Η συστηματοποίηση του ποιητικού έργου του Κώστα Βάρναλη σε μια συγκεντρωτική έκδοση παραμένει ζητούμενο της φιλολογικής έρευνας, όπως άλλωστε και η εκπόνηση μιας πλήρους εργογραφίας του.[1] Το βαρναλικό coprus στην Ανεμόσκαλα περιλαμβάνει τις παρακάτω αυτοτελείς εκδόσεις συλλογών, για την άδεια ηλεκτρονικής έκδοσης των οποίων ευχαριστούμε ιδιαίτερα την Ευγενία Βάρναλη, νόμιμη κάτοχο των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου του Βάρναλη, αλλά και τις εκδόσεις Κέδρος για την αρωγή τους:

• Πυθμένες, επιμέλεια Κ. Γ. Κασίνης, Αθήνα: Κέδρος, 1985. Πρόκειται για νεανική συλλογή που έστειλε το 1904 ο Βάρναλης στον Κωστή Παλαμά, χωρίς να κρατήσει αντίγραφο· ο Κ. Γ. Κασίνης την εντόπισε στη βιβλιοθήκη του Παλαμά. Δύο σονέτα της συλλογής αυτής («Δειλινό», [Στ' αλύγιστά σου στήθη…], το δεύτερο από την ενότητα σονέτων με τον μεσότιτλο Ντροπή, που εδώ εκδίδεται ενιαία αλλά με ανεξάρτητη στιχαρίθμηση) συμπεριλαμβάνει αργότερα, με πολύ μικρές αλλαγές, ο Βάρναλης στις Κηρήθρες και ο αναγνώστης θα τα βρει ενταγμένα εκεί στο ψηφιακό corpus (στην ενότητα Τραγούδια του σκότους, 3ο και 4ο κατά σειρά).
• Κηρήθρες, επιμέλεια Κ. Γ. Κασίνης, Αθήνα: Κέδρος, 1985 [α΄ έκδοση 1905].
• Προσκυνητής, επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδης Αθήνα: Κέδρος, 1988 (πρόκειται για ένα ποιητικό σύνθεμα πρωτοδημοσιευμένο σε περιοδικό το 1919).
• Ποιητικά, Αθήνα: Κέδρος 1996 [1η έκδοση 1956]. Η συγκεκριμένη έκδοση περιλαμβάνει μια σειρά από ποιήματα (και μεταφράσεις) που δεν είχαν εκδοθεί αυτοτελώς προηγουμένως (και τα οποία δημοσιεύονται ξαναδουλεμένα), καθώς και τα συνθέματα Το φως που καίει και Σκλάβοι πολιορκημένοι. Για τα δύο αυτά μεγάλα συνθέματα του Βάρναλη βασιζόμαστε στην οριστική έκδοσή τους στον συγκεντρωτικό τόμο του 1956, σύμφωνα με τη βούληση του ποιητή.[2] Ο αναγνώστης πρέπει να έχει υπόψη του ότι στις πλέον πρόσφατες εκδόσεις τους, σε επιμέλεια Γιάννη Δάλλα, περιλαμβάνονται εναλλακτικές μορφές των δυο μεγάλων ποιητικών συνθέσεων του Βάρναλη, που δεν συμπεριλήφθηκαν τελικά στην οριστική έκδοση (βλ. ενότητα «Εργογραφία-Βιβλιογραφία»).
• Ελεύθερος κόσμος, Αθήνα: Κέδρος, 1987 [α΄ έκδοση 1965].
• Οργή λαού και άλλα μεταθανάτια ποιήματα, επιμέλεια Γ. Π. Σαββίδης, Αθήνα: Κέδρος, 1999 [α΄ έκδ. 1975, με ποιήματα γραμμένα κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας].

Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι μεγάλος αριθμός (κυρίως νεανικών) ποιημάτων, που δημοσίευσε σε περιοδικά της εποχής, δεν περιλαμβάνονται στις παραπάνω αυτοτελείς εκδόσεις, κατόπιν βούλησης του ποιητή. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και όσα ποιήματα βρέθηκαν «φυλαγμένα στο αρχείο» μετά τον θάνατό του. Για τις έκτοτε δημοσιεύσεις αθησαύριστων, δυσεύρετων ή και ανέκδοτων βαρναλικών ποιημάτων ο αναγνώστης μπορεί να συμβουλευτεί την οικεία ενότητα «Εργογραφία-Βιβλιογραφία». Τέλος σημειώνουμε πως ολόκληρες μεταφράσεις του Βάρναλη επιλεγμένων έργων της αρχαίας ελληνικής γραμματείας συμπεριλαμβάνονται στην Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας "Μνημοσύνη", του ΚΕΓ, κατόπιν απόκτησης σχετικής άδειας από την νόμιμη κληρονόμο του ποιητή, Ευγενία Βάρναλη. Συγκεκριμένα πρόκειται για μεταφράσεις τριών έργων του Ευριπίδη (Ιππόλυτος, Ηρακλής, Ηρακλείδες) και τριών έργων του Αριστοφάνη (Λυσιστράτη, Πλούτος, Εκκλησιάζουσες).

Για τις γενικές εκδοτικές αρχές του προγράμματος βλ. τις «Οδηγίες αναζήτησης» στο αριστερό μενού· χαρακτηριστικές ορθογραφικές ιδιοτυπίες και λάθη διατηρούνται, ενοποιούνται ωστόσο γραμματικές καταλήξεις και άλλα στοιχεία που οφείλονται σε συμβάσεις ή συνήθειες της εποχής, καθώς η ένταξη του έργου του ποιητή σε ένα ευρύτερο περιβάλλον συνομιλίας με άλλα ποιητικά έργα (και κυρίως ad hoc δημιουργίας συμφραστικών πινάκων λέξεων) καθιστά απαραίτητη την ενοποίηση. Σε κάθε περίπτωση το χρηστικό ψηφιακό αυτό coprus είναι σχεδιασμένο ώστε να λειτουργεί επικουρικά, εκ παραλλήλου με τις στερεότυπες έντυπες εκδόσεις, με τις οποίες δεν ταυτίζεται ούτε αντικαθιστά.

Σημειώνουμε ότι τα πεζά σημειώματα που προτάσσονται στα μέρη των συνθεμάτων Το φως που καίει και Σκλάβοι πολιορκημένοι θεωρούνται, για τις ανάγκες δημιουργίας ad hoc συμφραστικών καταλόγων λεκτικών τύπων, ως ποιητικό υλικό (πεζά ποιήματα) και όχι σκηνικές οδηγίες, και έτσι οι λεκτικοί τύποι τους είναι άμεσα αναζητήσιμοι (και όχι μέσω ειδικής αναζήτησης με βάση ειδικά κριτήρια).

Το έργο του Κώστα Βάρναλη καλύπτεται από πνευματικά δικαιώματα και η άδεια δημοσίευσής του στο συγκεκριμένο ψηφιακό περιβάλλον παραχωρήθηκε από την κληρονόμο του. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του ποιητικού έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς την άδεια των κατόχων των πνευματικών δικαιωμάτων.

Τελευταία ενημέρωση: Νοέμβριος 2017.