Εξώφυλλο

Εγκυκλοπαιδικός Οδηγός

Αρχαϊκή Λυρική Ποίηση

του Ι. Ν. Καζάζη (με τη συνεργασία της Μαργαρίτας Σωτηρίου)

Α2.4. Η λέξη και το πράγμα

Το ουσιαστικό μέλος είναι η αρχαιότερη γνωστή έννοια για το τραγούδι. Μαρτυρείται ήδη από τον Αρχίλοχο (7ος αι.) ενώ στον Όμηρο απαντά επίσης η λέξη μολπή (από το ρ. μέλπεσθαι) το οποίο κάποιοι συνδέουν ετυμολογικά με το ουσιαστικό μέλος. Από τον 5ο αι. π.Χ. απαντά και το σύνθετο μελοποιός. Οι δύο όροι «λυρικός» και «μελικός» χρησιμοποιήθηκαν σε όλη την όψιμη αρχαιότητα ως ισοδύναμα εναλλακτικά για την κυρίως λυρική ποίηση. Το επίθετο λυρικός παράγεται από το ουσιαστικό λύρα και χρησιμοποιείται για πρώτη φορά από τους Αλεξανδρινούς γραμματικούς (1ος ή 2ος αι. π.Χ.) καθαρά φορμαλιστικά για να προσδιορίζει την ποίηση που άδεται με συνοδεία λύρας. Χαρακτηριστικά, ο Φιλόδημος, φιλόσοφος και επιγραμματοποιός του 1ου αι. π.Χ. στο έργο του Περὶ Ποιημάτων τριχοτομούσε την ποίηση (σ)τα κωμικά και τραγικά καὶ λυρικά. Έτσι θα ήταν εφικτό να γίνει διάκριση ανάμεσα στους ελεγειακούς που χρησιμοποιούσαν τον αυλό και τους ιαμβογράφους που χρησιμοποιούσαν την ιαμβύκη και τον κλεψίαμβο.