5.2. Η ρωμαϊκή «Φόρμουλα 1»

Ένα στάδιο 200.000 θέσεων, ονόματι Circus Maximus (που σημαίνει στα λατινικά «Μέγιστος Κύκλος»), στην καρδιά της Ρώμης. Εδώ συρρέουν, σε περιόδους δημόσιων αργιών και γιορτών, μυριάδες Ρωμαίοι όλων των κοινωνικών τάξεων - προς μεγάλη τέρψη των λιανοπωλητών και μικροεμπόρων που διαφημίζουν την πραμάτεια τους στους γύρω χώρους και στις στοές κάτω από τις εξέδρες του σταδίου· και προς ακόμη μεγαλύτερη τέρψη των ταχυδακτυλουργών της απάτης και των πορτοφολάδων. Μέσα στο στάδιο χάνονται περιουσίες σε στοιχήματα· αλλά χάνονται και πορτοφόλια.

Πριν από το κανονικό πρόγραμμα των αρματοδρομιών οι θεατές έχουν την ευκαιρία να διασκεδάσουν με μια ποικιλία από ακροβατικές επιδείξεις και νούμερα τσίρκου (circus - τσίρκο): αναβάτες που ιππεύουν δύο άλογα εναλλάξ, ξαπλώνουν, γονατίζουν, ανακλαδίζονται και κυβιστούν πάνω στη ράχη τους ή πηδούν από τη ράχη του αλόγου πάνω σε κινούμενο άρμα. Ορισμένοι από το πλήθος συζητούν με πάθος τα φαβορί της κούρσας και μαθαίνουν τις τελευταίες πληροφορίες για τα καινούργια ισπανικά καθαρόαιμα των Γαλάζιων - και φυσικά στοιχηματίζουν διάφορα ποσά στη βάση τέτοιων πληροφοριών. Άλλοι προτιμούν να παρακολουθούν την πολύχρωμη παρέλαση φυσιογνωμιών, εμφανίσεων και ενδυμασιών στις εξέδρες και τους διαδρόμους. Γυναίκες και άνδρες μπορούν να κάθονται δίπλα δίπλα - και αυτό ακριβώς εκμεταλλεύεται ένας κομψευόμενος νεαρός, για τις κινήσεις του οποίου λεπτομέρειες θα δώσουμε αργότερα.

Και κάποια στιγμή οι σάλπιγγες αναγγέλλουν την προσέλευση του καίσαρα, ο οποίος μπαίνει στο στάδιο περιστοιχισμένος από τα μέλη της οικογένειάς του και πλήθος ακολούθων και κατευθύνεται στο αυτοκρατορικό θεωρείο, από όπου θα δοθεί το σύνθημα για την έναρξη της κούρσας. Όρθιος, φορώντας πορφυρή επίσημη τήβεννο, και αφού χαιρετήσει τη λαοθάλασσα, ο καίσαρ αφήνει ένα λευκό μαντίλι να πέσει από το ύψος του θεωρείου στην αρένα - το σύνθημα για την εκκίνηση της αρματοδρομίας.

