Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Κείμενο 20: Holmes, J. 1992. An Introduction to Sociolinguistics. Λονδίνο & N. Yόρκη: Longman, σελ. 143-144, © Pearson Education.

[…] Σε προηγούμενους αιώνες μπορούσε κανείς να καταλάβει την προέλευση ενός λόρδου ή μιας λαίδης στην Αγγλία από τα ιδιαίτερα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της αγγλικής που μιλούσαν. Φτάνοντας όμως στις αρχές του εικοστού αιώνα, αν κάποιος μιλούσε με τοπική προφορά ήταν αρκετά απίθανο να ανήκε στην ανώτερη κοινωνική τάξη. Άτομα της ανώτερης τάξης λάμβαναν την εκπαίδευση της ανώτερης τάξης, που γενικά σήμαινε ότι πήγαιναν σε δημόσιο (δηλ. ιδιωτικό!) σχολείο, όπου μάθαιναν να μιλάνε με την RP. Τα αρχικά RP δε σημαίνουν 'Real Posh' (Πραγματική πολυτέλεια/ Πολύ σικάτη -όπως μου υπέδειξε ένας νεαρός φίλος), αλλά 'Received Pronunciation' (Παραδεδομένη Προφορά) -η ιδιαίτερη προφορά των καλύτερα μορφωμένων και με το μεγαλύτερο γόητρο μελών της αγγλικής κοινωνίας. Λέγεται πως ο όρος έχει τις ρίζες του στην προφορά που "παραδιδόταν" στη βασιλική αυλή και κάποιες φορές ταυτίζεται με "την αγγλική της Βασίλισσας", παρόλο που η προφορά που χρησιμοποιούσε η βασίλισσα Ελισάβετ η 2η είναι μια κάπως παλιομοδίτικη ποικιλία της RP.

H RP προωθήθηκε από το BBC για δεκαετίες. Στην ουσία είναι μια προφορά κοινωνική, όχι γεωγραφική. Μάλιστα, αποκρύπτει τη γεωγραφική προέλευση του ομιλητή. Αυτό απεικονίζεται εύστοχα στο σχήμα με το τρίγωνο προφοράς.

Όπως προκύπτει από το τρίγωνο, η γλωσσολόγος θα εντοπίσει μεγαλύτερη γλωσσική ποικιλομορφία στο χαμηλότερο κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, όπου αφθονούν οι γεωγραφικές διαφορές. Ανεβαίνοντας την κοινωνική κλίμακα η παρατηρήσιμη ποικιλομορφία μειώνεται έως ότου, τουλάχιστον στη δεκαετία του '70, κάποιος έφτανε στην κορυφή της RP στο υψηλότερο σημείο -μια προφορά που χρησιμοποιείται από λιγότερο του 5% του βρετανικού πληθυσμού. Έτσι μια γλωσσολόγος μπορεί να συλλέξει από τους ανθρώπους της εργατικής τάξης που θα συναντήσει κατά τόπους, κάνοντας τον γύρο της Βρετανίας, πάνω από μια ντουζίνα διαφορετικών προφορών για τη λέξη grass. Θα ακούσει πολύ λιγότερες παραλλαγές ανάμεσα σε ανθρώπους της μεσαίας-κατώτερης και της μεσαίας τάξης. Και τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, οι ανώτερες τάξεις θα πρόφεραν τη λέξη ως [gra:s] από όποιο μέρος της Αγγλίας και αν προέρχονταν. Όμως τα πράγματα αλλάζουν.

Το σχήμα αποτύπωσε την κατανομή των προφορών στην Αγγλία μέχρι πρόσφατα. Στη δεκαετία του '90 ένα πιο ακριβές διάγραμμα ίσως να έχει μια κάπως πιο επίπεδη κορυφή, υποδηλώνοντας ότι μεταξύ αυτών που ανήκουν στην ανώτατη κοινωνική τάξη ακούγονται και άλλες προφορές πέρα από την RP. (Βλέπε εικόνα 6.2 παρακάτω). Σε άλλες γλωσσικές κοινότητες, είναι οπωσδήποτε δυνατό να ακούσει κανείς περισσότερες από μία προφορές που να συνδέονται με την ανώτερη κοινωνική ομάδα. Οι περισσότεροι Σκωτσέζοι, Ιρλανδοί και Ουαλοί ομιλητές με ανώτερη μόρφωση δεν χρησιμοποιούν την RP, ενώ υπάρχει παραπάνω από μία κοινωνικά έγκυρη προφορά σε αυτές τις περιοχές. Και στις πρώην αποικίες της Βρετανίας, όπως είναι η Αυστραλία και ο Καναδάς, άλλες προφορές έχουν εκτοπίσει την RP από τη θέση που άλλοτε κατείχε, της προφοράς της αγγλικής που απολάμβανε το μεγαλύτερο θαυμασμό. Μάλιστα, πολλοί άνθρωποι σήμερα κλίνουν προς την αντίληψη ότι η RP είναι κάπως προσποιητή (ή "πολύ σικάτη"!).

Κοινωνικές Διάλεκτοι

Ο στερεοτυπικός "διαλεκτόφωνος" είναι συνήθως ένας ηλικιωμένος άνθρωπος της υπαίθρου, ο οποίος κάθε άλλο παρά δυσνόητος είναι για τους σύγχρονους κατοίκους της πόλης. Αλλά οι διάλεκτοι είναι απλώς γλωσσικές ποικιλίες που διακρίνονται με βάση το λεξιλόγιο, τη γραμματική και την προφορά τους· σε αυτά μπορεί να διαφέρει η ομιλία ανθρώπων προερχομένων από διαφορετικές κοινωνικές καθώς και γεωγραφικές ομάδες. Όπως ακριβώς η Παραδεδομένη Προφορά (RP) είναι ιδιαίτερη προφορά που προσδιορίζεται κοινωνικά, έτσι και η πρότυπη αγγλική είναι μια κοινωνική διάλεκτος. Είναι η διάλεκτος που χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο από τους μορφωμένους ομιλητές της αγγλικής. Είναι η ποικιλία που χρησιμοποιείται στα εθνικά δελτία ειδήσεων και στον τύπο και η ποικιλία που συνήθως διδάσκεται σε αγγλόφωνα σχολεία […].

Μετάφραση Νίκος Γεωργίου