Εξώφυλλο

Μελέτες για την Αρχαία Μακεδονία

Προς τη γένεση των πόλεων

Εκδότης: Δημήτριος Β. Γραμμένος

Το Copyright επί των απεικονιζόμενων αρχαίων ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού - Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων (Copyright Hellenic Ministry of Culture and Sports). Το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας ευχαριστεί το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού για την άδεια ανάρτησης του φωτογραφικού υλικού στο διαδίκτυο (απόφαση με αρ. πρωτ. ΥΠ.ΠΟ.Α./ΓΔΑΠΚ/ΔΜΕΕΠ/ΤΜΔΜ/Φ52α/177305/105219/6717/1808, 9.7.2014).

  • 5.1. Σκύφος-κρατήρας

  • 5.2. Σκύφος-κρατήρας

  • 6.1. Σταμνοειδής πυξίδα

  • 6.2. Σταμνοειδής πυξίδα

  • 7. Θραύσμα από σκύφο με κρεμάμενα ημικύκλια

  • 8. Θραύσμα από μεγάλο κλειστό αγγείο

  • 9. Θραύσμα από σκύφο

  • 10. Θραύσμα από σκύφο-κρατήρα

  • 11. Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής

  • 12. Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής

  • 13. Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής

  • 14. Θραύσμα από κλειστό αγγείο συγγενικής κατηγορίας με την «ασημίζουσα» κεραμική

  • 15. Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής

  • 16. Θραύσμα από υποπρωτογεωμετρικό, βορειοελλαδικό, εμπορικό αμφορέα

  • 17. Θραύσμα από υποπρωτογεωμετρικό, βορειοελλαδικό, εμπορικό αμφορέα

  • 18. Θραύσμα από φιάλη

  • 19. Θραύσμα από λεβητοειδές αγγείο με προχοή

Λήμματα

Προθήκη 5 - Αγχίαλος

ΑΑ 24

Σκύφος-κρατήρας (Εικ. 5.1, 5.2)

Χρονολόγηση: Μέσα 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 54

Διαστάσεις: ύψος 0,135 μ., διάμετρος χείλους 0,185 μ., διάμετρος βάσης 0,93 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, καστανού χρώματος (7.5YR 7/6) με λίγα, λεπτά, λευκά εγκλείσματα. Συγκολλημένο από πολλά θραύσματα και συμπληρωμένο με γύψο τροχήλατο αγγείο. Λείπει η μια λαβή και λίγα τμήματα του χείλους, του σώματος και της βάσης. Τα περισσότερα θραύσματα κάηκαν μετά το σπάσιμο του αγγείου. Χείλος κοίλο, με μικρή κλίση προς τα έξω. Βάση χαμηλή, δισκόμορφη. Βαφή στιλπνή, σκούρου καστανού ως μαύρου χρώματος (5YR 2.5/1-2 - 5YR 3/2). Βαμμένο όλο το χείλος εξωτερικά και μικρό τμήμα στο πάνω μέρος του σώματος. Τέσσερις συστάδες των δέκα καθέτων γραμμών στη ζώνη των λαβών σε κάθε όψη. Βαμμένο όλο το κάτω μέρος του σώματος του αγγείου. Βαφή καλύπτει εξωτερικά τις λαβές. Ελλειψοειδής ταινία που ξεκινά πάνω από τη ρίζα των λαβών καταλήγει στη βαμμένη περιοχή στο κάτω μέρος του σώματος. Εσωτερικά λεπτή ζώνη αφημένη στο χρώμα του πηλού στο πάνω μέρος του χείλους. Δίσκος αφημένος στο χρώμα του πηλού διαμέτρου περίπου 1 εκ. στη μέση του πυθμένα εσωτερικά. Εισαγμένο από την Εύβοια.

Βιβλιογραφία:

M. Τιβέριος - Στ. Γιματζίδης, «Ανασκαφικές έρευνες στη Διπλή Τράπεζα της Αγχιάλου κατά το 2002». ΑΕΜΘ 16, 2002, 228, εικ. 7.

