Εξώφυλλο

Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές

Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)
Για τη ζωή και το έργο του Το ποιητικό του έργο
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης

Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1863-1933)

© (Ατελών ποιημάτων)
Ρενάτα Λαβανίνι, Εκδ. Ίκαρος
Αρχείο Καβάφη (Ίδρυμα Ωνάση)

[Από το «Measure for measure» του Shakespeare]

ΔΟΥΞ

Ελπίζεις έτι να σοι απονε[ί]μη χάριν ο Άγγελος;

ΚΛΑΥΔΙΟΣ

Το μόνον φάρμακον των δυστυχών είν’ η ελπίς. Ελπίζω όθεν έτι να ζήσω, κι είμαι έτοιμος διά 5 τον θάνατον.

ΔΟΥΞ

5 Τον θάνατον μελέτα μόνον· και είτ’ αυτόν ή την ζωήν λάβεις, αμφότερα θα σοι φανώσιν ηδύτερα. Την πλανεράν ζωήν όπως σοι λέγω προσαγόρευσον:

10 Εάν σε χάσω, θέλω χάσει τι, όπερ ζητούσι να φυλάξωσιν άφρονες μόνον. Είσ’ αδύνατος πνοή (η δούλη των ελαφροτέρων μεταβολών της ατμοσφαίρας) ήτις 15 την κατοικίαν εν ῃ διαμένεις ως τύραννος ανηλεώς μαστίζεις. Είσαι ο γέλως του θανάτου, όν πάσαι σου αι προσπάθειαι κι οι κόποι συντείνουν ν’ αποφύγεις, κι εν τοσούτω 20 πάντοτε τρέχεις προς απάντησίν του. Ευγένειαν δεν έχεις· άπασαι αι ιδιότητές σου θεραπείας τυγχάνουσιν από απόλυτον ευτέλειαν. Ανδρείαν δεν κατέχεις 25 διότι ερπετού ποταποτάτου τρέμεις το δηλητήριον. Η μόνη ανάπαυσίς σου, ήν ακαταπαύστως ζητείς και προκαλείς, είναι ο ύπνος, και εν τοσούτ’ ο θάνατος σ’ εμπνέει 30 φόβον δεινόν — ενώ δεν είναι άλλο ή το αυτό. Ατομικότητα δεν έχεις· συντηρείσ’ από μυρίας ύλας άς ο κονιορτός γεννά. Και θετική δεν είσαι, αλλαγάς 35 λαμβάν’ η φυσιογνωμία σου με την σελήνην αλλοκότους. Πλούτον αν έχεις, πάλιν πένης είσαι, διότι όπως όνος, ού η ράχις κύπτει υπό χρυσού φορτίον μέγα, 40 φέρεις τους δυσκινήτους θησαυρούς σου μέχρι συντόμου διαστήματος και σ’ ελαφρώνει ο θάνατος. Ουδένα φίλον πιστόν ευρίσκεις· ως αυτά τα σπλάχνα σου εισέτι, άτινα 45 πατέρα σ’ ονομάζουσι, το πλάσμα αυτού του σώματός σου, καταρώνται τον αδρανή κατάρρουν, την αργήν ποδάγραν, διά την βραδύτητα μεθ’ ής σε τελειώνουν. Ούτε νέος, 50 ούτε πρεσβύτης είσαι — χαυνωμένος αμφότερ’ ονειρεύεσ’ ως εν ύπνω απογευματινώ. Διότ’ η φίλη νεότης σου παρέρχεται ταχέως κι εις το παραλυμένον γήρας φθάνεις. 55 Εάν δε τότε είσαι πλούσιος και γέρων, ούτε ζωτικότητα έχεις, ουδέ αισθήματα, ουδέ ρώμην, ουδ’ ωραιότητα δι’ ών να είν’ ευχάριστος ο πλούτος σου. 60 Λοιπόν τί έχει αύτη η ζωή όπερ σ’ ελκύει έτι; Και εντούτοις κρύπτει ακόμη η ζωή μυρίους θανάτους, τον δε θάνατον φοβείσαι, όστις αυτούς άπαντας εξισοί.

ΚΛΑΥΔΙΟΣ

65 Τας ταπεινάς ευχαριστίας μου δέχθειτε. Την ζωήν ζητών, ως βλέπω, θηρεύω θάνατον, κι εν τω θανάτω ζωήν ευρίσκω. Το λοιπόν ελθέτω!

[............................................. ]

ΚΛΑΥΔΙΟΣ

Φρικτός είναι ο θάνατος.

ΙΣΑΒΕΛΛΑ

70 Και μυσαρά ζωή κατησχυμένη.

ΚΛΑΥΔΙΟΣ

Αλλ’ όμως ν’ αποθάνει τις! και να υπάγει εις το άγνωστον, να κείται εν τη ψυχρά αναισθησία, και να σήπεται, και να μεταβληθεί 75 εις άμορφον πηλόν η ζώσα φύσις! Το πνεύμα να παραδοθεί εις ρεύμα πύρινον, ή εις ύλην παγετώδη, σκληράν· ή εις ανέμους αοράτους να σπρώχνεται και να ταλαιπωρείται 80 υπό τυφλής, αεικινήτου βίας, ολόγυρα της κρεμασμένης σφαίρας, ή, των χειρίστων χείριστον, να γίνει — ως φαντασία αχαλίνωτος και ύποπτος εικάζει κάποτε — 85 σκιά τυραννουμένη, γοερώς θρηνούσα! Ω, την φρίκην υπερβαίνει! Η επιπονοτέρα ύπαρξις και η μυσαροτέρα, ήν πικραίνουν γήρας, πενία, φυλακή, και νόσος, 90 είναι φαιδρός παράδεισος προς όσα από τον θάνατον φοβούμεθα.

[1891]
[William Shakespeare]