Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Διδασκαλία της Ελληνικής

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις

  Λεξιλογείον: μιλώντας για λέξεις...

  

  Διαβάστε τη δημοσίευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη στήλη "Λεξιλογείον" της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής

  Αναδημοσίευση από το φύλλο της 16ης Μαρτίου 2025

  Δημοσκοπήσεις
  Η λέξη «δήμος» είναι από παλιά ινδοευρωπαϊκή ρίζα που σήμαινε «κοπάδι» και η πιο συναρπαστική φράση που την περιέχει είναι το ομηρικό «δήμος ονείρων» (καμιά σχέση με τη «Συνοικία το όνειρο») που ανήκει στην τοπογραφία του Κάτω Κόσμου. Οι αρχαίοι δεν συνδύασαν ποτέ αυτή τη λέξη με το ρήμα «σκοπώ» (= παρατηρώ, εξετάζω, σταθμίζω), αλλά, όπως σε τόσες άλλες περιπτώσεις, μας έβγαλαν ασπροπρόσωπους όταν εμείς χρειαστήκαμε τον συνδυασμό.
  Δημοσκοπήσεις
  Περισσότερες από εκατόν είκοσι λέξεις που έχουν για βάση ή για πρώτο συνθετικό το «δήμος» είναι καταγραμμένες στα λεξικά της ελληνικής γλώσσας, οι πιο πολλές σε κατάσταση βαθιάς ταρίχευσης, αν και κάποιες (όπως το αριστοφανικό «δημοπίθηκος» = απατεώνας ή το «δημόλευστος» = αυτός που λιθοβολείται από τον λαό) θα ήταν ίσως πολύ χρήσιμες και σήμερα. Πάντως, η «δημοσκόπηση» εμφανίζεται κατά τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, όταν πιάνουν επίσημα δουλειά οι «δημοσκόποι», δηλαδή το σινάφι που έχει για πάτρωνά του άγιο τον Γεώργιο Γκάλοπ, ο οποίος έκανε την πρώτη επαγγελματική δημοσκόπηση το 1932 σε κάποιες τοπικές αμερικανικές εκλογές όπου ήταν υποψήφια η πεθερά του. Απλώς, στη συνέχεια έκανε εν δήμω αυτό που είχε αρχίσει εν οίκω.
  Φαίνεται ότι η πρώτη δημοσκοπική μέθοδος, προ Γκάλοπ, ήταν πολύ απλή, αν λάβουμε υπόψη ότι η αγγλική λέξη για τη δραστηριότητα που μας απασχολεί εδώ είναι το «poll», που αρχικά σήμαινε «κεφάλι». Ως γνωστόν, από το «μετράμε κεφάλια» τότε μέχρι τις μετρήσεις της σήμερον άλλαξαν πολλά – υπάρχει υψηλή τεχνολογία πίσω από το «δημοσκοπήσατε, πυρ!».
  Υπάρχει όμως και ένα ζήτημα. Οι περισσότερες λέξεις που λήγουν σε -σκόπος (επίθημα λέγεται αυτό στην αργκό των γραμματικών) παραπέμπουν σε διαγνωστικά τερτίπια, σε θεοτικές μαγγανείες ή σε φαυλότητες. Γνωστή, και πάντα επίκαιρη, η αντιπαθής τάξη των «κερδοσκόπων», παντός καιρού οι «καιροσκόποι», αμφιλεγόμενοι οι «ραβδοσκόποι» ενώ οι «οιωνοσκόποι» (να μην τους συγχέουμε με τη σύγχρονη φυλή των birdwatchers) έχουν καταθέσει προ πολλού τα μπλοκάκια τους. Η αλήθεια είναι ότι ένα επίθημα δεν συνιστά επαρκή λόγο για να δυσπιστούμε απέναντι στους δημοσκόπους, πλην το ζήτημα εδώ δεν είναι το -σκόπος αλλά, σε κάποιες περιπτώσεις, ο σκοπός.
  ______________________________________________
  Σε συνεργασία με την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημοσιεύει δύο λέξεις την εβδομάδα στην στήλη «Λεξιλογείον», στο ένθετο των Νέων Εποχών του «Βήματος» (και στην ηλεκτρονική έκδοση). Οι σχετικές καταχωρίσεις θα αναδημοσιεύονται στα διαδικτυακά μέσα του ΚΕΓ και σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΚΕΓ.
  Σχολιάζονται λέξεις που είτε παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη (ετυμολογία, ταξίδι της λέξης μέσα στον χρόνο) είτε «πριμοδοτούνται» από τη σύγχρονη γλωσσική (και όχι μόνο) επικαιρότητα, μεταξύ άλλων. Ο σχολιασμός ̶ σύντομος, μακριά από κάθε διάθεση γλωσσικής διδασκαλίας ̶ θα κινητοποιεί, πιστεύουμε ευχάριστα, την ανάδυση ρητών και υπόρρητων σημασιών, διασυνδέοντας ακόμη και γνωστές σημασίες με σύγχρονα νοήματα.
  Δείτε όλες τις δημοσιεύσεις