M. Tiverios, «The ancient settlement in the Anchialos-Sindos double trapeza. Seven years (1990-1996) of archaeological research», στο: M. Bats/B. d' Agostino (εκδ.), Euboica. L'Eubea e lapresenza euboica in Calcidica e in Occidente (Napoli 1998) 246-247, εικ. 7.

K. Andreioménou, «Céramique de l' Atelier de Chalcis (XIe - VIIIe s. av. J.-C.): Les vases ouvertes», στο «Les Ateliers de Potiers dans le Monde Grec aux époques géometrique, archaïque et classique». Actes de la Table Ronde organisée à l' École française d' Athènes, 2 et 3 octobre 1987, εκδ. F. Blondé, J. Y. Perreault, BCH Suppl. 23, 1992, 121, εικ. 12. 78.

 

ΑΑ 25

Σταμνοειδής πυξίδα (Εικ. 6.1, 6.2)

Χρονολόγηση: Μέσα 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 251

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,21 μ., διάμετρος χείλους 0,156-0,159 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, με πολλά, λεπτά, λευκά εγκλείσματα και αρκετή μίκα. Συγκολλημένο από πολλά θραύσματα και συμπληρωμένο με γύψο, τροχήλατο αγγείο. Λείπει ολόκληρη η βάση και λίγα τμήματα του σώματος. Τα θραύσματα κάηκαν μετά το σπάσιμο του αγγείου. Χείλος αρκετά πλατύ, σχεδόν οριζόντιο, στραμμένο ελαφρώς προς τα μέσα με μια αυλακιά στην πάνω επιφάνειά του πιθανόν για την υποδοχή πώματος. Δύο οριζόντιες λαβές αρκετά υπερυψωμένες στο πάνω μέρος του σώματος. Σώμα ωοειδές. Βαφή στιλπνή. Δύο λεπτές ταινίες στην πάνω επιφάνεια του χείλους. Οριζόντια ταινία στο πάνω μέρος του σώματος, κάτω ακριβώς από το χείλος. Ακριβώς κάτω, στη ζώνη των λαβών τέσσερις συστάδες των 13 καθέτων και διαγωνίων γραμμών στην κάθε όψη. Οριζόντιες ταινίες καλύπτουν όλο το υπόλοιπο μέρος της επιφάνειας του σώματος ως τη βάση. Μια ταινία περιτρέχει την κάθε λαβή εξωτερικά με τα άκρα της να κατεβαίνουν στο σώμα, ενώ μια άλλη περιβάλλει την κάθε μια από τις ρίζες των λαβών.

Βιβλιογραφία:

Μ. Τιβέριος - Κλ. Καθάριου - Κλ. Λαχανίδου, «Οι ανασκαφικές έρευνες στη Διπλή Τράπεζα της Αγχιάλου κατά το 1994», ΑΕΜΘ 8, 1994, 225-226, εικ. 5.

 

ΑΑ 26

Θραύσμα από σκύφο με κρεμάμενα ημικύκλια (Εικ. 7)

Χρονολόγηση: Πρώτο μισό του 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1501

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,075 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,003-0.005 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, ανοιχτού καστανού χρώματος (5YR 5/4), με γκρίζο πυρήνα (5Y 6/1), περιέχει αρκετή και πολύ λεπτή μίκα. Διατηρείται τμήμα από το κάτω μέρος του σώματος. Τροχήλατο αγγείο. Στιλπνή βαφή, κόκκινου χρώματος (2.5YR 4/6). Από τη διακόσμηση διατηρείται τμήμα της μιας ομάδας ομόκεντρων ημικυκλίων -διατηρούνται τμήματα έξι ομόκεντρων ημικυκλίων- και τμήμα από το βαμμένο κάτω μέρος του σώματος του αγγείου. Εισαγμένο από την Εύβοια.

Βιβλιογραφία:

Α. Peserico, «Griechische Trinkgefässe im mitteltyrrhenischen Italien. Ein Beispiel kultureller Rezeption», AA 1995, 425-39.

R. Kearsley, The Pendent Semicircle Skyphos: a study of its development and chronology and an explanation of it as an evidence for Euboean activity at Al Mina, British Institut of Classical Studies, University of London, Supplement 44 (London, 1989).

