Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Δεν πρέπει, ωστόσο, να θεωρήσουμε την κοινή ως μία μοναδική παραλλαγή της γλώσσας. Πρέπει μάλλον να αντιμετωπίσουμε τις σχετικά ομοιόμορφες «υψηλές» γραπτές και προφορικές μορφές της, τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι ανώτερες τάξεις και οι οποίες βρίσκονταν σε φυσική αλληλεπίδραση με τη λογοτεχνική αττική, ως την κορυφή μιας πυραμίδας· στο χαμηλότερο επίπεδο αυτής της πυραμίδας βρίσκονταν οι πολλές και διαφορετικές προφορικές (και μερικές φορές γραπτές) ποικιλίες, που σίγουρα είχαν αναπτυχθεί από τα κατώτερα στρώματα της κοινωνίας και από Έλληνες που μιλούσαν μη ελληνικές τοπικές διαλέκτους και γλώσσες μέσα στην αχανή έκταση της ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Μεγάλο μέρος αυτής της ετερογένειας μπορεί να ανιχνευθεί (ακόμη και στο φωνολογικό επίπεδο, χάρη στα ορθογραφικά λάθη) με την προσεκτική μελέτη των γραπτών τεκμηρίων που άφησαν άνθρωποι μέτριας ή και ανύπαρκτης μόρφωσης σε διάφορα μέρη του ελληνόφωνου κόσμου. Γενικά, πάντως, μπορούμε να διαχωρίσουμε τις στενά τοπικές εξελίξεις από εκείνες που χαρακτηρίζουν τη γλώσσα συνολικά και να διαπιστώσουμε ότι πολλές αλλαγές που άρχισαν πολύ νωρίς στις λαϊκές μορφές της ελληνικής στην «παλιά» Eλλάδα, εμφανίστηκαν αρκετά αργότερα στην κοινή των ελληνιστικών βασιλείων, η οποία βέβαια είχε ως βάση τη συντηρητικότερη γλώσσα της ελληνομακεδονικής άρχουσας τάξης.

Ο γερμανός πάστορας Adolf Deissmann απέδειξε ότι η γλώσσα της Καινής Διαθήκης βασικά αποδίδει την καθομιλούμενη γλώσσα του ελληνιστικού κόσμου, δηλαδή την κοινή. Συγκέντρωσε πλήθοϒ στοιχείων, που αποδεικνύουν ότι τα ελληνικά της Kαινής Διαθήκης έχουν μεγάλη συγγένεια όχι με τα λογοτεχνικά έργα της εποχής, αλλά με τη λαϊκή γλώσσα που διασώθηκε στους παπύρους, τις επιγραφές και τα όστρακα. Σήμερα η θεωρία του Deissmann είναι γενικώς αποδεκτή, έστω και αν είναι επίσης αποδεκτό ότι υπάρχει σημιτική επίδραση στα ελληνικά της Καινής Διαθήκης, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό. Πάντως, η αποδοχή της σημιτικής επίδρασης δεν οδήγησε σε αναβίωση της άποψης των «εβραϊστών». H ελληνική της Καινής Διαθήκης δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως δείγμα μιας ιδιαίτερης διαλέκτου («εβραϊκή ελληνική» ή «βιβλική ελληνική»), αλλά ως δείγμα μιας συγκεκριμένης τοπικής παραλλαγής ή υποδιαλέκτου της κοινής, της συροπαλαιστινιακής κοινής.