ΒΑΣΙΚΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΒΟΗΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ
- Aronoff, M. 1992. Segmentalism in linguistics
- Egan-Robertson, A. & J. Willett. 2001. Οι μαθητές ως εθνογράφοι, εθνογραφική σκέψη και πράξη.
- Thomas, R. 1997. Γραπτός και προφορικός λόγος στην αρχαία Ελλάδα
- Barton, D. 1994. Literacy. An Introduction to the Ecology of Written Language
- Barton, D. 1994. Literacy. An Introduction to the Ecology of Written Language
- Baynham, M. Πρακτικές γραμματισμού
- Curry, T. & D. Bloome, 2001. Η εκμάθηση της γραφής μέσα από τη γραφή της εθνογραφίας
- Thomas, R. 1997. Γραπτός και προφορικός λόγος στην αρχαία Ελλάδα
- α. Perfetti,C. Ιntroduction στο Learning to Read, β. Liberman,I.Y. & Shankweiler,D. Phonology and beginning reading, γ. Stanovich,Κ.Ε. Changing models of reading and reading acquisition, δ. Treiman,R. The role of intrasyllabic units in learning to read
- Stanovich, Κ. Ε. 1991. Changing models of reading and reading acquisition
- α. Martlew,M. The development of writing: Communication and cognition, β. Echri,L.C. English orthography and phonological knowledge, γ. Echri,L.C. English orthography and phonological knowledge.
- α. Tunmer,W.E. Phonological awareness and literacy acquisition, β. Faber,Α. Phonemic segmentation as epiphenomenon, γ. Bugarski,R. Graphic relativity and linguistic constructs
- α. Derwing,B.L. Orthographic aspects of linguistic competence, β.Frost,R. Orthography and phonology: The psycological reality of orthographic depth
- α. Barton,D. Literacy.An Introduction to the Ecology of Written Language, β. Coulmas,F. The Writing Systems of the World
- Καραλή, Μ. 2001. Συστήματα γραφής.
- Daniels, P. 1996. Decipherment
- Chadwick, J. 2001. Γραμμική Β.
Θέματα ιστορίας της ελληνικής γλώσσας
Γλώσσα και Γραφή
Μαρία Καραλή (2007)
α. Perfetti, C. 1991.
Ιntroduction στο Learning to Read: Basic Research and Its Implications, επιμ. L. Rieben & C. Perfetti. Hillsdale: L. Erlbaum. Σελ. vii.
© ErlbaumTο πώς μαθαίνουν τα παιδιά να διαβάζουν, και ιδιαίτερα το πώς διδάσκονται τα παιδιά να διαβάζουν συνιστούν προβλήματα ισχυρού επιστημονικού ενδιαφέροντος και διαρκούς παιδαγωγικής αντιπαράθεσης. Tα επιστημονικά προβλήματα είναι σαφή και θελκτικά για οποιονδήποτε έχει στοχαστεί πάνω σε αυτά. Πώς ένα μικρό παιδί καταφέρνει να βγάζει νόημα από ορνιθοσκαλίσματα πάνω σε μια σελίδα; Συνιστά η εκμάθηση της ανάγνωσης, κατά μεγάλο μέρος, επέκταση των ήδη αποκτηθέντων γλωσσικών ικανοτήτων γραπτής αποτύπωσης; Aν είναι έτσι, τί εμπεριέχει αυτή η επέκταση; Έναν καινούργιο κώδικα; Αν όχι, ποια είναι η φύση της καινούργιας εκμάθησης; Tα ερωτήματα πολλαπλασιάζονται.
β. Liberman, I. Y. & D.Shankweiler. 1991.
Phonology and beginning reading: A tutorial.
In Learning to Read:Basic Research and its Implications, επιμ. L. Rieben & C. A. Perfetti, 3-17. Hillsdale, NJ: Erlbaum, σελ.7-8.© ErlbaumΑπό αυτά τα αποτελέσματα, έγινε σαφές ότι η επίγνωση των φωνημικών τεμαχίων (φωνημάτων), των βασικών μονάδων της αλφαβητικής ορθογραφίας, είναι καταρχήν δυσκολότερο να επιτευχθεί από ό,τι η επίγνωση των συλλαβικών τεμαχίων (συλλαβών) και αναπτύσσεται αργότερα, αν συμβεί ποτέ αυτό. Επί του προκειμένου, φάνηκε επίσης ότι ένας μεγάλος αριθμός παιδιών δεν έχουν φτάσει σε κανένα από τα δύο επίπεδα κατανόησης της γλωσσικής δομής, της συλλαβής ή του φωνήματος, ακόμη και στο τέλος ενός πλήρους σχολικού έτους. Πιστεύουμε ότι αυτά τα παιδιά πρέπει να μας απασχολήσουν, επειδή συμβαίνει να είναι ανεπαρκή στη γλωσσική επίγνωση η οποία ίσως τους δώσει πρόσβαση στο αλφαβητικό σύστημα. Τώρα υπάρχουν πολλές μαρτυρίες ότι η επίγνωση της γλωσσικής δομής -επίγνωση που λείπει από πάρα πολλά μικρά παιδιά- ίσως είναι σημαντική για την απόκτηση της ανάγνωσης και της γραφής.
γ. Stanovich, Κ. Ε. 1991.
Changing models of reading and reading acquisition.