M. R. Popham, L. H. Sackett, «Review of Kearsley», GNOMON 64, 1989, 152-155.

 

ΑΑ 27

Θραύσμα από μεγάλο κλειστό αγγείο(Εικ. 8)

Χρονολόγηση: Δεύτερο μισό του 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1502

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,115 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,007-0,01 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, ανοιχτού καστανού χρώματος (10YR 8/3-4), χωρίς ορατά με το γυμνό μάτι εγκλείσματα. Διατηρείται τμήμα από το κάτω μέρος του σώματος. Τροχήλατο αγγείο. Βαφή στιλπνή, σκούρου καστανού ως μαύρου χρώματος (5YR 2.5/1 - 5YR 2.5/2). Βαμμένη η εξωτερική επιφάνεια εκτός από τρεις οριζόντιες ζώνες, οι οποίες είναι αφημένες στο χρώμα του πηλού. Τρεις λεπτές οριζόντιες ταινίες περιτρέχουν την κάθε μια από αυτές τις ζώνες. Εισαγμένο πιθανόν από την Εύβοια.

Βιβλιογραφία:

Μ. Τιβέριος, «Επτά χρόνια (1990-1997) ανασκαφικών ερευνών στη Διπλή Τράπεζα Αγχιάλου-Σίνδου. Ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 10 Α, 1996, 413-414, εικ. 3.

 

ΑΑ 28

Θραύσμα από αμφορέα τύπου SOS (εξαιρέθηκε από την έκθεση)

Χρονολόγηση: Πρώτο μισό του 6ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1503

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,06 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,007-0,017 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, ανοιχτού καστανού χρώματος (7.5YR 7/4). Διατηρείται τμήμα από το χείλος και το λαιμό. Τροχήλατο αγγείο. Χείλος ψηλό, αρκετά παχύ, με καμπύλο περίγραμμα. Κάτω ακριβώς από το χείλος, στο πάνω μέρος του λαιμού χαμηλή βαθμίδα. Βαφή στιλπνή, καστανού χρώματος (7.5YR 3/2-4). Βαμμένη όλη η επιφάνεια του χείλους εξωτερικά. Εισαγμένο από την Αττική.

Βιβλιογραφία:

A. W. Johnston, R. Ε. Jones, «The "SOS" amphora», BSA 73, 1978, 103-41.

 

ΑΑ 29

Θραύσμα από σκύφο (Εικ. 9)

Χρονολόγηση: Δεύτερο μισό του 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1504

Διαστάσεις: Σωζόμενο ύψος: 0,033 μ. Πάχος τοιχωμάτων: 0,004-0,005 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, ανοιχτού καστανού χρώματος (7.5YR 7/4), χωρίς ορατά με γυμνό μάτι εγκλείσματα. Διατηρείται τμήμα από το σώμα και το χείλος. Τροχήλατο αγγείο. Χείλος λίγο καμπύλο, με κλίση προς τα έξω. Βαφή στιλπνή, σκούρου καστανού ως μαύρου χρώματος (5YR 3/3 - 5YR 2.5/1). Βαμμένη η άκρη του χείλους και οριζόντια ταινία στο σημείο όπου το χείλος συναντά το σώμα του αγγείου. Κάτω ακριβώς από αυτή την ταινία, στο σώμα του αγγείου, τμήματα συστάδων καθέτων γραμμών. Εσωτερικά, στο πάνω μέρος του χείλους ζώνη αφημένη στο χρώμα του πηλού. Εισαγμένο πιθανόν από την Εύβοια.

Βιβλιογραφία:

A. Andreioménou, «Skyphoi de l' atelier de Chalcis (Fin Xe - Fin VIIIe s. av. J.-C.)», BCH 108, 1984, 56, αρ. 62.

 

ΑΑ 30

Θραύσμα από σκύφο-κρατήρα (Εικ. 10)

Χρονολόγηση: Μέσα 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1505

Διαστάσεις: διάμετρος χείλους περίπου 0,21 μ., σωζόμενο ύψος 0,036 εκ., πάχος τοιχωμάτων 0,004-0,005 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, καστανού χρώματος (5YR 6/6), με ελάχιστους λευκούς κόκκους. Διατηρείται τμήμα από το σώμα και το χείλος. Τροχήλατο αγγείο. Βαφή στιλπνή, καστανέρυθρου χρώματος (2.5YR 4-5/4 - 2.5YR 2.5/2). Βαμμένο όλο το χείλος εξωτερικά. Στο σώμα τμήμα μιας ή δύο συστάδων κάθετων γραμμών. Λεπτή ζώνη αφημένη στο χρώμα του πηλού εσωτερικά στο χείλος. Εισαγμένο από την Εύβοια.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 54.

