ΛΗΜΜΑ

• παρρησία
• ουσιαστικό
• -ας
• ἡ

ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟ

• Α. η ελεύθερη έκφραση γνώμης, το να εκφράζει κανείς την άποψή του με θάρρος και ειλικρίνεια, η παρρησία |η δοτ. ως επίρρημα παρρησίᾳ=με θάρρος έκφρασης, απροκάλυπτα, ανοιχτά Β. αθυροστομία, απρόσεκτη και αναιδής έκφραση γνώμης

Εμφάνιση/Απόκρυψη Σημασιολογίας

• Α. η ελεύθερη έκφραση γνώμης, το να εκφράζει κανείς την άποψή του με θάρρος και ειλικρίνεια, η παρρησία
• ΔΗΜ 6.31 ἐγώ...τἀληθῆ μετὰ παρρησίας ἐρῶ πρὸς ὑμᾶς
• ΙΣΟΚΡ 2.28 δίδου παρρησίαν τοῖς εὖ φρονοῦσιν͵ ἵνα...ἔχῃς τοὺς συνδοκιμάσοντας { να επιτρέπεις ελευθερία λόγου στους ορθά σκεπτόμενους, για να έχεις εκείνους οι οποίοι θα προβληματιστούν μαζί σου }
• η δοτ. ως επίρρημα παρρησίᾳ=με θάρρος έκφρασης, απροκάλυπτα, ανοιχτά
• ΠΛ επιστ 8.354a ἐγὼ πειράσομαι πάσῃ παρρησίᾳ καὶ κοινῷ τινι δικαίῳ λόγῳ χρώμενος δηλοῦν
• Β. αθυροστομία, απρόσεκτη και αναιδής έκφραση γνώμης
• ΙΣΟΚΡ 11.40.1 οὐδὲ περὶ μὲν τῆς πρὸς ἀλλήλους κακηγορίας νομοθετήσομεν͵ τῆς δ΄ εἰς τοὺς θεοὺς παρρησίας ὀλιγωρήσομεν { ούτε θα θεσπίσουμε νόμους για τις αμοιβαίες κατηγορίες, και μάλιστα θα αδιαφορήσουμε για κάθε τι που αφορά τους θεούς }
• ΠΛ Φαιδρ 240e εἰς δὲ μέθην ἰόντος πρὸς τῷ μὴ ἀνεκτῷ ἐπαισχεῖς͵ παρρησίᾳ κατακορεῖ καὶ ἀναπεπταμένῃ χρωμένου;

ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ

• Από: πᾶν + ῥητός.

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟ

• Ο2.1

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΩΝ

• ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΜΗΡΟ ΣΤΗΝ ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • ουσιαστικά: ῥῆσις, ῥήτρα, ῥήτωρ, ῥητορεία, ῥητήρ, ῥῆμα, παρρησιαστής 'αυτός που μιλά ελεύθερα'
  • ρήματα: εἴρω, ῥητορεύω, παρρησιάζω
  • επίθετα: ῥητός, ῥητορικός, παρρησιαστικός
• ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΣΤΗ ΛΟΓΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ
  • ουσιαστικά: παρρησιοποιός, ἀκαιροπαρρησία 'η άκαιρη, η απρεπής ελευθεροστομία', ἀκαιροπαρρησιαστής
  • ρήματα: ἐμπαρρησιάζομαι 'μιλάω με παρρησία'
  • επίθετα: ῥηματικός, παρρησιώδης 'αυτός που είναι γεμάτος παρρησία', ἀπαρρησίαστος 'αυτός που στερείται την ελευθερία έκφρασης', εὐπαρρησίαστος 'ελευθερόστομος'
  • επιρρήματα: παρρησιαστικῶς, παρρησιωδῶς, ἀπαρρησιάστως 'χωρίς παρρησία', εὐπαρρησιάστως
• ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΔΗΜΩΔΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • Επιτομή Λεξικού Κριαρά %παρρησ%, %ρητο%
• ΝΕΟΛΟΓΙΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΩΣ ΚΑΙ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ
  • παρρησιαστικότης, ρητόν, ρητορικότης, ρητορογράφοι
• ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
  • Λεξικό Γεωργακά %ρητο%
  • Λεξικό Κοινής Νεοελληνικής %παρρησ%, %ρητο%, %ρημα%
• ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ
  • Ανάφη Κάρπαθ. Πόντ. παρρησία 'ελευθερία λόγου, ειλικρίνεια', Άνδρ. Ρόδ. Θράκ. παρρουσία 'θάρρος, τόλμη', Λέσβ. ρήμα 'ρητό, απόφθεγμα', Χίος ρήση, Πελοπ. ρετός 'ακριβής'