Εξώφυλλο

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)

Το έργο του Οδυσσέα Ελύτη καλύπτεται από πνευματικά δικαιώματα· για τον λόγο αυτό οι χρήστες της Ανεμόσκαλας δεν έχουν τη δυνατότητα προβολής ολόκληρου του ποιήματος και η αναζήτηση μένει στην ανάσυρση συμφραζομένων σε επίπεδο στίχου (για περισσότερα στοιχεία σχετικά με τις δυνατότητες αναζήτησης, αλλά και τις εκδοτικές αλλαγές, ο χρήστης μπορεί να συμβουλευτεί την ενότητα «Οδηγίες αναζήτησης» από το αριστερό μενού). Πρόκειται δηλαδή για τη διάθεση ενός γλωσσικού εργαλείου, το οποίο λειτουργεί επικουρικά και εκ παραλλήλου με τις στερεότυπες έντυπες εκδόσεις. Ο αναγνώστης μπορεί να ανατρέξει εδώ στην ενότητα «Για τη ζωή και το έργο του» για να παρακολουθήσει την εξέλιξή του βίου και της ποιητικής του.

Η στερεότυπη συγκεντρωτική έκδοση του ποιητικού έργου του Ελύτη συγκροτήθηκε με δική του φροντίδα και κυκλοφόρησε μεταθανάτια (Ποίηση, Αθήνα: Ίκαρος, 2005). Εκτός συγκεντρωτικής έκδοσης έμεινε με επιλογή του ποιητή η συλλογή Καλωσύνη στις Λυκοποριές (1947, α΄ αυτοτελής έκδ. 1977), η ημιτελής σύνθεση Αλβανιάδα καθώς και μη αυτοτελείς δημοσιεύσεις. Το γλωσσικό εργαλείο της Ανεμόσκαλας για την ad hoc δημιουργίας (μη λημματοποιημένων) καταλόγων λεκτικών τυπών (σύμφωνα με τις εκδοτικές αρχές του προγράμματος και με διόρθωση παροραμάτων) στα συμφραζόμενά τους αντλεί από όσες συλλογές του Ελύτη εκδόθηκαν αυτοτελώς εν ζωή και περιλαμβάνονται στη συγκεντρωτική έκδοση (διορθώνοντας σιωπηρά ελάχιστα παροράματα): 1940 Προσανατολισμοί / 1943 Ήλιος ο πρώτος / 1945 Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας/ 1959  Το άξιον εστί / 1960  Έξι και μία τύψεις για τον ουρανό /1971   Το φωτόδεντρο και η δέκατη τέταρτη ομορφιά / 1971 Ο ήλιος ο ηλιάτορας/ 1971 Το μονόγραμμα / 1972 Τα ρω του έρωτα / 1974 Τα ετεροθαλή / 1978 Μαρία Νεφέλη / 1982 Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας / 1984  Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου / 1985 Ο μικρός ναυτίλος / 1991 Τα ελεγεία της οξώπετρας / 1995 Δυτικά της λύπης. Επιπλέον, η έντυπη στερεότυπη συγκεντρωτική έκδοση περιλαμβάνει το ανέκδοτο εν ζωή σύνθεμα Εκ του πλησίον, σε φροντίδα της Ιουλίτας Ηλιοπούλου και με επιμέλεια (όπως και ολόκληρης της έκδοσης) του Γ. Χάρη. Στο ψηφιακό σώμα της Ανεμόσκαλας οι λεκτικοί τύποι αυτής της μεταθανάτιας συλλογής είναι επίσης αναζητήσιμοι, σύμφωνα με την τυπογραφική διάταξη των στίχων της συλλογής στη συγκεντρωτική έκδοση (καθώς σε κάποια σημεία η τελευταία αυτή μορφή διαφέρει σιωπηρά από την 1η αυτοτελή έκδοση του 1998). Ο αναγνώστης μπορεί να δει τους τίτλους των συλλογών που περιλαμβάνει το corpus από την επιλογή πάνω δεξιά «Το ποιητικό του έργο», χωρίς πάλι να έχει πρόσβαση στα ίδια τα ποιήματα.

Η ορθογραφία και η στίξη ακολουθεί την τελευταία, συγκεντρωτική, έκδοση, η οποία ωστόσο δεν είναι στιχαριθμημένη. Η στιχαρίθμηση που ακολουθείται εδώ πρέπει να θεωρηθεί συμβατική, ενώ για τα πεζά ποιήματα η παραπομπή γίνεται σε επίπεδο ποιήματος ή παραγράφου. Για τεχνικούς λόγους, οι σειρές ποιημάτων Του Αιγαίου, Επτά Νυχτερινά Τετράστιχα, Αιθρίες κλπ. της συλλογής Προσανατολισμοί, στιχαριθμούνται ενιαία. Σημειώνουμε επιπλέον πως στη συλλογή Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου ως τίτλοι καταλογογραφούνται οι εγγραφές ημερομηνίας (ακολουθώντας τη λύση της αγγλικής μετάφρασης της συλλογής), ενώ το προλογικό ποίημα που τυπώνεται σε θέση προμετωπίδας, εντάσσεται, για διευκόλυνση του χρήστη, ως ποίημα κανονικά στον συμφραστικό πίνακα. Τέλος, σύμφωνα με τις εκδοτικές συμβάσεις του συγκεκριμένου σώματος κειμένων τα αρχαία ελληνικά παραθέματα πολυτονίζονται, ωστόσο τα αρχαιότροπα ποιήματα του Μικρού ναυτίλου ή όσα μιμούνται την εκκλησιαστική γλώσσα με παπαδιαμαντικούς απόηχους, μεταγράφονται στο μονοτονικό.

Τελευταία ενημέρωση: Μ. Ακριτίδου, Απρίλιος 2022.