 

ΑΑ 31

Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής (Εικ. 11)

Χρονολόγηση: Τέλος 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1506

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,095 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,006-0,008 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, σκούρου καστανού χρώματος (5YR 4/3), με αρκετή μίκα και ελάχιστο χαλαζία. Διατηρείται τμήμα από το σώμα. Μεγάλο, κλειστό, τροχήλατο αγγείο. Επίχρισμα με χρυσαφιά-ασημί χροιά στην εξωτερική επιφάνεια, φθαρμένο σε σημεία. Βαφή ματ, καστανού χρώματος (5YR 4/3), αρκετά φθαρμένη. Από τη γραπτή διακόσμηση διατηρούνται τμήματα δύο ζωνών που πλαισιώνονται από οριζόντιες ταινίες και φέρουν από μια τεθλασμένη ταινία η κάθε μια. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Βιβλιογραφία:

Στ. Γιματζίδης, «Ασημίζουσα» κεραμική: μια υπο-πρωτογεωμετρική εγχώρια κεραμική του βορειοελλαδικού χώρου (Μεταπτυχιακή εργασία στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη 1997).

Στ. Γιματζίδης, «Ο αποικισμός της Θάσου: Η επανεξέταση της κεραμικής πρώιμων φάσεων της αρχαίας πόλης», ΑΕΜΘ 16, 2002, 73-81.

M. Tiverios, «The ancient settlement in the Anchialos-Sindos double trapeza. Seven years (1990-1996) of archaeological research», στο: M. Bats/B. d' Agostino (εκδ.), Euboica. L' Eubea e la presenza euboica in Calcidica e in Occidente (Napoli 1998) 247.

Μ. Τιβέριος, «Αρχαιολογικές έρευνες στη Διπλή Τράπεζα της Αγχιάλου (Σίνδος) κατά το 1991», ΑΕΜΘ 5, 1991, 241.

 

ΑΑ 32

Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής (Εικ. 12)

Χρονολόγηση: Τέλος 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1507

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,055 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,005-0,007 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, καστανού χρώματος (5YR 6/4), με φαρδύ γκριζοκάστανο πυρήνα (7.5YR 5/2) και αρκετά εγκλείσματα, κυρίως μίκα. Διατηρείται τμήμα από το σώμα. Μεγάλο, κλειστό, τροχήλατο αγγείο. Επίχρισμα χρυσαφιάς χροιάς, πλούσιο σε μίκα στην εξωτερική επιφάνεια. Βαφή ματ, καστανού (5YR 4/3) ως σκούρου καστανέρυθρου χρώματος (10R 3/2). Από τη γραπτή διακόσμηση διατηρούνται τμήματα δύο οριζοντίων ζωνών, οι οποίες φέρουν από μια τεθλασμένη ταινία. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 1506.

 

ΑΑ 33

Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής (Εικ. 13)

Χρονολόγηση: Τέλος 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1508

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,04 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,003-0,009 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, καστανού χρώματος (5YR 5/6), με παχύ γκρίζο πυρήνα (7.5YR 6/0). Περιέχει αρκετή μίκα και λιγοστό χαλαζία. Διατηρείται τμήμα του ώμου και του λαιμού. Κλειστό, τροχήλατο αγγείο, πιθανόν μικρός πίθος. Επίχρισμα στην εξωτερική επιφάνεια, πλούσιο σε μίκα, με χρυσαφιά χροιά. Βαφή ματ, σκούρου καστανέρυθρου χρώματος (2.5YR 3/2). Βαμμένη η εξωτερική επιφάνεια του σωζόμενου τμήματος του λαιμού. Στον ώμο, δεξιά ακριβώς από τμήματα δύο φαρδιών σχετικά ταινιών, των οποίων οι πάνω άκρες συναντώνται σχηματίζοντας γωνία, τμήματα δύο ρόμβων που βρίσκονται σε οριζόντια σειρά και είναι γεμισμένοι με δικτυωτό. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 1506.

