)· ο τρίτος γιος βασίλευσε στη Σαμοθράκη.Προς τιμή της μητέρας της η Αρμονία ονόμασε μία από τις πύλες της πόλης των Θηβών Ἠλεκτρίδας πύλας. Λεγόταν ακόμη ότι το Παλλάδιο, το ξόανο της Αθηνάς, που έκλεψαν Οδυσσέας και Διομήδης από την Τροία ήταν ανάθημα της Ηλέκτρας, προσφορά στον γιο της για προστασία της πόλης (Ελλάνικος FGrH 1α, 4Φ, απ. 23), κάτι που το θεωρούμε λογικό μια και η Ηλέκτρα, ως ενήλικη γυναίκα, και τα παιδιά της ζουν στην τρωική και παρατρωική ζώνη. Εξάλλου, η Σαμοθράκη, το νησί, με τη μυστηριακή λατρεία των Μεγάλων Θεῶν, εκεί όπου η Ηλέκτρα γέννησε τα παιδιά της, ονομάζεται αλλιώς Ἠλεκτρίς. Άλλη εκδοχή για το Παλλάδιο, θέλει την Ηλέκτρα να καταφεύγει στο θεϊκό άγαλμα για προστασία, σαν σε άσυλο απαραβίαστο, που η ίδια η θεά Αθηνά είχε κατασκευάσει και τοποθετήσει δίπλα στον Δία. Θυμωμένος ο Δίας το γκρέμισε από τον ουρανό στη γη. Το άγαλμα έπεσε στην Τρωάδα πάνω σε ένα λόφο, τη στιγμή που ο Ίλος ίδρυε την πόλη που θα ονομαζόταν Τροία και για την ώρα Ίλιον από τον ιδρυτή της. Η πτώση του αγάλματος θεωρήθηκε ευνοϊκό και επιδοκιμασίας θεϊκό σημάδι για την πόλη που επρόκειτο να κτιστεί και φυλαγόταν από τότε σε ναό της πόλης.

Στις ιταλικές παραλλαγές του μύθου η Ηλέκτρα γίνεται σύζυγος του βασιλιά των Ετρούσκων Κόρυθου και τα παιδιά τους Δάρδανος και Ιασίονας γεννιούνται στην Ιταλία και ύστερα φεύγουν, ο ένας στη Σαμοθράκη, ο άλλος στην Τρωάδα. Αργότερα η Ηλέκτρα και οι αδελφές της καταστερώθηκαν. Για τις αιτίες της μεταμόρφωσης των επτά αδελφών παραδίδονται διάφορες αιτίες: (Εικ. 967, 968, 969, 970, 971, 972, 973, 974, 975, 976, 977, 978)

1. Τις Πλειάδες, μαζί με τη μητέρα τους Πλειόνη, αντάμωσε στη Βοιωτία ο κυνηγός Ωρίωνας που τις κυνήγησε για πέντε χρόνια. Ο Δίας, τελικά, τις λυπήθηκε και τις μεταμόρφωσε πρώτα σε περιστέρια και μετά σε αστέρι.

2. Ένιωσαν βαθιά λύπη για τον πατέρα τους Άτλαντα, καταδικασμένο από τον Δία να κουβαλά στους ώμους του τον ουρανό.

3. Ένιωσαν βαθιά λύπη, μαζί και οι αδελφές τους Υάδες, για τον θάνατο του αδελφού τους Ύαντα, που τον είχε τσιμπήσει φίδι.

Η Πλειάδα Ηλέκτρα, από την οποία καταγόταν το γένος των Τρώων βασιλέων, λυπήθηκε πολύ για την πτώση της Τροίας και επειδή το γένος του γιου της Δάρδανου χανόταν ολοκληρωτικά. Γι' αυτό απομακρύνθηκε από τις αδελφές της, που θεωρούνταν ότι έσερναν τον κύκλιο χορό των αστεριών και έπαψε να λάμπει. Εγκαταστάθηκε στον αρκτικό κύκλο και μόνο κάποιες φορές τον χρόνο εμφανίζεται στον ουράνιο θόλο, με λυτά μαλλιά και σαν να θρηνεί. Γι' αυτό οι άνθρωποι την αποκαλούσαν κομήτη· ή αλεπού.