Ανεμόσκαλα
Συμφραστικοί Πίνακες Λέξεων για Μείζονες Νεοέλληνες Ποιητές
Σκαρφαλώνοντας λέξεις όπως μιαν ανεμόσκαλα. Γιώργος Σεφέρης, «“Νότες” για ένα ποίημα» (ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΩΝ, Β΄)
[Αποσπάσματα από το πρώτο σχέδιο *]
[1]
|
ΠΟΙΗΤΗΣ, ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΤΡΙ[ΚΟΥΠΗΣ], ΚΑΙ ΕΝΑΣ ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ
|
ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ Η παλαιή είναι μία γλώσσα πλούσια, ξακουσμένη εις όλον τον κόσμο, και η δική μας είναι μία φτωχή και διαφθαρμένη. Τί με κοιτάζεις εις τέτοιον τρόπον χωρίς να ομιλείς;ΠΟΙΗΤΗΣ Κοιτάζω τες άσπρες τρίχες της κεφαλής σου.ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ Απείτις έχουν να κάμουν αυτές με τη γλώσσα;ΠΟΙΗΤΗΣ Δεν έχουν να κάμουν τίποτα· αγκαλά κάποιος ημπορούσε να πει ότι έστοντας και ασπρομάλλιασε ημπορούσε να συλλογίζεται για την γλώσσα σωστότερα. Αλλά μην έχοντας και όλα να κάμουν τίποτες με την γλώσσα έχουν να κάμουν με τον καιρόν. Ο καιρός, σοφολογιότατε, που αρχίνησε να σου κάνει σεβάσμια τα μαλλιά σου διαφθείρει όλα τα πράγματα, και τες γλώσσες, και όλες είναι [η] μια διαφθαρμός της άλλης, και ησύχασε.ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ Ημπορεί να είναι καλά αυτά όλα· αμή πρέπει να σου φανερώσω ότι λέγουν πως δεν γνωρίζεις την ορθογραφίαν.ΠΟΙΗΤΗΣ Φιλοσοφικότατη παρατήρησις. Χαίρετε θείοι τόνοι! οξεία, βαρεία, περισπωμένη! Χαίρετε θαυμαστά πνεύματα, ψιλό, δασύ!!! τελείες, στιγμές, μεσοστιγμές, υποστιγμές, ερωτηματικές, υποδιαστολές, απόστροφοι, χαίρετε! ο κόσμος τρέμει το κράτος σας, και ουδέ ποιητής ουδέ πεζός ουδέ ιστορικός γράφει λόγον χωρίς να σας υποταχτεί· εσείς, τότες πριν γεννηθείτε, εσείς εμπνεύσετε τον Όμηρο όταν ετραγουδούσε τες φαντασίες του και τον επερικύκλωνεν ο λαός της Ελλάδας και τον εκαταλάβαινε, εσείς τον εμπνεύσατε όταν περιγράφει τον χαιρετισμόν του Έκτορος της Ανδρομάχης, και το παιδάκι του κρύβεται εις τον κόρφον της, γιατί φοβάται τον πατέρα που δεν γνωρίζει, όταν περιγράφει τον δυστυχισμένον βασιλέα της Τρωάδος, που δεν θυμάται το μεγαλείον του σκήπτρου οπού βαστάει, αλλά διώχνει με αυτό όσους πάνε ομπροστά του να του εμποδίσουν να κυληθεί χάμου, και παγαίνει στον Αχιλλέα και πέφτει στα πόδια του και φιλεί το χέρι που του εσκότωσε σαράντα παιδιά, εσείς εμπνεύσατε το Δάντη όταν ετραγουδούσε τον Ουγολίνο με μίαν δύναμιν οπού δεν βρίσκω παρόμοιαν εις όλη την ποίησιν των παλαιών, εσείς εμπνεύσατε τον Σαίξπηρ ο οποίος, όταν παρασταίνει την δυστυχισμένην Οφέλιαν που ετρελάθηκε, όλος ο κόσμος ανατριχιάζει, εσείς τον Πίνδαρο που ήτον στενεμένος από τους εχθρούς του να τους ονομάζει κοράκους. Κόρακες, κόρακες αληθινοί, και χειρότεροι από τον κόρακα που εβγήκε από την κιβετό και εθρεφότουν τα λείψανα που είχε αφήσει ο κατακλυσμός.ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ . . . . . |
(κοιτάζει τον ποιητή στα μάτια και φεύγει).