 

ΑΑ 34

Θραύσμα από κλειστό αγγείο συγγενικής κατηγορίας με την «ασημίζουσα» κεραμική (Εικ. 14)

Χρονολόγηση: Δεύτερο μισό του 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1509

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,135 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,005-0,009 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, καστανέρυθρου χρώματος (2.5YR 5-6/6), με φαρδύ γκρίζο πυρήνα (5Y 6/1) και αρκετά εγκλείσματα, κυρίως μίκα και χαλαζία. Διατηρείται τμήμα του σώματος. Μεγάλο, κλειστό, τροχήλατο αγγείο. Αραιό διάλυμα βαφής ανοιχτού καστανέρυθρου χρώματος (5YR 6/4-6) καλύπτει όλη την εξωτερική επιφάνεια και πάνω σε αυτό ζωγραφίζεται η διακόσμηση του αγγείου. Βαφή ματ, σκούρου καστανού χρώματος για τη γραπτή διακόσμηση (5YR 3/2-3), από την οποία διατηρούνται τμήματα δύο συστάδων από λεπτές και πυκνές ελικοειδείς γραμμές εκατέρωθεν φαρδιάς οριζόντιας ταινίας. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 1506.

 

ΑΑ 35

Θραύσμα από πίθο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής (εξαιρέθηκε από την έκθεση)

Χρονολόγηση: Δεύτερο μισό του 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1510

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0.069 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,006-0,015 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, καστανού χρώματος (5YR 6/6) με φαρδύ γκρίζο πυρήνα (7.5YR 6/0) και με αρκετή μίκα. Διατηρείται τμήμα του χείλος και του λαιμού. Μεγάλος, τροχήλατος πίθος. Λαιμός κοντός, με κλίση των τοιχωμάτων του προς τα έξω και με χείλος οριζόντιο, το οποίο έχει επίπεδη την πάνω του επιφάνεια. Επίχρισμα με χρυσαφιά χροιά, πλούσιο σε μίκα, καλύπτει την εσωτερική και εξωτερική επιφάνεια του λαιμού και του χείλους, ενώ το σώμα μόνο εξωτερικά. Βαφή ματ, βιολετί χρώματος (10R 4/3 - 10R 3/3). Οριζόντια ταινία στο λαιμό κάτω ακριβώς από το χείλος και μια δεύτερη στο σημείο όπου ο λαιμός συναντά τον ώμο του αγγείου. Στο ανώτερο σωζόμενο τμήμα του ώμου μικρό τμήμα συστάδας καθέτων ίσως γραμμών. Γραμμίδια στην πάνω, επίπεδη επιφάνεια του χείλους. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 1506.

 

ΑΑ 36

Θραύσμα από κλειστό αγγείο της κατηγορίας της λεγόμενης «ασημίζουσας» κεραμικής (Εικ. 15)

Χρονολόγηση: Δεύτερο μισό του 8ου αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1511

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,011 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,005-0,006 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, ερυθρού χρώματος (2.5YR 5/6) στην εξωτερική πλευρά και γκρίζου (2.5YR 5/0) στην εσωτερική, πλούσια σε μίκα. Διατηρείται τμήμα του σώματος. Μεγάλο, κλειστό, τροχήλατο αγγείο. Επίχρισμα με χρυσαφιά χροιά στην εξωτερική επιφάνεια. Βαφή ματ, σκούρου καστανού χρώματος (5YR 3/2-3). Από τη γραπτή διακόσμηση διατηρούνται τμήματα φαρδιών ελαφρώς καμπυλωμένων ταινιών που τέμνονται χιαστί σχηματίζοντας πιθανόν ένα δικτυωτό κόσμημα στην εξωτερική επιφάνεια. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 1506.

