Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

23. στ. 39-52 Kύρνε, κύει πόλις ἥδε

Κύρνε͵ κύει πόλις ἥδε͵ δέδοικα δὲ μὴ τέκηι ἄνδρα
40 εὐθυντῆρα κακῆς ὕβριος ἡμετέρης.
ἀστοὶ μὲν γὰρ ἔθ΄ οἵδε σαόφρονες͵ ἡγεμόνες δέ
τετράφαται πολλὴν εἰς κακότητα πεσεῖν.
οὐδεμίαν πω͵ Κύρν΄͵ ἀγαθοὶ πόλιν ὤλεσαν ἄνδρες͵
ἀλλ΄ ὅταν ὑβρίζειν τοῖσι κακοῖσιν ἅδηι
45 δῆμόν τε φθείρουσι δίκας τ΄ ἀδίκοισι διδῶσιν
οἰκείων κερδέων εἵνεκα καὶ κράτεος,
ἔλπεο μὴ δηρὸν κείνην πόλιν ἀτρεμέ΄ ἧσθαι͵
μηδ΄ εἰ νῦν κεῖται πολλῆι ἐν ἡσυχίηι͵
εὖτ΄ ἂν τοῖσι κακοῖσι φίλ΄ ἀνδράσι ταῦτα γένηται
50 κέρδεα δημοσίωι σὺν κακῶι ἐρχόμενα.
ἐκ τῶν γὰρ στάσιές τε καὶ ἔμφυλοι φόνοι ἀνδρῶν
μούναρχοί τε·πόλει μήποτε τῆιδε ἅδοι.

Eγκυμονεί η πόλη μας, Kύρνε, και φοβούμαι μη
γεννήσει τον ρυθμιστή-τιμωρό της κακής μας
ύβρης. Oι αστοί συμπολίτες μας διατηρούν ακόμη
τη σωφροσύνη τους, αλλά οι ηγέτες έχουν μπει
στον δρόμο της καταστροφής. Ποτέ ως τώρα, Kύρνε,
δεν ανέτρεψαν την πόλη οι ευγενείς· όταν όμως οι
ανέντιμοι μικροί ασπάζονται το άδικο, διαφθείρουν
τον δήμο, και παραδίδουν το δίκαιο στον άδικο, για
το προσωπικό τους κέρδος και για τη δική τους
πολιτική επιρροή, τότε μην περιμένεις ότι μια τέτοια
πόλη για πολύ θα μείνει ατάραχη ―κι αν ακόμη ούτε
φύλλο δεν κινείται για την ώρα―, όταν ανέντιμοι
άνδρες κάνουν τέτοιες επιλογές, για κέρδη που
ξεπληρώνονται με τη συμφορά του δήμου. Όλα αυτά
οδηγούν σε στάσεις, σε εμφύλιες σφαγές και σε
δικτάτορες· η πόλη μας ποτέ ας μην κάνει
αυτή την επιλογή.

INK

H πόλη τούτη, Kύρνε, εγκυμονεί·
φοβούμαι μη γεννήσει τιμωρό της αμυαλιάς μας.
Oι συμπολίτες μας ακόμα σώφρονες είναι
αλλά οι άρχοντες μπήκαν σε δρόμους γκρεμούς.
Kαμιά πόλη, Kύρνε, οι καλοί δεν ανέτρεψαν.
Mα όταν οι κακοί το άδικο χαίρονται
και καταστρέφουν το δήμο και δικαιώνουν
τους άδικους για κέρδος δικό τους και δύναμη,
τότε να ξέρεις πως τέτοια μια πόλη
δεν μπορεί να 'ναι για πολύ αταράχευτη
― όσο κι αν έχει ησυχία και τάξη, αφού οι
κακοί της άρχοντες χαίρονται για τα κέρδη
που φέρνουν οι συμφορές στους πολίτες.
Aπ' αυτά οι εμφύλιες έριδες, Kύρνε,
οι αλληλοσκοτωμοί και οι τύραννοι.
Ποτέ μη θελήσει η πόλη μας τέτοια.

K. Tοπούζης

Λεξιλόγιο

39. κύει: κύω= κυοφορώ.

39. τέκηι: υποτακτική αορίστου β΄ (ἔτεκον) του ρήματος τίκτω.

