ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
- Aronoff, M. 1992. Segmentalism in linguistics
- Egan-Robertson, A. & J. Willett. 2001. Οι μαθητές ως εθνογράφοι, εθνογραφική σκέψη και πράξη.
- Thomas, R. 1997. Γραπτός και προφορικός λόγος στην αρχαία Ελλάδα
- Barton, D. 1994. Literacy. An Introduction to the Ecology of Written Language
- Barton, D. 1994. Literacy. An Introduction to the Ecology of Written Language
- Baynham, M. Πρακτικές γραμματισμού
- Curry, T. & D. Bloome, 2001. Η εκμάθηση της γραφής μέσα από τη γραφή της εθνογραφίας
- Thomas, R. 1997. Γραπτός και προφορικός λόγος στην αρχαία Ελλάδα
- α. Perfetti,C. Ιntroduction στο Learning to Read, β. Liberman,I.Y. & Shankweiler,D. Phonology and beginning reading, γ. Stanovich,Κ.Ε. Changing models of reading and reading acquisition, δ. Treiman,R. The role of intrasyllabic units in learning to read
- Stanovich, Κ. Ε. 1991. Changing models of reading and reading acquisition
- α. Martlew,M. The development of writing: Communication and cognition, β. Echri,L.C. English orthography and phonological knowledge, γ. Echri,L.C. English orthography and phonological knowledge.
- α. Tunmer,W.E. Phonological awareness and literacy acquisition, β. Faber,Α. Phonemic segmentation as epiphenomenon, γ. Bugarski,R. Graphic relativity and linguistic constructs
- α. Derwing,B.L. Orthographic aspects of linguistic competence, β.Frost,R. Orthography and phonology: The psycological reality of orthographic depth
- α. Barton,D. Literacy.An Introduction to the Ecology of Written Language, β. Coulmas,F. The Writing Systems of the World
- Καραλή, Μ. 2001. Συστήματα γραφής.
- Daniels, P. 1996. Decipherment
- Chadwick, J. 2001. Γραμμική Β.
Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας
Γλώσσα και Γραφή
Μαρία Καραλή (2007)
α. Tunmer, W. E. 1991.
Phonological awareness and literacy acquisition.
Στο Learning to Read, επιμ. L. Rieben & C.A. Perfetti. Hillsdale: L. Erlbaum Ass., σελ. 106.© ErlbaumΦωνολογική επίγνωση και ανάγνωση
Στη βιβλιογραφία συναντούμε τρεις απόψεις για τη σχέση της φωνολογικής επίγνωσης με την απόκτηση της ανάγνωσης. Η πρώτη υποστηρίζει ότι η φωνολογική επίγνωση συνδέεται αιτιακά με την απόκτηση της ανάγνωσης, η δεύτερη ότι η φωνολογική επίγνωση είναι συνέπεια της αναγνωστικής απόκτησης, και η τρίτη ότι η φωνολογική επίγνωση συνιστά και αιτία και συνέπεια της εκμάθησης της ανάγνωσης, φαινόμενο που αναφέρεται ως αμοιβαία αιτιότητα.
β. Faber, Α. 1992.
Phonemic segmentation as epiphenomenon.
Στο The Linguistics of Literacy, επιμ. P. Downing, S. D. Lima & M. Νοοnan, Amsterdam: J. Benjamins, σελ. 115.© BenjaminsΜε δεδομένη τη συσχέτιση ανάμεσα στην επίγνωση του τεμαχισμού και τον γραμματισμό (σε τεμαχιακού τύπου αλφάβητο), προκύπτει το ζήτημα εάν η ικανότητα τεμαχισμού, η οποία αναδύεται αυθόρμητα ως μέρος της γνωσιακής ωρίμανσης, συνιστά ένδειξη αναγνωστικής ετοιμότητας ή εάν η ικανότητα κατάτμησης προκύπτει ως συνέπεια κάποιας ιδιαίτερης διδασκαλίας. Οι Liberman & Shankweiler (1987: 210) κάνουν ιδιαίτερη αναφορά στη διδασκαλία της ανάγνωσης, παρ' όλα αυτά ευρέως διαθέσιμα παιχνίδια και βιβλία που βασίζονται στο αλφάβητο θα μπορούσαν άνετα να συνεισφέρουν στο αρχικό στάδιο επίγνωσης του τεμαχισμού των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Ωστόσο, παιδιά που γνωρίζουν το αλφάβητο αλλά δεν μπορούν ακόμη να διαβάσουν μπορεί να ερμηνεύουν τα αλφαβητικά σύμβολα διαφορετικά από ό,τι οι επαρκείς αναγνώστες. Ο Read (1986: 51 105) αναφέρεται σε δύο σχετικούς τύπους μελετών. Στη μία, η οποία έγινε στην Αργεντινή, προεγγράμματα παιδιά ερμήνευαν το κάθε γράμμα ως αναπαράσταση μιας συλλαβής. Σε άλλες δυο μελέτες που έγιναν στις Ηνωμένες Πολιτείες βρέθηκε ότι κάποια παιδιά που είχαν μόλις αρχίσει να μαθαίνουν να γράφουν, έγραφαν μόνο τα σύμφωνα, παραλείποντας τα φωνήεντα.