  20 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Ανακοινώσεις

  Διαδικτυακή συνάντηση "Χαρτογραφήσεις" της Δ.ΕΛ.ΕΞΩ.: Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στην Αυστραλία (21/3/25)

  Στο πλαίσιο του προγράμματος "Χαρτογραφήσεις" της διεθνούς ομάδας ειδικού επιστημονικού ενδιαφέροντος Δ.ΕΛ.ΕΞΩ (Διδασκαλία της Ελληνικής στο Εξωτερικό), θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή συνάντηση, την Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025 και ώρα 14:00–16:00 (ώρα Ελλάδας), με θέμα: Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στην Αυστραλία.
  Εισηγητές: Πατρίτσια Κορομβόκης (Macquarie University, Sydney), Σταυρούλα Νικολούδη (La
  Trobe University, Melbourne) και Γιώργος Φραζής (Charles Darwin University.

  Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί μέσω Zoom

  Η επόμενη συνάντηση των «Χαρτογραφήσεων» θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 30 Μαΐου 2025 και ώρα Ελλάδας 14:00 με 16:00, με δύο τοποθετήσεις από τον κ. Βόικαν Στόιτσιτς για την Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στη Σερβία και την κ. Βάλλη Λύτρα (Goldsmiths Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) για την Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στην Ελβετία.

  Στόχος των Χαρτογραφήσεων είναι η αποτύπωση της διδασκαλίας της Ελληνικής σε διαφορετικά συγκείμενα στο εξωτερικό.

  20 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις

  ΜΑΘΑΙΝΩ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ / GREEK COURSES ONLINE

  

  Άνοιξαν οι εγγραφές για τον νέο κύκλο μαθημάτων ελληνικής γλώσσας!

  Το ΚΕΓ συνεχίζει την επιτυχή πραγματοποίηση εξ αποστάσεως διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας σε ενήλικες επιπέδου Α1. Ο νέος κύκλος μαθημάτων θα ξεκινήσει στις 24 ΜΑΡΤΙΟΥ και θα ολοκληρωθεί στις 20 ΙΟΥΛΙΟΥ.

  19 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Τηλεδιάλεξη με θέμα: ''Γραμματισμός στην Τεχνητή Νοημοσύνη για το σχολείο του μέλλοντος'', Ανοικτό Παν/μιο Κύπρου (28/3/2025)

  Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ) εγκαινιάζει, την Παρασκευή, 28 Μαρτίου 2025, τον 6ο Κύκλο της Σειράς Τηλεδιαλέξεων με τίτλο ''Γλώσσα, Λογοτεχνία, Γραμματισμοί'', τον οποίο διοργανώνει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ''Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία''.

  Η τηλεδιάλεξη έχει θέμα: ''Γραμματισμός στην Τεχνητή Νοημοσύνη για το σχολείο του μέλλοντος'' και ομιλήτρια είναι η Δρ Ζωή Γαβριηλίδου, Καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης (ΔΠΘ) και Επισκέπτρια Καθηγήτρια στο University of Chicago.

  Η διάλεξη θα αρχίσει στις 19:00 μ.μ. και θα μεταδοθεί μέσω των εργαλείων τηλεκπαίδευσης του ΑΠΚΥ, στον σύνδεσμο: https://tinyurl.com/w83nj23j

  14 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Γλωσσολογία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Σεμινάριο από το Εργαστήριο Φιλολογίας και Νέων Τεχνολογιών, Τμ. Φιλολογίας, ΑΠΘ: Διδασκαλία φιλολογικών μαθημάτων και τεχνητή νοημοσύνη (18/3/25)

  Το Εργαστήριο Φιλολογίας και Νέων Τεχνολογιών (ΕΡΦΙΝΤΕ) του Τμήματος Φιλολογίας οργανώνει σεμινάριο με θέμα «Εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση». Το σεμινάριο θα γίνει από τον κ. Ανδρέα Γαλανό, φιλόλογο-εκπαιδευτικό στο Πειραματικό Γενικό Λύκειο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, απόφοιτο του Τμήματός μας, την Τρίτη 18 Μαρτίου 2025 στις 18:30, στην αίθουσα 108 του νέου κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής.

  Το σεμινάριο θα έχει διάρκεια δυόμιση ωρών (18:30-21:00) και θα περιλαμβάνει παραδείγματα εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων, νεοελληνικής και αρχαιοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, και ιστορίας, στο Γυμνάσιο και το Λύκειο.

  Όσοι και όσες ενδιαφέρονται να πάρουν μέρος μπορούν να φέρουν μαζί τους φορητές ηλεκτρονικές συσκευές (laptop, tablet, smart phones) για να δοκιμάζουν σε πραγματικό χρόνο τις προτεινόμενες εφαρμογές-παραδείγματα.

  12 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Διάλεξη του TALOS-LAB με θέμα: ''Τεχνητή Νοημοσύνη και Εκπαίδευση: προκλήσεις και προοπτικές'', Παν/μιο Κρήτης (12/3/2025)

  Στο πλαίσιο της σειράς διαλέξεων για το ευρύ κοινό: ''Τεχνητή Νοημοσύνη: Επιστήμη, κοινωνία και εκπαίδευση'', θα πραγματοποιηθεί διάλεξη του TALOS-LAB με θέμα: "Τεχνητή Νοημοσύνη και Εκπαίδευση: προκλήσεις και προοπτικές", την Τετάρτη 12 Μαρτίου 2025, 19.30 στο Φοιτητικό κέντρο ''Ξενία'' (Ρέθυμνο).
  Η εκδήλωση θα μεταδοθεί και online.

