Ο Σαμουήλ

—Καλόγερε, τί καρτερείς κλεισμένος μες στο Κούγκι; Πέντε νομάτοι σὄμειναν κι εκείνοι λαβωμένοι, κι είναι χιλιάδες οι εχθροί που σ’ έχουνε ζωσμένον. Έλα να δώσεις τα κλειδιά, πέσε να προσκυνήσεις, 5 κι αφέντης ο Βελήπασας δεσπότη θα σε κάμει.

Έτσι ψηλά από το βουνό φωνάζει ο Πήλιο Γκούσης.

Κλεισμένος μες στην εκκλησιά βρίσκετ’ ο Σαμουήλης, κι αγέρας πέρνει τη φωνή του Πήλιου του προδότη.

Χωρίς ψαλμούς και θυμιατά, χωρίς φωτοχυσία, 10 γονατισμένοι σκυθρωποί, μπρος στην Ωραία Πύλη, πέντε Σουλιώτες στέκονται με το κεφάλι κάτου· βουβοί, δεν ανασαίνουνε και βλέπεις κάπου κάπου οπού ένα χέρι σκώνεται και κάνει το σταυρό του. Ακίνητα στο μάρμαρο σέρνονται τα σπαθιά τους, 15 σπαθιά που τόσο εδούλεψαν για το γλυκό τους Σούλι!

Δε φαίνετ’ ο καλόγερος· μόνος του στ’ άγιο Βήμα προσεύχετο κι ετοίμαζε τη μυστική θυσία. Σφιχτά, σφιχτά στα χέρια του εβάστα το Ποτήρι και μύρια λόγι’ απόκρυφα έλεγε του Θεού του. 20 Τα μάτια, κατακόκκινα απ’ τες πολλές αγρύπνιες, εκοίταζαν ακίνητα το Σώμα και το Αίμα.  Τί θάλασσα που κύματα έχει κρυφές ελπίδες!… Σιγάτε βρόντοι τουφεκιών, πάψτε φωνές πολέμου, κι ο Σαμουήλ την ύστερη την Κοινωνιά θα πάρει.

25 Κι εκεί που κοίταζ’ ο παπάς τη Σάρκα του Θεού του, εκύλησ’ απ’ τα μάτια του στου Ποτηριού τα σπλάχνα σαν τη δροσούλα διάφανο κρυφά κρυφά ένα δάκρυ.

— Θεέ μου και πατέρα μου! θαμμένος εδώ μέσα εδίψασα. Χωρίς νερό η θεία Κοινωνιά σου 30 θα έμεν’ ατελείωτη. Δέξου, γλυκέ μου Πλάστη, αυτό το μαύρο δάκρυ μου, μη το καταφρονέσεις· αμόλυντο και καθαρό, βγαίν’ απ’ τα φυλλοκάρδια· δέξου το, Πλάστη, δέξου το, άλλο νερό δεν έχω.

Ήτανε ήλιος κι έλαμψε το ιερό το σκεύος. 35 Το αίμα εζεστάθηκε, άχνισε, ζωντανεύει. Αναγαλλιάζει ο Σαμουήλ που είδε τη Θεία Χάρη και τρέμοντας αγκάλιασε το Θεϊκό Ποτήρι και τὄσφιξε στα χείλη του κι άκουσε που χτυπούσε, σα να ’τανε λαχταριστή καρδιά, ζωή γιομάτη.

40 Ανοίγ’ η Πύλη του ιερού, σκύφτουν τα παλικάρια· τ’ ανδρειωμένα μέτωπα το μάρμαρο χτυπάνε, και καρτερούν ακίνητα του γέροντα τα λόγια.

Επρόβαλ’ ο καλόγερος. Το πρόσωπό του φέγγει σα χιονισμένη κορυφή στου φεγγαριού τη λάμψη. 45 Στα λαβωμένα χέρια του βαστούσ’ ένα βαρέλι πὄκλειε μέσα θάνατο, φωτιά κι απελπισία. Εκείνο μόνο τὄμεινε, εκείνο μόνο φθάνει. Εμπρός στην Πύλη του ιερού μονάχος του το σταίνει και τρεις φορές το βλόγησε και τρεις φορές το φχέται. 50 Σα να ’ταν Άγια Τράπεζα, σα να ’ταν Αρτοφόρι επίθωσε ο καλόγερος επάνω το ποτήρι, και σιωπηλός κι ατάραχος άναψε θειαφοκέρι.

Τα γόνατά του εχτύπησαν ορμητικά την πλάκα, εσήκωσε τα χέρια του, το πρόσωπό του ανάφτει, 55 κι οι πέντε τον εκοίταζαν βουβοί μέσα στα μάτια.

Η δέησις

Πατέρα μου, σ’ εδούλεψα πιστά σαράντα χρόνια, και τώρα στα γεράματα μου δίνεις καταφρόνια! 60 Το θέλημά σου ας γενεί! Λυπήσου μας, σπλαχνίσου και πάψε την οργή σου.

Σ’ εσένα, σαν ορφάνεψα, έδωκα την ψυχή μου, 65 το Σούλι μου τ’ αγκάλιασα στον κόσμο για παιδί μου… Τώρα το Σούλι το ’χασα… Ήλθ’ η στερνή μου μέρα, θά ’λθω σ’ εσέ, Πατέρα.

70 Μέτρησε πόσοι εμείναμε! Οι άλλοι πεθαμένοι μες στα λαγκάδια σέρνονται νεκροί και λαβωμένοι! Άταφ’ αμοιρολόητα 75 σέπονται τα κουφάρια στου λόγγου τα χορτάρια.