 

ΑΑ 37

Θραύσμα από υποπρωτογεωμετρικό, βορειοελλαδικό, εμπορικό αμφορέα (Εικ. 16)

Χρονολόγηση: 8ος αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1512

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,095 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,007-0,008 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, χονδρόκοκκη, με αρκετή μίκα και χαλαζία. Διατηρείται τμήμα από τον ώμο και το λαιμό. Το θραύσμα έχει καεί. Τροχήλατο αγγείο. Χαμηλή οριζόντια βαθμίδα στο σημείο όπου ο λαιμός συναντά τον ώμο του αγγείου. Βαφή ματ. Τμήματα δύο οριζοντίων ταινιών στο κατώτερο τμήμα του λαιμού, πάνω από τη βαθμίδα και τμήματα δύο ομάδων ομόκεντρων κύκλων στον ώμο. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Βιβλιογραφία:

Στ. Γιματζίδης, «Ο αποικισμός της Θάσου: Η επανεξέταση της κεραμικής πρώιμων φάσεων της αρχαίας πόλης», ΑΕΜΘ 16, 2002, 73-81.

R. W. V. Catling, «The typology of the Protogeometric and Subprotogeometric Pottery from Troia and its Aegean context», Studia Troica 8 (1998) 151-187.

Μ. Τιβέριος, «Επτά χρόνια (1990-1997) ανασκαφικών ερευνών στη Διπλή Τράπεζα Αγχιάλου-Σίνδου. Ο αρχαίος οικισμός», ΑΕΜΘ 10 Α, 1996, 416-417, εικ. 7.

 

ΑΑ 38

Θραύσμα από υποπρωτογεωμετρικό, βορειοελλαδικό, εμπορικό αμφορέα (Εικ. 17)

Χρονολόγηση: 8ος αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1513

Διαστάσεις: πάχος τοιχωμάτων 0,007 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, χοντρόκοκκη, με αρκετή μίκα και χαλαζία. Διατηρείται τμήμα από το σώμα και τη γένεση κάθετης λαβής. Τροχήλατο αγγείο. Το θραύσμα έχει καεί. Βαφή ματ. Κάτω από τη γένεση της λαβής τμήμα ομάδας οριζοντίων ταινιών, από την οποία διατηρούνται τρεις ταινίες, με την ανώτερη να είναι φαρδύτερη από τις υπόλοιπες. Από τα τμήματα των τεσσάρων ταινιών που κατεβαίνουν από τη λαβή, τα δύο προέρχονται από κάθετες ταινίες που περιέτρεχαν την εξωτερική επιφάνεια της λαβής, ενώ τα άλλα δύο στο πλάι προέρχονται από ελλειψοειδή ταινία που περιέβαλε την κάτω γένεση της. Μάλλον τοπικού εργαστηρίου.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 1512.

 

ΑΑ 39

Θραύσμα από φιάλη (Εικ. 18)

Χρονολόγηση: 10ος-9ος αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1514

Διαστάσεις: διάμετρος χείλους 0,019 μ., σωζόμενο ύψος 0,105 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,0030,009 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, με αρκετή μίκα, καστανού χρώματος (5YR 5/4), με φαρδύ γκρίζο πυρήνα (7.5YR 5/0). Διατηρείται τμήμα από το σώμα με το χείλος και η μια διχαλωτή λαβή. Εξωτερική επιφάνεια αρκετά φθαρμένη. Χειροποίητο αγγείο. Λειασμένο εσωτερικά και εξωτερικά. Η διχαλωτή λαβή λοξά τοποθετημένη στο χείλος του αγγείου, πλαταίνει στην άκρη της, όπου έχει μια ρηχή αυλακιά στην πάνω της επιφάνεια. Εργαστήριο περιοχής του Θερμαϊκού.

Βιβλιογραφία:

A. Hochstetter, Kastanas. Ausgrabungen in einem Siedlungshugel der Bronze- und Eisenzeit Makedoniens 1975-1979. Die handgemachte Keramik. Prähist. Arch. Südosteuropa 3 (Berlin 1984) 97, πίν. 135.6.

