11.5. …ηλιοβασιλέματα, γεμάτα αναμνήσεις

Οι μεγάλοι ποιητές του Ρομαντισμού, όπως ο λόρδος Μπάιρον, αντλούσαν συχνά έμπνευση από τη θέα των ερειπίων της αρχαιότητας. Ένας μισογκρεμισμένος ναός, ένα σπασμένο επιτύμβιο μνημείο, μερικοί σπόνδυλοι από κάποιον αρχαίο κίονα ήταν αρκετά για να πυροδοτήσουν τη συναισθηματική νοσταλγία και την ιστορική φαντασία των Ρομαντικών. Η γοητεία των ερειπίων είναι μια ιδέα που τη συνδέουμε με τη διάθεση των Ρομαντικών. Μόνο που ερείπια δεν άφησαν μόνο οι Παρθενώνες, τα μαντεία και τα στάδια αλλά και οι Βάιες. Τι θα μπορούσε να στοχαστεί ένας ποιητής πάνω στα ερείπια της «αρχαίας ηδονής»; Ποιους ήχους, ποια χρώματα και ποια αρώματα θα μπορούσε να ανακαλέσει από το παρελθόν η πυρακτωμένη φαντασία του;

Εδώ κάποτε αναστέναζε η Ρώμη της μόδας και της χλιδής· εδώ φτερούγιζε τα καλοκαίρια το γλυκό πουλί της ρωμαϊκής νιότης· εδώ τα καλοκαιριάτικα δειλινά θα ακούστηκαν ψίθυροι αγάπης και θα ανταλλάχτηκαν όρκοι· στα νερά αυτά καθρεφτίζονταν οι νυκτόβιοι χαροκόποι που δεν άφησαν τον αυστηρό φιλόσοφο να κλείσει μάτι· εκεί μπορεί να ξάπλωνε μετά το λουτρό της η μακρινή αγαπημένη του Προπέρτιου· πιο πέρα, στη μαρίνα, ένας ρωμαίος λιμοκοντόρος, που μπορεί να ήταν και «σκαφάτος», θα παραμόνεψε την ανυποψίαστη Λεβίνα. Γέλια, στεναγμοί, ψίθυροι, ερωτηματικά, ματαιοδοξία, ματαιότητα, η οσμή του χυμένου κρασιού και της αλοιφής που χρησιμοποιούνταν για αντηλιακό, και η ζωή ολόκληρη αυτών των ανθρώπων, σαν σύντομο καλοκαιράκι μέσα στον ατέλειωτο χρόνο που μας ταξιδεύει - όλα αυτά μπορεί να τα αφουγκραστεί και να τα οσμιστεί ο ποιητής καθώς βλέπει τα σημερινά ερείπια;

Ίσως τελικά οι διακοπές στις Βάιες να είναι κάτι ανάμεσα στη περιγραφή του ξεναγού και τη φαντασία του ποιητή.