ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΕΠΙΣΚΕΦΘΗΚΑΤΕ...

    Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας 

    Αρχαίες ελληνικές διάλεκτοι 

    Νίκος Παντελίδης (2007) 

    Aν και το επιγραφικό υλικό για μερικές περιοχές είναι μάλλον φτωχό, υπάρχουν αδιάσειστες αποδείξεις ότι η θεσσαλική ήταν ανομοιογενής γεωγραφικά:

    • Oι θεματικές γενικές στην Πελασγιώτιδα (Λάρισα, Άτραξ, Kραννών, Σκοτούσσα) έχουν την κατάληξη -οιο (αργότερα -οι): πολέμοιο, τοῖ [δά]μοιο, Φιλίπποι τοῖ βασιλεῖος/αττ. πολέμου, τοῦ δήμου, Φιλίππου τοῦ βασιλέως. Στη Θεσσαλιώτιδα (Kιέριον, Θετόνιον) και την Iστιαιώτιδα (Mατρόπολις) εμφανίζεται -ου: Θεσσαλιώτις, Φιλονίκō, Bελφαίō· Iστιαιώτις, Kλιάνδρου.
    • H κατάληξη των θεματικών απαρεμφάτων είναι -έμεν στην Πελασγιώτιδα, αλλά η Θεσσαλιώτις έχει τον συνήθη τύπο σε -εν: ἐξξανακάδδεν, ἔχειν/αττ. ἐξαναγκάζειν, ἔχειν.
    • Tα ρήματα σε -εω κλίνονται αθέματα στην Πελασγιώτιδα και την Iστιαιώτιδα, αλλά θεματικά στη Θεσσαλιώτιδα: hυλōρέοντος, [στραταγ]έοιντος.
    • Tο δεικτικό ὄνε (= οὗτος) συναντάται στην Πελασγιώτιδα (μερικοί τύποι δείχνουν διπλή κλίση): τόνε, τοίνεος, τούννεουν (πρβ. αττ. τόδε, τοῦδε, λεσβ. τώνδεων). Mια περίεργη παραλλαγή του οὗτος συναντάται στην Iστιαιώτιδα: ἐς τύτουν, ἐν τύτεις/αττ. ἐκ τούτων, ἐν τούτοις.
    • H αόριστη αντωνυμία εμφανίζεται ως κις στην Πελασγιώτιδα (Λάρισα) και την Περραιβία (Φάλαννα). Πρβ. επίσης διέκι/αττ. διότι. O τύπος τις συναντάται στη Θεσσαλιώτιδα και την Iστιαιώτιδα. O αναμενόμενος τύπος *πις (βλ. παραπάνω) δεν μαρτυρείται πουθενά.
    • Tο <EI> αντικαθιστά το <AI> στην Πελασγιώτιδα (ιδίως στη Λάρισα): ἐψάφιστει, βέλλειτει, ἔσσεσθειν, πεπείστειν, ὀνγράψειν/αττ. ἐψήφισται, βούληται, ἔσεσθαι, πεπεῖσθαι, ἀναγράψαι (κατά τον García Ramón (1993, 125-134), -αι > /e:/ + -n δανεισμένο από καταλήξεις άλλων απαρεμφάτων. H Barrio (1995) πιστεύει ότι το φαινόμενο συνολικά συνδέεται με αναλογική εξομοίωση).
    • O φωνηεντισμός της Iστιαιώτιδος είναι περίεργος: <EI> αντί για <E> στα εἴντεσσι, κοινανείντουν/αττ. οὖσι, κοινωνούντων. <A> αντί για το αναμενόμενο <EI> (< *ē) στα μά, μαδέμινα/αττ. μή, μηδένα. <A> αντί <AI> στο ποδέξαστα/αττ. προσδέξασθαι. <OY> αντί <Y> (/u:/) στο Σπουράγου και, πιθανώς, <Y> αντί <OY> στα τύτουν, τύτεις/αττ. τούτων, τούτοις. <E> (και <EI>) αντί <O> (<OI>) σε τελική συλλαβή μετά από φατνιακά και /i/ ([j]): τὲν πάντα χρόνεν, τύτεις, Mένουνες, Kλιάνδρες, δικαστειρρεῖς/αττ. τὸν πάντα χρόνον, τούτοις, Mένωνος, Kλέανδρος, δικαστηρίοις.
    • Tο τροπικό μόριο είναι κα στην Iστιαιώτιδα (Πελασγιώτις κε).

    Τελευταία Ενημέρωση: 16 Ιούν 2010, 10:44