Εξώφυλλο

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)

Αρχική

Συμφραστικοί πίνακες

Ποιητές

Για τη ζωή και το έργο του Το ποιητικό του έργο
Κώστας Καρυωτάκης

Κώστας Καρυωτάκης (1896-1928)

  • Αυτοπροσωπογραφία δημοσιευμένη στο εξώφυλλο του Εσπέρου (Σύρου) τον Ιούλιο του 1923.

  • Εξώφυλλο του περιοδικού Γάμπα.

  • Ο Καρυωτάκης [πηγή: Σαββίδης Γ.Π. - Χατζηδάκη Ν.Μ. - Μήτσου Μ., Χρονογραφία Κ.Γ. Καρυωτάκη (1896-1928). Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ., 1989]

  • Σκίτσο του Ν. Καστανάκη που συνοδεύει δημοσίευση ποιημάτων του Καρυωτάκη στο περιοδ. Μούσα, Έτος Δ΄, αρ. φυλ. 1 (37), Αύγουστος 1923, σ. 9.

  • Με την αδελφή του, μια φίλη του και τον ανιψιό του στην Πρέβεζα, καλοκαίρι 1927 [πηγή: Σαββίδης Γ.Π. - Χατζηδάκη Ν.Μ. - Μήτσου Μ., Χρονογραφία Κ.Γ. Καρυωτάκη (1896-1928). Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ., 1989]

  • Χειρόγραφο του ποιήματος «Αισιοδοξία» [πηγή: Wikimedia Commons]

  • Πορτρέτο του Κ. Καρυωτάκη από τον Αλέξη Φασιανό [πηγή: αφιερωματικό τεύχος περιοδικού η λέξη 79-80 (1988)]


ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑΚ. Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
189630 Οκτωβρίου: Γέννηση στην Τρίπολη· δευτερότοκο παιδί του νομομηχανικού Γεωργίου Κ. Καρυωτάκη και της Αικ. Αθ. Σκάγιαννη. Λόγω των μεταθέσεων του πατέρα, περνά τα παιδικά χρόνια σε διάφορες πόλεις: Λευκάδα, Αργοστόλι, Λάρισα, Καλαμάτα, και από το 1909 στην Αθήνα (-1911).Αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα. Παραχώρηση νέου Oργανικού Nόμου στους Kρητικούς.
~ A. Kαρκαβίτσας, O ζητιάνος.		A.Chekhov, Ο γλάρος. P. Valéry, «La soirée avec Monsieur Teste».
1910Βραβεύεται σε διαγωνισμό διηγήματος του περιοδικό Διαπλάσις των Παίδων (14 Αυγούστου 1910).Ο Ε. Βενιζέλος στην Ελλάδα. Γενικές εκλογές και κυβέρνηση Βενιζέλου (-1915). Ίδρυση «Εκπαιδευτικού Ομίλου».
~ K.Π. Kαβάφης, Ποιήματα. K. Παλαμάς, H Φλογέρα του βασιλιά. Αυτοκτονία Π. Γιαννόπουλου.		E. M. Forster, Howards End. Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Paul Johann Ludwig Heyse.
1912Συνεχίζει το Γυμνάσιο στα Χανιά. Γράφει τα πρώτα ποιήματα και ξεκινά συνεργασία με λαϊκά περιοδικά της Αθήνας (-1916).Βαλκανικοί πόλεμοι (-1913). Κατάληψη της Ρόδου από τους Ιταλούς.
~ Κ. Παλαμάς, Οι καημοί της λιμνοθάλασσας, Σατιρικά γυμνάσματα, Πολιτεία και μοναξιά. K.Oυράνης, Spleen.		Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Gerhart Hauptmann
1913Ερωτικός δεσμός με την Άννα Σκορδύλη (ώς το 1922, με διακοπές). Αποφοιτά από το Γυμνάσιο Χανίων και από τον Σεπτέμβριο στην Αθήνα για σπουδές νομικής.Δολοφονία Γεωργίου Α΄. Συνθήκη Βουκουρεστίου: στην Ελλάδα παραχωρούνται η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου.M. Proust, A la recherche du temps perdu (-1927). Βραβείο Νόμπελ Λογοτ: Pαμπινντρανάθ Tαγκόρ
1915Δύο ποιήματά του δημοσιεύονται στην εφημ. Ακρόπολη, με επαινετικά σχόλια του Βλάση Γαβριηλίδη. Γάμος Άννας Σκορδύλη. Αρχή φιλίας με το Χαρίλαο Σακελλαριάδη.Κυβέρνηση Γούναρη. Επάνοδος Βενιζέλου. Συμμαχικά στρατεύματα στη Θεσσαλονίκη. Διαφωνία Βενιζέλου και βασιλέα Κωνσταντίνου και παραίτηση του πρώτου (Οκτ.).
~ Γ. Δροσίνης, Φωτερά σκοτάδια. Κ. Παλαμάς, Βωμοί. Ά. Σικελιανός, Πρόλογος στη ζωή. Βραβεύονται οι Α. Βλάχος, Γ. Σουρής,Χ. Άννινος, Α. Προβελέγγιος, Κ. Παλαμάς με το Βασιλικό Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών, η πρώτη βράβευση στην ιστορία του θεσμού.		Bύθιση του πλοίου «Lusitania» από γερμανικό υποβρύχιο.
~ Fr. Kafka, Die Verwandlung.
1916Απαγγέλει τρία ποιήματά του στο σύλλογο «Αρμονία». Διάλεξή του περί Ερεντιά στο Σύλλογο εμποροϋπαλλήλων Αθηνών. Κατατάσσεται στη Φοιτητική Φάλαγγα. Ο πατέρας του απολύεται ως αντιβενιζελικός· θα αποκατασταθεί στα 1917.Συμμαχικός αποκλεισμός και εθνικός διχασμός. Ο Βενιζέλος στη Θεσσαλονίκη. Κυβέρνηση «Εθνικής Αμύνης».
~ Ι. Κονδυλάκης, Όταν ήμουν δάσκαλος και άλλα διηγήματα.		Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Carl Gustaf Verner von Heidenstam
1918Πτυχιούχος Νομικής (από τον Δεκέμβριο του 1917), επισκέπτεται τους γονείς του στη Θεσσαλονίκη. Επιστρατεύεται αλλά παίρνει αναστολή καθώς εγγράφεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών.Μάχη του Σκρα. Ανακωχή του Μούδρου μεταξύ Συμμάχων-Τουρκίας.
