Γ3.1. Γραμματολογικά στοιχεία

Μια αρχαία πληροφορία ονομάζει ως συγγραφέα του «Ύμνου στον Απόλλωνα» τον Κύναιθο από τη Χίο, αρχηγό μιας πετυχημένης ραψωδικής σχολής, μερικά έργα της οποίας αποδόθηκαν στον Όμηρο (βλ. τα αρχαία σχόλια στον δεύτερο Νεμεόνικο του Πινδάρου, στ. 1). Ο Κύναιθος, όμως, τοποθετείται χρονολογικά στα τέλη του 6ου και στις αρχές του 5ου αι. π.Χ., καθώς παραδίδεται ότι ήταν ο πρώτος που απήγγειλε Όμηρο στις Συρακούσες κατά την 69η Ολυμπιάδα (504/1 π.Χ.). Εντούτοις, ο ύμνος θεωρείται ότι είναι παλαιότερος: δεν γίνεται λόγος σε αυτόν ακόμη για την Πυθία, για τους πυθικούς αγώνες και για άλλα σημαντικά στοιχεία της δηλιακής και δελφικής λατρείας. Το θέμα της χρονολόγησης περιπλέκεται, καθώς από πολλούς μελετητές αναγνωρίζονται δύο διακριτά τμήματα, τα οποία θεωρούνται χωριστές συνθέσεις σε διαφορετικές χρονολογίες· παρά τις επιμέρους διαφωνίες οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η σύνθεσή του πρέπει να έγινε μέσα στον 7ο αι. ή στις αρχές του 6ου αι. π.Χ.

Στο ποιητικό αυτοσχόλιο στο τέλος του δηλιακού τμήματος του ύμνου (στ. 171-178) ο υμνωδός σκιαγραφείται ως ο τυφλός ποιητής που ο ίδιος εκτελεί τον «Ύμνο στον Απόλλωνα» σε μια θρησκευτική εορταστική συγκέντρωση στη Δήλο - αναπόφευκτο ήταν να διακρίνουν, ήδη από την αρχαιότητα, τον Όμηρο στο πρόσωπο του τυφλού Χιώτη (βλ. Θουκυδίδης 3.103.3-6). Μάλιστα παραδίδεται ότι ο Όμηρος απήγγειλε τον ύμνο όρθιος επάνω στον κεράτινο βωμό στη Δήλο και ότι οι κάτοικοι της νησιού τον έγραψαν επάνω σε έναν άσπρο πίνακα (λεύκωμα) και τον αφιέρωσαν στο ιερό της Άρτεμης.

Βιβλιογραφία

Allen, T.W. - Halliday, W.R. - Sikes, E.E. [1936] 1963. The Homeric Hymns. 2η έκδ. Οξφόρδη.

Chappell, M. 1995. «A Commentary on the "Homeric Hymn to Delian Apollo", with Prolegomena». Ph.D. Λονδίνο.

Richardson, N.J. 2010. Three Homeric Hymns: To Apollo, Hermes, and Aphrodite. Cambridge: University Press.