10.12. Ένας φιλόσοφος παντός καιρού;

Αυτά που δίδαξε με τα έργα και τα λόγια ο Επίκουρος στον Κήπο τα διαφύλαξαν ευλαβικά οι διάδοχοί του για έξι σχεδόν αιώνες. Μνημόνευαν το όνομά του και γιόρταζαν τα γενέθλιά του. Κράτησαν αναλλοίωτες τις διδασκαλίες του, κάτι που δεν το θεωρούσαν συντηρητισμό: εφόσον δεν αλλάζει η ανθρώπινη φύση, γιατί να αλλάξουν τα δόγματα του ιδρυτή της Σχολής; Προσπαθούσαν να μιμηθούν το παράδειγμά του και να τον έχουν σαν τον «μεγάλο αδελφό»: «Κάνε κάθε τι σαν να σε έβλεπε ο Επίκουρος,» έλεγαν οι Επικούρειοι.

Η φιλοσοφία του Επίκουρου φτιάχτηκε για να τη μελετούν και να τη συζητούν οι ειδικοί ή για να τη μάθουν και να την εφαρμόζουν όλοι; Ο ίδιος ο Επίκουρος θα προτιμούσε το δεύτερο. Τίποτε δεν θα τον έκανε πιο ευτυχισμένο, αν είχε τη βεβαιότητα ότι οι διδασκαλίες του θα διαδίδονταν και θα παρέμεναν ζωντανές, ποιητικά διατυπωμένες σε ένα από τα γνωστότερα λατινικά ποιήματα, το Περί φύσεως των όντων του Λουκρήτιου· συστηματικά συγκεντρωμένες στα βιβλία των οπαδών του, που οι σελίδες τους ανασύρονται ακόμη απανθρακωμένες μέσα από τη λάβα του Βεζούβιου· χαραγμένες σε μια τεράστια πέτρινη επιγραφή στα Οινόανδα της Μικράς Ασίας· ή χάρη σε όσους έως σήμερα επέμεναν να τον διαβάζουν όχι μόνο για να γράψουν κάποιο βιβλίο για τη φιλοσοφία του αλλά και για να την ασκήσουν.

Όσο για τις παρεξηγήσεις της διδασκαλίας και του χαρακτήρα του, που τις είχε γνωρίσει και τις είχε αντιμετωπίσει όσο ζούσε, θα επαναλάμβανε με το μειλίχιο ύφος του: «Τα κακά που προκαλούν οι άνθρωποι οφείλονται στο μίσος, στον φθόνο ή στην καταφρόνια. Αλλά αυτά ο σοφός τα ξεπερνά χάρη στο λογικό του.»

Ο φιλάνθρωπος Επίκουρος ένα μόνο θα ζητούσε από τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνεται, σε όσους έχουν «νου και κρίση»: «Μην δείτε αυτά που έγραψα με το βλέμμα ενός τυχαίου περαστικού, ούτε σαν κάτι αδιάφορο και πληκτικό.» Όπως είπε στους φίλους του προτού αφήσει την τελευταία του πνοή μέσα στον Κήπο το 270 π.Χ. (Φεβρουάριος ήταν;): «Να είστε καλά και να θυμάστε τις διδασκαλίες μου.»