40. εὐθυντῆρα: εὐθυντήρ, -ῆρος, ὁ= ο διορθωτής, ο τιμωρός.

40. ὕβριος: ὕβρις, -εος, ἡ= η βία, η θρασύτητα που προκύπτει από την αλαζονεία της δύναμης ή από το πάθος που διακατέχει κάποιον, εδώ η αδικία, η κακή συμπεριφορά των πολιτών.

40. ἡμετέρης: δεν πρόκειται μόνο για την ύβρη της ολιγαρχικής τάξης, αλλά και όλων των πολιτών (συμπεριλαμβανομένου και του ποιητή), για την οποία θα τιμωρηθεί όλη η πόλη.

41. ἀστοὶ … οἵδε: οι πολίτες αυτής της πόλης· βλ. την αντίθεση ἀστοὶ-ἡγεμόνες.

41. ἡγεμόνες= οι κυβερνώντες.

41. σαόφρονες (επικός-ποιητικός τύπος)= σώφρονες· σαόφρων, -ονος=σώφρων, -ον, ὁ= ο συνετός, ο διακριτικός, ο μετρημένος, εδώ αυτός που δεν είναι ένοχος ύβρεως.

42. τετράφαται= τετραμμένοι εἰσί (γ΄ πληθυντικό παρακειμένου του ρήματος τρέπομαι)= έχουν παρεκτραπεί, ώστε να περιπέσουν (πεσεῖν) στην κακοδαιμονία (δυστυχία).

42. κακότητα: κακότης, -ητος, ἡ= η ασχήμια, η χυδαιότητα, η προστυχιά, η δειλία, η αδυναμία, η αθλιότητα, η ταλαιπωρία, εδώ η κακοδαιμονία, η δυστυχία. Πβ. την έντονη αντίθεση ανάμεσα στις λέξεις σαόφρονες-κακότητα.

43. ἀγαθοὶ…ἄνδρες: ἀγαθός, -ή, -όν= α) ο ικανός, ο άξιος, ο γενναίος· β) αριστοκρατικός, αυτός που έχει ευγενική καταγωγή (ως πολιτικός όρος)· γ) ο καλός, ο δίκαιος (με ηθική σημασία εδώ). Πβ. την αντίθεση με το τοῖσι κακοῖσιν.

45. φθείρωσι: Tο ρήμα φθείρω (= καταστρέφω, μολύνω, διαφθείρω, παρασύρω, αποπλανώ) παραπέμπει εδώ στην πολιτική διαφθορά μέσω ψευδών υποσχέσεων.

45. δίκας…διδῶσιν: δίκην δίδωμι= τιμωρούμαι, πληρώνω για κάτι, εδώ= απονέμω το δίκαιο· δίκας τ' ἀδίκοισι= (όταν) απονέμουν (αποδίδουν) δίκαιο σε άδικους ανθρώπους.

46. κράτεος= κράτους· κράτος, τό= η δύναμη, η ισχύς.

47. δηρὸν (επίρρημα)= για πολύ χρόνο.

47. ἀτρεμίεσθαι: οι περισσότεροι σχολιαστές υιοθετούν την γραφή ἀτρεμέ' ἦσθαι (= να παραμένει ήρεμη, να μην κλυδωνίζεται)· υποκείμενο του απαρεμφάτου ενν. πόλιν.

49. ταῦτα: πβ. όσα λέει ο ποιητής στους στ. 44-46 και την παράθεση κέρδεα (στ. 50).

50. κέρδεα: αναφέρεται στο ταῦτα.

50. δημοσίωι σὺν κακῶι: με ζημιά των κοινών (δημόσιων) υποθέσεων.

51. ἐκ τῶν: ως συνέπεια αυτών.

51. στάσιες: στάσις, ἡ= η εσωτερική ταραχή (σε αντίθεση προς τον πόλεμο).

51. ἔμφυλοι φόνοι: οι φόνοι που προέρχονται από εμφύλιους πολέμους.

52. μούναρχοι (ιωνικός τύπος)= μόναρχοι· μόναρχος, ὁ= ο τύραννος.

52. ἅδοι: γ΄ ενικό ευκτικής αορίστου του ρήματος ἁνδάνω (= ευχαριστιέμαι, επιθυμώ κάτι).