 

ΑΑ 40

Θραύσμα από λεβητοειδέςαγγείο με προχοή

Χρονολόγηση: 8ος αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1515

Διαστάσεις: σωζόμενο ύψος 0,048 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,007-0,02 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, με σημαντική ποσότητα μίκας, σκούρου φαιοκάστανου χρώματος (7.5YR 4-5/2), με γκρίζο πυρήνα (7.5YR 5/0) και γκρίζες επιδερμίδες (10YR 6/1). Διατηρείται τμήμα από το σώμα, το χείλος και την προχοή. Χειροποίητο αγγείο. Εξωτερική επιφάνεια λειασμένη. Οριζόντιο χείλος, πεπλατυσμένο και στραμμένο προς τα μέσα. Η προχοή βρισκόταν κάτω ακριβώς από το χείλος, στο σώμα του αγγείου. Εγχάρακτα, διάγραμμα τρίγωνα στην πάνω επιφάνεια του χείλους. Εργαστήριο περιοχής Θερμαϊκού Κόλπου.

Βιβλιογραφία:

A. Hochstetter, Kastanas. Ausgrabungen in einem Siedlungshugel der Bronze- und Eisenzeit Makedoniens 1975-1979. Die handgemachte Keramik. Prähist. Arch. Südosteuropa 3 (Berlin 1984) 107-109, εικ. 28, αρ. 4 και πίν. 223. 8.

 

ΑΑ 41

Θραύσμα από λεβητοειδές αγγείο με προχοή (Εικ. 19)

Χρονολόγηση: 8ος αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1516

Διαστάσεις: διάμετρος χείλους περίπου 0,33 μ., σωζόμενο ύψος 0,05 μ., πάχος τοιχωμάτων 0,005-0,007 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, με σημαντική ποσότητα μίκας, φαιοκάστανου χρώματος (5YR 4/3) με γκρίζες επιδερμίδες (10YR 6/1). Διατηρείται τμήμα του σώματος και του χείλους. Χειροποίητο αγγείο. Στη δεξιά σωζόμενη άκρη του σώματος διατηρείται κάτω ακριβώς από το χείλος τμήμα της οπής μιας προχοής. Εσωτερική και εξωτερική επιφάνεια λειασμένη. Οριζόντιο χείλος, με πεπλατυσμένη άνω επιφάνεια, στραμμένο προς τα μέσα. Εγχάρακτα, διάγραμμα τρίγωνα στην πάνω επιφάνεια του χείλους. Εργαστήριο περιοχής του Θερμαϊκού Κόλπου.

Για βιβλιογραφία βλ. παραπάνω Σ 1515.

 

ΑΑ 42

Θραύσμα από πίθο (εξαιρέθηκε από την έκθεση)

Χρονολόγηση: 9ος-8ος αι. π.Χ.

Προέλευση: Διπλή τράπεζα Αγχιάλου.

Αριθμός ευρετηρίου: Σ 1517

Διαστάσεις: διάμετρος χείλους περίπου 33 εκ., σωζόμενο ύψος 6 εκ., πάχος τοιχωμάτων 0,0060,0085 μ.

Κεραμική ύλη σκληρή, λεπτόκοκκη, με αρκετή μίκα και λίγους λευκούς κόκκους, καστανού χρώματος (5YR 5/4), με φαρδύ γκρίζο πυρήνα (5YR 4/1-2). Διατηρείται τμήμα από τον ώμο και το χείλος. Χειροποίητο αγγείο. Στιλβωμένη η εξωτερική επιφάνεια του χείλους και του σώματος. Χείλος ψηλό, με κλίση προς τα έξω. Στον ώμο διατηρούνται μικρά τμήματα από συστάδες εγχάρακτων γραμμών που συγκλίνουν μάλλον στο κάτω μέρος σχηματίζοντας πιθανόν κρεμάμενα, διάγραμμα τρίγωνα. Εργαστήριο περιοχής του Θερμαϊκού Κόλπου.

Βιβλιογραφία:

Hochstetter, Kastanas. Ausgrabungen in einem Siedlungshugel der Bronze- und Eisenzeit Makedoniens 1975-1979. Die handgemachte Keramik. Prähist. Arch. Südosteuropa 3 (Berlin 1984) πίν. 205.10 και 226.8.

Σ. Γιματζίδης