Στο Learning to Read: Basic Research and its Implications, επιμ. L. Rieben & C. Perfetti. Hillsdale: L. Erlbaum Ass., σελ. 23.© ErlbaumΣε γενικές γραμμές, οι ερευνητές συμφωνούν στο γιατί οι φωνολογικές ικανότητες είναι τόσο σημαντικές στα πρώιμα στάδια της ανάγνωσης. Για να προωθήσει τον ισχυρό μηχανισμό αυτοδιδασκαλίας ο οποίος είναι σύμφυτος με μια αλφαβητική ορθογραφία (Gough & Hillinger 1980· Jorm & Share 1983), το παιδί πρέπει να μάθει τη γενική αρχή ότι η γραπτή αποτύπωση των λέξεων αντιστοιχεί σε φθόγγους και κατόπι πρέπει να μάθει αρκετά παραδείγματα αντιστοιχιών γραμμάτων και φθόγγων για να ενισχύσει την αποτελεσματική αποκωδικοποίηση. Για να αξιοποιήσει την αλφαβητική αρχή, το παιδί πρέπει να υιοθετήσει αναλυτική στάση και προς τις γραπτές και τις προφορικές λέξεις που αυτές αντιπροσωπεύουν, δηλαδή, το παιδί πρέπει να ανακαλύψει και να εκμεταλλευτεί το γεγονός ότι η αντιστοίχιση λαμβάνει χώρα στο επίπεδο των γραμμάτων και των φωνημάτων. Ο τεμαχισμός οπτικών λέξεων σε μεμονωμένα γράμματα ενυπάρχει στις αντιληπτικές ικανότητες κάθε φυσιολογικού παιδιού σχολικής ηλικίας, αλλά η ανάπτυξη της τάσης για εξαντλητική επεξεργασία όλων των οπτικών λεπτομερειών σε λέξεις (ιδιαίτερα η ακολουθία εσωτερικών γραμμάτων) μπορεί να δυσκολεύει κάποια παιδιά (Frith1985· Gough & Hillinger 1980). Ωστόσο, μια ακόμη μεγαλύτερη πηγή ατομικών διαφορών έγκειται στους φθόγγους στους οποίους αντιστοιχούν τα γράμματα. Eίναι πασίγνωστο ότι ο τεμαχισμός του λόγου στο επίπεδο των φωνημάτων είναι δύσκολη υπόθεση για τα μικρά παιδιά (Bruce 1964· Calfee, Chapman & Venezky 1972· Lewkowitz 1980· Liberman, Shankweiler, Fischer & Carter 1974). Οι ασκήσεις φωνολογικής ευαισθησίας σχετίζονται με την απόκτηση της ανάγνωσης, εφόσον προβλέπουν την ευκολία ή τη δυσκολία με την οποία ένα παιδί θα μάθει να τεμαχίζει προφορικές λέξεις σε επίπεδα κάτω από το επίπεδο της συλλαβής.
δ. Treiman R. 1991.
The role of intrasyllabic units in learning to read.
Στο Learning to Read, επιμ. L. Rieben & C.A. Perfetti. Hillsdale: R. Erlbaum Ass., σελ. 152-153.© ErlbaumΣυλλαβική δομή και ανάγνωση των παιδιών
Μια σημαντική δεξιότητα που πρέπει να κατακτηθεί πλήρως κατά την εκμάθηση της ανάγνωσης είναι η αποκωδικοποίηση - η αντιστοίχηση άγνωστων ακολουθιών από γράμματα με γνωστές προφορικές λέξεις. Πολλές προηγούμενες συζητήσεις πάνω σε αυτή τη διαδικασία (π.χ. Coltheart 1978) έδωσαν έμφαση σε δύο επίπεδα στα οποία μπορεί να λάβει χώρα αυτή η αντιστοίχηση. Tο πρώτο επίπεδο περικλείει κανόνες που συνδέουν γράμματα ή ομάδες γραμμάτων με ξεχωριστά φωνήματα. Για παράδειγμα, ο αναγνώστης μπορεί να χρησιμοποιήσει μια αντιστοιχία ανάμεσα στο τυπωμένο γράμμα b και στο φώνημα /b/ ή μια αντιστοιχία ανάμεσα στα τυπωμένα γράμματα sh και στο φώνημα /š/. Tέτοιες αντιστοιχήσεις συχνά αναφέρονται ως κανόνες γραφικής αναπαράστασης-φθόγγου. Yπό αυτή την έννοια, αυτοί οι κανόνες μπορεί να αφορούν μονάδες μεγαλύτερες από ένα και μόνο γράμμα, μόνο εάν αντιστοιχούν σε ένα και μόνο φώνημα, όπως συμβαίνει με το sh. Eκτός από τις αντιστοιχήσεις γράμματος-φωνήματος, οι ερευνητές έχουν δώσει έμφαση στη χρήση των συνδέσεων ανάμεσα σε ολόκληρες τυπωμένες λέξεις και σε ολόκληρες προφορικές λέξεις που έχουν αποθηκευτεί στη μνήμη. Aυτές έχουν ονομαστεί εξειδικευμένες συνδέσεις της λέξης [word specific associations]. Eξαιτίας του ότι πολλές από τις γραπτές λέξεις που μαθαίνονται πρώτα απ' όλες είναι μονοσύλλαβες, οι εξειδικευμένες συνδέσεις της λέξης συχνά συνδέουν τυπωμένες λέξεις με προφορικές συλλαβές. H διάκριση ανάμεσα σε κανόνες γραφικής αναπαράστασης-φθόγγου και εξειδικευμένων συνδέσεων της λέξης σχηματίζει τον πυρήνα των δυαδικών μοντέλων της ανάγνωσης.