|
ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ Είμαι βέβαιος ότι του φαίνεται πως εχαιρέτησε, τόσο είναι σκοτισμένος. Δεν ήξερε τί ν’ αποκριθεί, όμως δεν τον κατάπεισες.ΠΟΙΗΤΗΣ |
(κοιτάζοντας κατά το Μοριά).
|
| Ο ήλιος έχει συναγμένες τες υστερινές του ακτίνες εκεί.
ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ Είσαι όλος θυμωμένος· αλλά θυμήσου την θεία γραφή: que le soleil ne se couche pas dans votre colère. * Έχεις προσηλωμένα τα μάτια εκεί εις τέτοιον τρόπον και τόσο αναμμένος είσαι στο πρόσωπο και τόσο σου τρέμουν τα μέλη, οπού φαίνεται πως ετοιμάζεσαι για να πας να πολεμήσεις τους Τούρκους.ΠΟΙΗΤΗΣ Όχι αδελφέ. Αλλά μου πονεί η ψυχή μου. Οι δικοί μας χύνουνε το αίμα τους αποκάτου από ένα σταυρό, και ετούτος και όσοι τού μοιάζουν για ανταμοιβή θέλουν να τους ασηκώσουν τη γλώσσα τους· μου πονεί η ψυχή μου να βλέπω τόσους νέους να ξοδιάζουν χρόνους και χρόνους και τέλος να μην έχουν εις το μυαλό τους πάρεξ λέξες ελληνικές πεθαμένες, μου πονεί η ψυχή μου να βλέπω να πετιούνται άνθρωποι από τες τρύπες τους για να διδάξουν τον κόσμο εκείνο που δεν ηξέρουν — μου πονεί η ψυχή μου.[2] ΠΟΙΗΤΗΣ Η αγγλική είναι καμωμένη από την λατινική και από την γερμανική γλώσσα· το λοιπόν θέλει είσαι βέβαιος ότι ο Σαίξπηρ τες γνώριζε και τες δύο εξαίρετα για να απολαύσει με το κοινόν της Αγγλίας τόσο θαυμαστά αποτελέσματα;ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ Βέβαια θέλει τες γνώριζε.ΠΟΙΗΤΗΣ Παντελώς δεν εγνώριζε παρά την γλώσσαν του λαού του, και έβγαλε από τα σπλάχνα της όλη την ύλην με την οποίαν έκαμε και κάνει τόσο ανατρίχιασμα εις το έθνος του.ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ Αλλά δεν ημπορεί τινάς να την διορθώσει και να κάμει μίαν γλώσσα οπού να είναι μεταξύ της παλαιής και της νέας;ΠΟΙΗΤΗΣ Εδώ σε ακαρτερούσα. Δεν με εχρειαζόταν εμέ τούτη η παράδειξις, για να βεβαιωθώ ότι δεν έχεις καμιά φιλοσοφία εις το κεφάλι. *[3] ΣΟΦΟΛΟΓΙΟΤΑΤΟΣ Και θέλει ιδείς οπού λίγοι θα αλλάξουν δρόμο.ΠΟΙΗΤΗΣ Είμαι βέβαιος· γιατί οι περισσότεροι απ’ αυτούς που γράφουν το κάνουν για να παρεσιάσουν τα λόγια για τα οποία εκοπίασαν τόσους χρόνους· αν τους τ’ ασηκώσεις και αυτά τούς ασήκωσες το παν· γιατί ολιγότατοι μεταξύ των ανθρώπων είναι εκείνοι οπού έχουν την μεγαλοψυχία να φανερώσουν του κόσμου ότι έσφαλαν, μάλιστα όταν είναι άλλοι οπού στοχάζονται πως δεν έσφαλαν.Ο Κικέρωνας δεν ημπορούσε να υποφέρει τους ανθρώπους του καιρού του οπού ήθελαν να γράφουν ελληνικά, και ξέρεις πολλά καλά ότι τα εγνώριζε εις τρόπον οπού οι δικοί μας τον εφθονούσαν. |