Όρνια και λύκοι εχόρτασαν τα μαύρα κρέατά μας. Συχώρεσε, συχώρεσε, 80 Πλάστη, τα κρίματά μας! Και τώρα που θα να ’λθομε κι εμείς στην αγκαλιά σου, δέξου μας σαν παιδιά σου.

Και κοίταξε τα χέρια μας 85 τώρα σ’ εσέ σκωμένα, πώς είν’ από το άπιστο το αίμα λερωμένα, κι ευχαριστήσου, Πλάστη μου, και πες: «Ευλογημένοι, 90 Πιστοί μου ανδρειωμένοι».

Τώρα το Σούλι απέθανε· δεν έμειν’ ένα χέρι που να μπορεί στα δάχτυλα να σφίξει το μαχαίρι· 95 Πατέρα παντοδύναμε, γενού σ’ εμάς πατρίδα, άλλη δεν έχω ελπίδα.

Εκεί ψηλά στο θρόνο σου στην τόση βασιλεία, 100 δώσε σ’ εμάς τους δύστυχους μικρή μια κατοικία, να μοιάζει με το Σούλι μας, και δώσε μου ένα βράχο κι εκεί το Κούγκι να ’χω.

105 Χώμα στο Σούλι ελεύθερο για να ταφώ δεν μένει· ελέησόν με, Πλάστη μου, συχώρεσε να γένει το Κούγκι μου η εκκλησιά, 110 το ιερό σου Βήμα, του Σαμουήλ το μνήμα.

Εδώ ποδάρι άπιστο ποτέ δε θα τολμήσει, ποτέ… το είπα, τ’ όρκισα, 115 το Κούγκι να πατήσει. Μαζί μου παίρνω τα κλειδιά, Πλάστη μου, δεν τ’ αφήνω, ούτε σ’ εσέ τα δίνω.

Εκεί ψηλά στον ουρανό 120 να τα φορεί στη μέση ο Σαμουήλ ο δούλός σου θα σε παρακαλέσει. Πατέρα μου, μη πειραχθείς, κάμε μου αυτή τη χάρη 125 άλλος να μη τα πάρει.

Και τώρα, τώρα π’ άκουσες τον πόνο, τον καημό μας, δέξου μας και θ’ αφήσομε το Σούλι το γλυκό μας. 130 Το Σούλι, αχ! πώς το ’χασα! Ψυχή μου, μη δακρύσεις… Είν’ ώρα να τ’ αφήσεις.

Κι απλώνοντας τα χέρια του στους πέντε του συντρόφους:

—Θεέ μου πολυέλεε! 135 Τώρα που θα ν’ αφήσω τον κόσμο και στον ίσκιο σου θά ’λθ’ ο φτωχός να ζήσω, μια χάρη θέλω, Πλάστη μου· τα πέντε τα παιδιά μου 140 να τα ’χω συντροφιά μου.

Τ’ ανάθρεψα στον κόρφο μου· γιά ιδέ τα τα καημένα, άλλονε δεν αγάπησαν παρά εσέ κι εμένα. 145 Παιδιά μου, μη δειλιάζετε, να ’χετε την ευχή μου… Θα ζήσετε μαζί μου.

Σταλαματιά, σταλαματιά τα δάκρυά τους πέφτουν κι η πλάκα που τα δέχεται ραγίζεται και τρίζει. 150 Παράπονο τους έπιασεν, όχι θανάτου φόβος, και κλαίοντας ο Σαμουήλ, εις το ’να του το χέρι το ιερό Ποτήρι του και στ’ άλλο τη λαβίδα, αρχίνησε την Κοινωνιά του Πλάστη να μεράζει.

Ο πρώτος εμετάλαβε, μεταλαβαίνει κι άλλος, 155 την έδωσε στον τρίτονε, κι ο τέταρτος την παίρνει, και φθάνει ώς τον ύστερο και του τηνε προσφέρει. Κι εκεί που έψαλλ’ ο παπάς με τη γλυκιά φωνή του: «Του δείπνου σου του μυστικού σήμερον, υιέ Θεού»…

160 φωνές ακούονται, χτυπιές, αλαλαγμός, αντάρα. Πλακώσανε οι άπιστοι· καλόγερε, τί κάνεις;… Εσήκωσε τα μάτια του ο Σαμουήλ στον κρότο και στάζ’ απ’ τη λαβίδα του επάνω στο βαρέλι μια φλογερή σταλαματιά απ’ του Θεού το γαίμα… 165 Αστροπελέκια επέσανε, βροντάει ο κόσμος όλος, λάμπει στα γνέφ’ η εκκλησιά, λάμπει το μαύρο Κούγκι. Τί φοβερή κεροδοσά πὄλαβε στη θανή του το Σούλι το κακότυχο, και τί καπνό, λιβάνι!…

Ανέβαινε στον ουρανό και του παπά το ράσο 170 κι απλώθηκε, κι απλώθηκε σαν τρομερή μαυρίλα, σα σύγνεφο κατάμαυρο κι εθόλωσε τον ήλιο. Κι ενώ τ’ ανέβαζ’ ο καπνός, κι ενώ το συνεπαίρνει, το ράσο πάντ’ αρμένιζε κι εδιάβαινε σα Χάρος, κι εκείθεν όπου διάβηκε ο φλογερός του ίσκιος, 175 σα να ’ταν μυστική φωτιά ερόγκισε το λόγγο. Και με τες πρώτες αστραψές και με τα πρωτοβρόχια χλωρό χορτάρι φύτρωσε, δάφνες, ελιές, μυρτούλες, ελπίδες, νίκες και σφαγές, χαρές κι ελευθερία.