ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση 

Διδακτικό εγχειρίδιο: Στοιχεία Διαλέκτων 

Aμαλία Kαραμήτρου 

Αιολική - Λεσβιακή

Ψίλωση: η παντελής απουσία δασειών στην αρχή λέξεων.

1. πακούει αντί πακούει
ἄρματα αντί ρματα

Βαρυτονία: ανέβασμα του τόνου όσο είναι δυνατό στα περισσότερα μέρη του λόγου.

2. παῖδος αντί παιδός,
εὔμαρες αντί εὐμαρές

Φωνήεντα:

3. οι αντί ου
πλέοισα αντί πλέουσα,
καλλίποισ' αντί καταλιποῦσα

4. αι αντί α
παῖσαν αντί πσαν,
ζεύξαισα αντί ζεύξασα

5. ο (ιδίως μετά από - ρ-) αντί α
στρότον αντί στρατόν,
βρόχε' αντί βραχέα

6. α(μακρό) αντί η
βμα αντί βμα,
πλάσιον αντί πλησίον

7. υ(βραχύ) αντί ο
μοι αντί μοῦ,
μως αντί μῶς

8. ω αντί ου
ρανος αντί οὐρανός
προσώπω αντί προσώπου

9. α αντί ε
ὄτα αντί ὅτε
τέρωτα αντί τέρωτε

10. η αντί ει
ἔχην αντί ἔχειν
ἴδην αντί ἰδεῖν

11. Tο αρχικό -α διατηρείται
γς μελαίνας αντί γς μελαίνης

Σύμφωνα:

12. σδ αντί ζ
(παντού εκτός από την αρχή λέξης)
σδάνει αντί ἱζάνει,
πέσδων αντί πεζῶν

13. π αντί τ
π
ήλοι αντί τηλοῦ

14. νν αντί σν
σελάννα αντί σελάσνα = σελήνη

Κλίση ρημάτων:

15. Aπαρέμφατο ενεστώτα: ἔμ(μ)εναι ή ἔμ(μ)εν αντί εἶναι.

16. Το απαρέμφατο παρακειμένου σε -κα λήγει σε -ην:
τεθνάκην αντί τεθνακέναι.

17. Oι μετοχές παρακειμένου μοιάζουν με μετοχές ενεστώτα:
παρεστάκοισαν αντί παρεστηκυῖαν.

18. O ενεστώτας και ο παρατατικός ρημάτων που συναιρούνται στα αττικά τιμάω, φιλέω, δηλόω, αποδίδονται στα λεσβιακά από τη συζυγία σε -μι:
(τίμωμι, φίλημι, δήλωμι).
Aπαρέμφατα:
τίμαν, φίλην.
Mετοχές ενεργητικής φωνής:
τίμαις -αντος, τίμαισα -αίσας, φίλεις -εντος, φίλεισα -είσας (πβ. φωνείσας αντί φωνούσης, γελαίσας αντί γελώσης).

19. H συλλαβική αύξηση δεν παραλείπεται ποτέ στη Σαπφώ. Aντιθέτως συναντούμε συχνά τον τύπο γέννατο αντί âγείνατο στον Aλκαίο.

Κλίση ονομάτων:

20. η αιτιατική πληθυντικού της α΄ και β΄ κλίσης λήγει σε -αις και -οις: κόραις αντί κόρας, ἴπποις αντί ἵππους.

21. η δοτική του πληθυντικού λήγει σε -αισι, -οισι.

22. η δοτική του πληθυντικού της γ' κλίσης λήγει σε -εσσι: (ἄνδρεσσι, πολίεσσι).

Προθέσεις:

23. ὐπά = ὑπό, ἀπύ = ἀπό, κάτ = κατά, πάρ = παρά.

Αντωνυμίες:

24. ὔμμες = ὑμεῖς, ἄμμες = ἡμεῖς, ἄμμι = ἡμῖν, ἄμμες = ἡμᾶς.

25. κεν = ἄν.

Ιωνική Διάλεκτος

Ψίλωση:

1. ρός αντί ερός,
2. κάτημαι αντί κάθημαι

Φωνήεντα:

3. ει αντί ε
ξεῖνος αντί ξένος,
εἵνεκα αντί νεκα
αλλά στα συγκριτικά: μέζων αντί μείζων

4. ου αντί ο
κούρη αντί κόρη,
πουλύς αντί πολύς

5. ηε αντί η
ἠέ
λιος αντί λιος

6. ασυναίρετοι τύποι αντί συνηρημένων:
ἔρχεο αντί ἔρχου,
Ποσειδάων αντί Ποσειδν

Σύμφωνα:

7. κ αντί π
κοῖος αντί ὁποῖος,
κως αντί ὅπως

Κλίση ονομάτων:

8. H πατρωνυμική κατάληξη σε - ίδης: Πηλεΐδης

9. H κατάληξη των θηλυκών σε - η και εκεί όπου η αττική διάλεκτος έχει - α:
ὥρη αντί ὥρα
ἡμέρη αντί ἡμέρα

10. Tα αρσενικά της α΄ κλίσης σχηματίζουν τη γενική ενικού σε -εω αντί -ου:
Πηληϊάδεωαντί Πηληϊάδου,
δεσπότεω αντί δεσπότου

11. Tα θηλυκά της α΄ κλίσης σχηματίζουν τη δοτική πληθυντικού σε - ῃσι:
πύλῃσι αντί πύλαις

Δωρική Διάλεκτος

Φωνήεντα:

1. α αντί ε, η
αρός αντί ἱερός,
σελάνα αντί σελήνη

2. αι αντί ει
αἴ
τις αντί εἴ τις

3. η αντί ει
κήνα αντί ἐκείνη,
γλυκα αντί γλυκεῖα

4. ι αντί ε (μπροστά από φωνήεν)
σιός αντί θεός,
ἀργύριον αντί ἀργύρεον

5. ω αντί ου
ὕπνω αντί ὕπνου,
Mσα αντί Mοῦσα

Σύμφωνα:

6. σ αντί θ (με κάποιες εξαιρέσεις)
παρσένος αντί παρθένος,
σιώ αντί θεώ

7. σδ αντί ζ
παῖσδες αντί παῖδες,

8. νθ αντί λθ
νθοῖσα αντί ἐλθοῦσα

9. γλ αντί βλ
ἰανογλεφάρων αντί ἰανοβλεφάρων

10. σ αντί ν (στο α΄ πληθ. και γ΄ ενικ. πρόσωπο).
λέγομες αντί λέγομεν
ς αντί ἦν

Κλίση ρημάτων:

11. H κατάληξη του γ΄ πληθ. προσώπου του ενεργητικού ενεστώτα είναι -οντι:
ἔχοντι αντί ἔχουσι.

12. Aοριστικοί τύποι με -ξ- ρημάτων σε -ζ-:
ὥριξα αντί ὥρισα

Κλίση ονομάτων:

13. H γενική πληθυντικού του θηλυκού γένους λήγει σε -ᾶν:
ὑψηλᾶν ἀρετᾶν αντί ὑψηλῶν ἀρετῶν.

Ιδιοτυπίες:

14. ποτί = πρός, ὥτε = ὥστε, αἴκα = ἐάν.

Τελευταία Ενημέρωση: 11 Ιούλ 2006, 16:28