  Ομιλητές:

  - Ελένη Κατσαρού (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Π.Κ.)
  - Παναγιώτης Αναστασιάδης (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Π.Κ.)

  11 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Διδασκαλία της Ελληνικής :: Συνέδρια & Ημερίδες

  Ημερίδα με θέμα: ''Τέχνες και σύγχρονες εκπαιδευτικές προκλήσεις'', Παν/μιο Θεσσαλίας (29/3/2025)

  Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (Έδρα UNESCO και Τμήμα Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης) και το Μουσείο Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας (ΜΠΕΛ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΠΘ) σας προσκαλούν στην Ημερίδα με θέμα: ''Τέχνες και σύγχρονες εκπαιδευτικές προκλήσεις'', η οποία θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο, 29 Μαρτίου 2025, μεταξύ 9:30-14:30 στο Αμφιθέατρο Σαράτση, Κτήριο Παπαστράτος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

  Η ημερίδα αυτή απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, καθώς και σε επαγγελματίες οι οποίοι εργάζονται σε πολλαπλά πεδία εφαρμογής του θέματος, όπως οργανισμοί, εταιρείες, μη κυβερνητικές οργανώσεις, κρατική και τοπική αυτοδιοίκηση.

  Η ημερίδα διοργανώνεται από το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (Έδρα Unesco και Τμήμα Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης) και το Μουσείο Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας (ΜΠΕΛ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (ΠΘ).

  Η είσοδος στην ημερίδα είναι ελεύθερη, ενώ θα δοθεί βεβαίωση συμμετοχής σε όσους συμμετέχοντες παρευρεθούν με φυσική παρουσία.

  10 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Γλωσσολογία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Διαδικτυακό Επιμορφωτικό Σεμινάριο από το Ινστιτούτο ΝΕ Σπουδών, ΑΠΘ: Ζητήματα μορφολογίας και ισότητας: Τα θηλυκά επαγγελματικά ουσιαστικά (15/3/25)

  Το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών του ΑΠΘ διοργανώνει το Σάββατο 15 Μαρτίου 2025 από τις 10:30 έως τις 13:30 διαδικτυακό Επιμορφωτικό Σεμινάριο για εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με τίτλο «Ζητήματα μορφολογίας και ισότητας: Τα θηλυκά επαγγελματικά ουσιαστικά».
  Βασικός στόχος: Προβληματισμοί για τον τρόπο σχηματισμού των θηλυκών επαγγελματικών ουσιαστικών και προτάσεις για τη διδασκαλία τους.

  26 Φεβ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Εκδήλωση για την έναρξη νέου μαθήματος ΝΕ γλώσσας και πολιτισμού στο Ινστιτούτο ΝΕ Σπουδών "Μυρσίνη Ζορμπά", Παν/μιο Sapienza, Ρώμη (25/2/25)

  Την Τρίτη 25 Φεβρουαρίου 2025 (14.30-18.00) θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση για την έναρξη του νέου μαθήματος νεοελληνικής γλώσσας και πολιτισμού του Κέντρου CLASS (Ινστιτούτο ΝΕ Σπουδών "Μυρσίνη Ζορμπά", Παν/μιο Sapienza, Ρώμη).

  25 Φεβ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Επιμορφωτικό εξ αποστάσεως σεμινάριο 10 ωρών για εκπαιδευτικούς: Η διδασκαλία της λογοτεχνίας σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών. Η διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου (4-5/4/25)

  Ο Σύλλογος Αποφοίτων Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. «Φιλόλογος» οργανώνει δωρεάν επιμορφωτικό σεμινάριο διάρκειας 10 ωρών με θέμα: «Η διδασκαλία της λογοτεχνίας σύμφωνα με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών. Η διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου», το οποίο θα πραγματοποιηθεί εξ αποστάσεως την Παρασκευή 4 Απριλίου 2025 το απόγευμα και το Σάββατο 5 Απριλίου το πρωί.

  Εισηγήτριες:
  Βενετία Αποστολίδου, Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Λογοτεχνικής Εκπαίδευσης, Π.Τ.Δ.Ε., Α.Π.Θ.
  Μαρία Ξέστερνου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εφαρμογών Λογισμικού στα Φιλολογικά Μαθήματα, Τμήμα Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Μέλος της επιτροπής σύνταξης του Προγράμματος Σπουδών για το Λύκειο.
  Ειρήνη Γαμβρού, Φιλόλογος, Διδάκτωρ Λογοτεχνικής Εκπαίδευσης.
  Σκοπός του σεμιναρίου είναι η γνωριμία με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών (2021) για τη διδασκαλία της λογοτεχνίας και η εργαστηριακή άσκηση στη διδασκαλία μυθιστορήματος.

  25 Φεβ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0