~ Μ. Μαλακάσης, Ασφόδελοι. Γρ. Ξενόπουλος, Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας. Σ. Σκίπης, Aπολλώνιον Άσμα. περ. Bωμός (10 Oκτ.1918–1 Σεπτ. 1919).		Τερματισμός του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σοβιετική πρωτεύουσα η Μόσχα.
~ G. Apollinaire, Caligrammes. Tr. Tzara, Dada Manifesto.
1919Συνεργάζεται με το περ. Ο Νουμάς (αρχικά με μετάφραση, στη συνέχεια με πρωτότυπα ποιήματα αλλά και ανώνυμα, μέσα από τη στήλη αλληλογραφίας)· από το ίδιο περιοδικό θα βραβευθεί σε διαγωνισμό ποιημάτων για παιδιά το ποίημα «Ο μικρός τσοπάνος» (με το ψευδώνυμο Αθηναίος). Εκδίδεται η συλλογή Ο πόνος του Ανθρώπου και των Πραγμάτων, για την οποία (χάριν παιδιάς πιθανώς) στέλνει εξώδικο στον Νουμά. Τον Σεπτ. εκδίδει με τον Άγη Λεβέντη, το σατιρικό περιοδικό Η Γάμπα (θα κατασχεθεί τον Οκτώβριο). Αναλαμβάνει υπηρεσία στη Νομαρχία Θεσσαλονίκης ως Γραμματεύς Α' του Υπουργείου Εσωτερικών (-1920). Πρώτη συνεργασία στο Λόγο (Κων/πόλεως).Συνθήκη του Neuilly. Απόβαση ελληνικού στρατού στη Σμύρνη.
~ Κ. Βάρναλης, Προσκυνητής. I. Γρυπάρης, Σκαραβαίοι και τερρακόττες. Κ. Θεοτόκης, Ο κατάδικος. Κ. Παλαμάς, Τα παράκαιρα· Τα δεκατετράστιχα. Ρ. Φιλύρας, Γυρισμοί.		Συνθήκη των Βερσαλλιών. Δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών.
~ B. Μαγιακόφσκι, 150.000.000 (-1920). Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Carl Friedrich Georg Spitteler.
1920Βραβεύεται στον Φιλαδέλφειο Διαγωνισμό για την ανέκδοτη συλλογή Τραγούδια της Πατρίδας (Μάιος)· ποιήματά της θα περιληφθούν στα Νηπενθή. Στρατεύτεται τον Φεβρουάριο, αλλά τον Ιουλ. βρίσκεται στην Κρήτη με αναρρωτική άδεια (εκεί θα γράψει το χαμένο σήμερα μονόπρακτο «Ο Άρρωστος» ) και στη συνέχεια απαλλάσσεται για λόγους υγείας. Μετατίθεται στη Νομαρχία Άρτης και ασκεί χρέη νομάρχη. Πιθανώς ξεκινά χρήση ναρκωτικών. Δημοσιεύει «Το καύκαλο» (Νοέμ.)Συνθήκη των Σεβρών. Δολοφονία Ι. Δραγούμη. Επάνοδος του βασιλιά Κωνσταντίνου.
~ K. Θεοτόκης, H ζωή και ο θάνατος του Kαραβέλα. J. Moréas, Στροφές (μετάφρ. M. Mαλακάση, T. Άγρα). Κ. Ουράνης, Νοσταλγίες. Λ. Πορφύρας, Σκιές. Κ. Χατζόπουλος, Απλοί τρόποι. Βραδινοί Θρύλοι. περ. Mούσα (Aύγ. 1920-Nοέμ. 1923).		Πρόεδρος της τουρκικής Συνέλευσης στην Άγκυρα ο αξιωματικός Mουσταφά Kεμάλ Πρώτη σύνοδος της Κοινωνίας των Εθνών στη Γενεύη.
~ «Les Belles Lettres». Έκδοση του πρώτου τόμου σειράς αρχαίων ελληνικών και λατινικών κειμένων. Breton & Soupault, Les Champs magnétiques. P. Valéry, Cimetière marin. Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Knut Pedersen Hamsun.
1921Ξεκινά συνεργασία με το περ. Μούσα (Ιούν.) και το Παιδική Χαρά (Δεκέμ.). Γράφει, με τον Σακελλαριάδη και με μουσική του εξαδέλφου του Θ. Δ. Καρυωτάκη, τη θεατρική επιθεώρηση Πελ-Μελ (δεν ανεβάστηκε). Εκδίδονται τα Νηπενθή, πιθανώς με ιδία έξοδα. Μετάθεση αρχικά στη Νομαρχία Κυκλάδων και μετά στη Νομαρχία Αττικής.Πρωθυπουργός ο Δημήτριος Γούναρης. Πορεία του ελληνικού στρατού προς τον Σαγγάριο.
~ Ρ. Φιλύρας, Η κλεψύδρα. Π. Xορν, Tο Φιντανάκι.		Κίνημα του Μουσταφά Κεμάλ.
~ Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Anatole France.
1922Γράφει το «Υστεροφημία», συνεργάζεται με τον Έσπερο (Σύρου), τρία ποιήματά του περιλαμβάνονται στην ανθολογία νέων ποιητών του Τ. Άγρα και ένα στην αντίστοιχη ανθολογία του Φ. Γιοφύλλη. Με λίαν καλώς οι εξετάσεις στον Άρειο Πάγο. Δεσμός με την Μ. Πολυδούρη. Ο Φ. Πολίτης κατηγορεί τη νέα γενιά ποιητών για άκρατο ατομικισμό και παρακμή, με άρθρα του στην εφημ. Πολιτεία.Μικρασιατική Καταστροφή.
~Κ. Βάρναλης, Το φως που καίει. Κ. Θεοτόκης, Οι σκλάβοι στα δεσμά τους. Π. Πικρός, Χαμένα κορμιά. Ρ. Φιλύρας, Ο πιερότος. Ποιητική ανθολογία Οι Νέοι από τον Τ. Άγρα.		Άνοδος του Μουσολίνι στην Ιταλία. Ίδρυση Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ)
~ J. Joyce, Ulysses (=Οδυσσέας). T.S. Eliot, The Waste Land (=Η Έρημη Χώρα / Η ρημαγμένη γη).
~ Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Jacinto Benavente.
1923Γράφει το «Τραγούδι παραφροσύνης» [=«Ωχρά σπειροχαίτη»] και ξεκινά συνεργασία με το περ. Νέα Ζωή (Αλεξάνδρειας). Υπηρεσιακές μεταβολές: έκτακτος υπάλληλος του Υπουργείου Υγιεινής, Πρόνοιας και Αντιλήψεως, εισηγητής στη Νομαρχία Αττικής, μόνιμος εισηγητής στην Κεντρική Υπηρεσία του Υπουργείου Υγιεινής και τελικά προϊστάμενος του Β' Γραφείου Εποπτείας Εγκαταστάσεως Προσφύγων.Συνθήκη της Λωζάνης.
~ Γ. Μ. Αποστολάκης, Η ποίηση στη ζωή μας. Φ. Κόντογλου, Pedro Cazas.		H Άγκυρα πρωτεύουσα του τουρκικού κράτους.
~ R. M. Rilke, Duineser Elegien. I. Svevo, La coscienza di Zeno. Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: William Butler Yeats.
1924Μετέχει στη συντακτική ομάδα του περιοδικού Εμείς· εκεί θα δημοσιεύει και νεκρολογία για τον Ι. Ραφτόπουλο. Ταξίδι σε Γερμανία (Βερολίνο, Λιψία) και Ιταλία (Νεάπολη, Ρώμη, Βενετία). Σκέψεις για παραίτηση από τη δημόσια υπηρεσία. Τρία ποιήματά του συμπεριλαμβάνονται στην Εκλογή Νεοελληνικών Ποιημάτων του Γ.Ε. Αυλωνίτου.Μαρασλειακά (-1927). Εγκαθίδρυση Α΄ Ελληνικής Δημοκρατίας (-1935).
~ Η. Βιουτερίδης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Σ. Μυριβήλης, Η ζωή εν τάφω. Κ. Παρορίτης, Ο κόκκινος τράγος. περ. Εμείς. περ. Νέοι Βωμοί.		Θάνατος του Λένιν.
~ A. Breton, Manifeste du surréalisme. Μανιφέστο του Σουρεαλισμού. L. Aragon, Une vague de rêves. T. Mann, Der Zauberberg.
~ Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Wladyslaw Stanislaw Reymont.
1925Στο Τμήμα Κοινωνικής Υγιεινής ως Γραμματέας του Ιατροσυνεδρίου (= Ανωτάτου Υγειονομικού Συμβουλίου). Η Πολυδούρη στο Παρίσι (-1928).Δικτατορία στρατηγού Θ. Παγκάλου.
~ E. Γιανίδης, Tο μεγάλο πρόβλημα. Ά. Kαμπάνης, Iστορία της νέας ελληνικής λογοτεχνίας. K. Παλαμάς, Oι πεντασύλλαβοι. Tα Παθητικά Kρυφομιλήματα. Oι Λύκοι. Δυο λουλούδια από τα ξένα. Γέννηση του M. Aναγνωστάκη.		Θάνατος του Λένιν.
~ A. Breton, Manifeste du surréalisme. T. Mann, Der Zauberberg.
~ Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Wladyslaw Stanislaw Reymont.