γ. Bugarski, R. 1993.
Graphic relativity and linguistic constructs.
Στο Literacy and Language Analysis, επιμ. R. Scholes. Hillsdale, N.J.: Lawrence Erlbaum Associates, σελ. 15-16.© ErlbaumΣυμπέρασμα
…η γραφή και ο γραμματισμός ενισχύουν σε μεγάλο βαθμό τη γλωσσική επίγνωση (νοούμενη ως επίγνωση των δομικών μονάδων και κανόνων που χαρακτηρίζουν μια γλώσσα) και, κατ' επέκταση, ρυθμίζουν την ανάδυση και την κατεύθυνση γλωσσολογικών θεωριών. Σε σχέση με αυτό, μπορούν να επισημανθούν τρία γενικά σημεία:
- Από ιστορική άποψη, η φύση συγκεκριμένων ενασχολήσεων της γλωσσολογικής ανάλυσης ανά τους αιώνες και ανά τον κόσμο μπορεί να συσχετιστεί με τις ιδιαιτερότητες των διαφορετικών συστημάτων γραφής που χρησιμοποιούνται κατά παράδοση. Αυτό οδήγησε σε μεγάλες εξελίξεις στην ιστορία της γλωσσολογίας (για περισσότερα πάνω σ' αυτήν την άποψη βλ. Bugarski 1970).
- Βασικές γλωσσολογικές κατασκευές -φώνημα, μόρφημα, λέξη, πρόταση, γραμματική, γλώσσα κλπ.- καθορίζονται όλες κατά μεγάλο μέρος, και ποικιλοτρόπως, από τον γραπτό τρόπο της γλωσσικής έκφρασης. Αυτό αληθεύει όχι μόνο από την κοινότοπη άποψη ότι χωρίς γραφή δεν θα υπήρχε ποτέ γλωσσολογία, και φυσικά καμία γλωσσολογική κατασκευή, καταρχάς, αλλά και από μια βαθύτερη και λιγότερο προφανή άποψη, ότι τέτοιες έννοιες οφείλουν πολλά σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της γραπτής έναντι της προφορικής γλώσσας όσον αφορά τη γένεση και την εξέλιξή τους. Το γεγονός αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη στη σύγχρονη θεωρητική γλωσσολογία προτού να διατυπωθούν έντονοι γενικοί ισχυρισμοί για τις γλωσσικές διαισθήσεις των φυσικών ομιλητών.
[…]
- Οι διαισθήσεις πάνω στη γραφή, οριζόμενες ως γλωσσικές διαισθήσεις που ρυθμίζονται από το σύστημα γραφής το οποίο είναι διαθέσιμο σε όσους μετέχουν σε ένα δεδομένο πολιτισμό, ίσως και να συνιστούν καθαυτές ένα παγκόσμιο χαρακτηριστικό γραμματισμού, αλλά φυσιολογικά διαφέρουν από τη μία εγγράμματη εθνογλωσσική κοινότητα στην άλλη. Στον βαθμό που δεν πηγάζουν από τη γραφή καθαυτή, αλλά μάλλον από μεμονωμένα συστήματα γραφής με τις δικές τους ιδιαιτερότητες, τέτοιες διαισθήσεις μπορεί να διαμορφώσουν συγκεκριμένες γλωσσικές αντιλήψεις, οι οποίες συνδέονται με ένα δεδομένο σύστημα γραφής που χρησιμεύει ως τρόπος ανάλυσης και ερμηνείας.
