Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

…Tο διαλεκτικό μωσαϊκό της 1ης χιλιετίας -παρά την απουσία μιας γενικευμένης "κοινής" (αυτό θα συμβεί στα ελληνιστικά χρόνια)- εμφανίζει, παρ' όλα αυτά, προδρομικά φαινόμενα προς αυτή την κατεύθυνση, που οφείλονται, βέβαια, σε εξωγλωσσικές συγκυρίες. H πρώιμη ακμή του ιωνικού κόσμου δίνει μια ιδιαίτερη αίγλη -και ένα ιδιαίτερο γεωγραφικό εύρος- στην ιωνική διάλεκτο. H ακμή των Aθηνών αναδεικνύει την αττική διάλεκτο (επηρεασμένη και αυτή από την άλλη πρώιμη ηγεμονική διάλεκτο, την ιωνική) σε διάλεκτο κύρους με "πανελλήνια" ακτινοβολία. Aπό αυτό το αττικοϊωνικό μείγμα θα αναδυθεί αργότερα -μέσα στις νέες συγκυρίες της μακεδονικής κατάκτησης- η πανελλήνια "κοινή", που θα εξαφανίσει βαθμιαία το αρχαιότερο διαλεκτικό μωσαϊκό. Aυτή η εξέλιξη εικονογραφεί ένα βασικό χαρακτηριστικό της ιστορικής πορείας των γλωσσών: τον καθορισμό της πορείας αυτής από την αξιακή διάσταση των γλωσσικών τύπων. Όπως επισημαίνει ο Bourdieu, "ο λόγος δεν συνίσταται απλά σε σημεία που κατανοούνται ή αποκωδικοποιούνται: τα σημεία αυτά είναι επίσης σημεία πλούτου που αποτιμώνται και αξιολογούνται". Mε άλλα λόγια, η σχέση του χρήστη με τη γλώσσα και τις εκδοχές της καθορίζεται από το γόητρο και την ισχύ με την οποία συνδέονται οι γλωσσικές μορφές. Kαι το γόητρο και η ισχύς είναι, βέβαια, απόρροια εξωγλωσσικών, κοινωνικοϊστορικών παραμέτρων. Mικρότερης εμβέλειας τοπικές "κοινές" αναπτύχθηκαν -και πάλι σε συνάρτηση με ιστορικές συγκυρίες- και σε άλλες περιοχές (λ.χ. βορειοδυτική κοινή)…

Τέτοιου είδους διαφοροποιήσεις βλέπουμε στα δείγματα διαλεκτικών κειμένων που παρατίθενται παρακάτω: πρώτα αυτό από την αρχαία βοιωτική (δηλαδή αιολική) διάλεκτο και, κατόπιν, αυτά που προέρχονται από ορισμένες ιδιωματικές μορφές της νέας ελληνικής (Κρήτης, Τσακωνιάς, Νάουσας), τα οποία ακολουθούν τη συζήτηση του Τριανταφυλλίδη για το θέμα των γλωσσικών επιπέδων διαφοροποίησης.