1926Μετά την κατάργηση του Υπουργείου Υγιεινής στην αρχή του έτους, τοποθετείται στη Διεύθυνση Υγιεινής του Υπουργείου Εσωτερικών. Το υπουργείο επανιδρύεται τον Αύγουστο. Ταξιδεύει στη Ρουμανία τον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο τοποθετείται στο Τμήμα Αγαθοεργών Ιδρυμάτων.Ανατροπή δικτατορίας Παγκάλου, με νέο πραξικόπημα. Κυβέρνηση Γ. Κονδύλη. Στις εκλογές του Νοεμβρίου το ΚΚΕ εκλέγει τους πρώτους του βουλευτές.
~ Ίδρυση Ακαδημίας Αθηνών. Ο Ρ. Φιλύρας έγκλειστος στο ψυχιατρείο.		F. Kafka, Das Schloss. Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Grazia Deledda.
1927Δημοσιεύει, μεταξύ άλλων, στα περιοδ. Νέα Εστία, Νεοελληνική Τέχνη, Μπουκέτο. Ανταπόκριση από τις Δελφικές Εορτές που διοργανώνει το ζεύγος Σικελιανού. Τον Νοέμβριο καλείται σε απολογία (για άγνωστο παράπτωμα) και του επιβάλλεται πρόστιμο. Μετακινείται στο Τμήμα Λοιμοδών Νόσων. Εκδίδει τη συλλογή Ελεγεία και Σάτιρες (ποιήματά της έχει προδημοσιεύσει και στην Κυριακή του Ελεύθερου Βήματος).Αναθεώρηση συντάγματος.
~ Κ. Βάρναλης, Σκλάβοι πολιορημένοι. Δ. Βουτυράς, Στη χώρα των σοφών και των αγρίων. Ν. Καζαντζάκης, Ασκητική (γραφ. 1922-1923). .Π. Πικρός, Τουμπεκί. Ά. Σικελιανός, Δελφικός Λόγος. Δ. Σολωμός, Η γυναίκα της Ζάκυθος (α' έκδοση Καιροφύλα). περ. Νέα Εστία. περ. Ελληνικά Γράμματα (1927-1930).		Οριστική επικράτηση Στάλιν.
~ Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Henri Bergson.
1928Εκλέγεται Γενικός Γραμματέας του Δ.Σ. της Ενώσεως Δημοσίων Υπαλλήλων Αθηνών τον Ιανουάριο. Συγκρούεται με προϊσταμένους του και αποσπάται στη Νομαρχία Πατρών. Δημοσιεύει το άρθρο «Ανάγκη Χρηστότητος: Το Δημοσιουπαλληλικόν Ζήτημα», παραιτείται από Γεν. Γραμματέας της Ε.Δ.Υ.Α. και αναλαμβάνει υπηρεσία στην Πάτρα, όπου του επιβάλλεται πρόστιμο λόγω μη εμπρόθεσμης παρουσίασης. Διαμάχη με τον Β. Ρώτα μέσα από τις σελίδες των περιοδικών Ελληνικά Γράμματα και Ν. Εστία, λόγω αρνητικής κριτικής του πρώτου για τη συλλογή Ελεγεία και Σάτιρες. Μεταφράζει το διήγημα «Ο Χαρτοπαίκτης» του E.T.A. Χόφμαν, αρχίζοντας την επ' αμοιβή συνεργασία του στο Περιοδικόν της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας. Τον Απρίλιο ταξιδεύει στο Παρίσι για ιατρικές εξετάσεις και τον Μάιο μετατίθεται στη Νομαρχία Πρεβέζης. Ολοκληρώνει τη γραφή των «Αισιοδοξία» και «Όταν κατέβουμε...», επισκέπτεται σύντομα την Πολυδούρη στο Σωτηρία, όπου νοσηλεύεται για φυματίωση, και στις 18 Ιουνίου παρουσιάζεται στην Πρέβεζα. Κάνει ενέργειες για άμεση μετάθεσή του στην Αθήνα, καθαρογραφεί 6 πεζογραφήματα και γράφει το «Η ζωή του» καθώς και το ποίημα «Πρέβεζα». Αυτοκτονεί στις 21 Ιουλίου, μετά από αποτυχημένη απόπειρα πνιγμού το βράδυ της 20ης Ιουλίου.
*Πηγή για την κατάρτιση του χρονολογίου: Σαββίδης Γ.Π. – Χατζηδάκη Ν.Μ. – Μήτσου Μαριλίζα, Χρονογραφία Κ.Γ. Καρυωτάκη (1896-1928). Αθήνα, Μ.Ι.Ε.Τ., 1989 (έκδοση νέα, συμπληρωμένη) και το αφιέρωμα στο περιοδ. Η Λέξη 79-80, 11-12/1988 [διαθέσιμο στο ΕΚΕΒΙ ].		Κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου.
~ Κ. Παλαμάς, Δειλοί και σκληροί στίχοι. Έκθεση Χατζηκυριάκου-Γκίκα και Μιχάλη Τόμπρου στην Αθήνα. περ. Νέα Επιθεώρηση (1928-1929, 1933-1934).		B. Brecht, Die Dreigroschenoper. A. Huxley, Point Counter Point. Βραβείο Νόμπελ Λογοτ.: Sigrid Undset.