Τέσσερα τέθριππα, ένα για κάθε ιππικό όμιλο, έχουν ήδη πάρει τη θέση τους με κλήρωση στην αφετηρία. Πάνω στο άρμα, ντυμένοι ο καθένας στα χρώματα του ομίλου του, οι αρματηλάτες με κράνος και μαστίγιο στο χέρι - ξεκινούν. Σύννεφα σκόνης, μυριόστομες προτροπές, ζητωκραυγές, ένταση και πάθος. Ευνοημένος από την καλή εκκίνηση που του έδωσε η κλήρωση, ο Γαλάζιος προηγείται κατά τους τρεις πρώτους γύρους. Τον ακολουθεί σε απόσταση αναπνοής ο Πράσινος. Στον τέταρτο γύρω ένα (όχι ασυνήθιστο) ατύχημα: ο αριστερός τροχός του Λευκού αρματοδρόμου ξύνει την πέτρινη στήλη που βρίσκεται στην καμπή της διαδρομής και το άρμα του ανατρέπεται καθώς ακούγεται το μαζικό βογκητό του πλήθους. Τα άλογα συνεχίζουν να τρέχουν σέρνοντας πίσω τους τον ηνίοχο που έχει τα λουριά τυλιγμένα στο σώμα του· εκείνος με το ειδικό μαχαίρι που έχει πάνω του γι᾽ αυτό τον σκοπό κόβει τα λουριά, απελευθερώνεται και σπεύδει να απομακρυνθεί από τον διάδρομο κουτσαίνοντας. Θα μπορούσε να είχε σκοτωθεί, αλλά έχει απλώς τραυματιστεί στο πόδι και το χέρι· το σίγουρο είναι ότι εγκαταλείπει τον αγώνα - στον οποίο τελικά, μετά από συνεχείς και αγωνιώδεις εναλλαγές, προηγείται, τώρα στον έκτο γύρο, και πάλι ο Γαλάζιος. Τα τέσσερα ισπανικά του καθαρόαιμα φαίνονται πολύ πιο νευρώδη και στον τελευταίο γύρο κερδίζουν σαφές προβάδισμα από τον αντίπαλο. Οι οπαδοί του Γαλάζιου αρματοδρόμου ζητωκραυγάζουν στις εξέδρες· και πιο δυνατά από όλους πανηγυρίζουν όσοι πόνταραν στον τελικό νικητή.

Το όνομά του είναι Scorpus, ανήκει στους Γαλάζιους εδώ και τρία χρόνια και έχει αναδειχτεί μέχρι τώρα 422 φορές νικητής· με άλλα λόγια πρόκειται για «σταρ» της αρματοδρομίας και μέγα είδωλο των φανατικών του αθλήματος. Φυσικά είναι πάμπλουτος και διάσημος. Το όνομά του φιγουράρει σε τοίχους σπιτιών και δάπεδα πλατειών, και κυκλοφορούν αναρίθμητα πορτρέτα του. Είναι ο πρώτος στο είδος του, αλλά δεν είναι ο μόνος. Ο μεγαλύτερος ανταγωνιστής του είναι ο Σκόπας, ελληνικής καταγωγής, που ανήκει στους Πράσινους. Στη γενική κατάταξη ο Σκόπας, που είναι εξίσου διάσημος, είναι δεύτερος με 397 νίκες. Η δουλειά που κάνουν αυτοί οι άνθρωποι είναι πραγματικά για λίγους, γιατί απαιτεί σκληρές προπονήσεις, άριστη φυσική κατάσταση και τη μέγιστη αυτοσυγκέντρωση στη διάρκεια της κούρσας. Κάθε φορά που ανεβαίνουν στο άρμα αποθεώνονται από τα πλήθη, αλλά και κάθε φορά που διαγωνίζονται έχουν μοιρασμένες πιθανότητες: μπορεί να γίνουν πιο πλούσιοι αλλά μπορεί και να χάσουν τη ζωή τους. Πολλοί από τους αρματοδρόμους πεθαίνουν εκατομμυριούχοι - αλλά νέοι. Στην κεντρική είσοδο του σταδίου, πάνω σε περίοπτη μαρμάρινη πλάκα, μνημονεύεται ο Fuscus, νεκρός στα 24 χρόνια του μετά από 57 νίκες· ο Crescens που έφυγε πλούσιος, αλλά στα 22 του· ο Aurelius Mollicius, που πρόλαβε να σηκώσει το τρόπαιο 125 φορές, πριν τραυματιστεί θανάσιμα στα 20 του. Οι πιο ανθεκτικοί, ικανοί ή απλώς τυχεροί αποσύρονται από τους αγωνιστικούς χώρους όταν οι φυσικές τους αντοχές μειώνονται. Αλλά οι αρματοδρόμοι λατρεύουν τον κίνδυνο, και ο κόσμος λατρεύει τους αρματοδρόμους. Κάθε καιρός έχει τη δική του «Φόρμουλα 1», το δικό του «Grand Prix», τους ήρωες και τα θύματά του.