ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας 

Η Ελληνική γλώσσα από τον 12ο εως τον 17ο αιώνα: Πηγές και εξέλιξη 

Michel Lassithiotakis (2007) 

α) Προδρομικά ποιήματα


ταντανοτραγάτης
πρωτοβαβά
φιλεύσπλαγνος
ψυχοκρατώ
κοντασφίκτουρος
τριψιδογαροπίπερον
αγιόθρουμβον
πρασομάρουλον
χρυσολάχανον
φρυγιοκράμβιν
καρικοκουκουνάρια
στραγαλοσταφίδες
τσουκαλολάγηνα
χουρδούβελα
καθαροκόσκινον
κηροστούπιν
πηγαδόσχοινον
χαμομηλέλαιον
αγριοσταφίδα
λυσσομάμμουδον
τραυματάλειμμα
λυκοκαυκαλιάζω
σπαταλοκρομμύδη
μονόκυθρον
παστομαγειρία
μεσονέφριν

β) «Χρονικόν του Μορέως»


σαγιτολάσι
φτωχολογία
ρουχολογώ
αρχοντολόγι

γ) «Λίβιστρος και Ροδάμνη»


παιδόπουλος
ηλιογεννημένος
μυριοχάριτες
λαμπροχρωματισμένος
ποθοακαταδούλωτος
ερημοτοπία
αντιπεριπλέκομαι
ερωτικοκάρδιος
λογισμομαχώ
ολοανασκέπαστος
ερημότοπος
θαλασσοβράχι
δαιμονογυρεύω

δ) «Καλλίμαχος και Χρυσορρόη»


δαχτυλιδόπουλος
χρυσογνήματος
παμπλούμιστος
μισθαργός
σφυρηλάτημα
ακροπύργωμα
λιθομάργαρος
πυργόδωμα

ε) «Ιμπέριος και Μαργαρώνα»


αργυροπεταλάτος
χρυσοτσάπωτος
κιτρινόχρους
αγγελοσουσσουμίαστος
λαμπροαρματωμένος
συσσελοαρματωμένος

στ) «Τρωικός Πόλεμος»

(διασκευή ενός ποιήματος του Benoit de Ste Maure, που ένα μόνο, μικρό του μέρος δημοσιεύτηκε)


ξενοχάραγος
περιμουσειωμένος
μυρεψικός
βαλσαμόλαιον
λιθομάργαρος

ζ) «Αχιλληΐς»


φεγγαρομεγαλόφθαλμος
κοκκινοπλουμόχειλος
μαργαροχιονόδοντος
γλυκόσταμα
κοκκινομάγουλος
κρυσταλλοκιονοτράχηλος
στρογγυλοεμορφοπήγουλος
ζαχαρογλυκεράτος
ποθοπερίβολος
μοσχόδεντρον
ροδόσταμα
καρδιοφλόγιστος

η) Λεονάρδος Ντελλαπόρτας


δολοσυκοφαντία
κλωθογυρίζω
συχνοαναστέναμα
ζηλοφθονία
ευτυχοτυχία
πικροδυστυχία
μυρωσκορπίζω
επινόμι
καρδιογνώστης
λαμποευδοξότατος
μεγαλοευγενέστατος

Παρόμοιοι κατάλογοι μπορούν να συνταχτούν και για άλλα λαϊκότροπα κείμενα. Όπως στα αρχαία και στην κοινή, έτσι και τώρα, το μεγαλύτερο μέρος από τα σύνθετα είναι προσδιοριστικά και η διάταξη των συνθετικών στοιχείων είναι όπως και της αρχαίας, δηλ. το συνθετικό που προσδιορίζει μπαίνει μπροστά από το προσδιοριζόμενο, αν είναι ουσιαστικό ή επίθετο, και το ακολουθεί, αν είναι ρήμα. Υπάρχουν όμως πολλές εξαιρέσεις σ' αυτόν τον κανόνα.

Ιδιαίτερα, σύνθετα με πρώτο συνθετικό ρήμα είναι κοινά στην περίοδο που πραγματευόμαστε, όπως π.χ. γλειφομελούσα, σβηνοκάνδηλας, σπαταλοκρομμύδης, σχιζοχάρτης, κοψόρρινος. Σύνθετα ρήματα με πρώτο συνθετικό όνομα, που λειτουργεί ως ρηματικό αντικείμενο ή ως επιρρηματικός προσδιορισμός, γίνονται πολύ κοινόχρηστα, όπως π.χ. ψυχοκρατώ, λυκοκαυκαλιάζω, ρουχολογώ, λογομαχώ. Τα σύνθετα αυτά δεν είναι ονοματικά, δηλ. σύνθετα σχηματισμένα από άλλα ουσιαστικά, απλά ή σύνθετα, όπως ήταν στις προηγούμενες περιόδους.

Τελευταία Ενημέρωση: 16 Ιούν 2010, 10:48