Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα

Γλωσσολογία

• Γλωσσολογία :: Ανακοινώσεις

  Τηλεδιάλεξη με θέμα: ''Διερευνώντας ζητήματα οικογενειακής γλωσσικής πολιτικής'', Ανοικτό Παν/μιο Κύπρου (4/4/2025)

  Η δεύτερη τηλεδιάλεξη του 6ου Κύκλου της Σειράς Τηλεδιαλέξεων ''Γλώσσα, Λογοτεχνία, Γραμματισμοί'', τον οποίο διοργανώνει το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα ''Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία'' του Ανοικτού Παν/μίου Κύπρου (ΑΠΚΥ), θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή, 4 Απριλίου 2025 στις 19:00 μ.μ.

  Φιλοξενούμενη ομιλήτρια θα είναι η Δρ Χριστίνα Μαλικούδη (Επίκ. Καθ. στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΔΠΘ) και το θέμα της διάλεξης είναι: ''Διερευνώντας ζητήματα οικογενειακής γλωσσικής πολιτικής''.

  Η τηλεδιάλεξη θα μεταδοθεί διαδικτυακά μέσω των εργαλείων τηλεκπαίδευσης του ΑΠΚΥ στον σύνδεσμο: https://tinyurl.com/w83nj23j

  Εγγραφή στις τηλεδιαλέξεις για λήψη πιστοποιητικού συμμετοχής μέσω του συνδέσμου:
  https://forms.office.com/e/zdXkeDbBmF

  21 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Γλωσσολογία :: Ανακοινώσεις

  Colloquium Ειδίκευσης Γλωσσολογίας ΔΠΘ (2/4/2025)

  Στο πλαίσιο του Colloquium Ειδίκευσης Γλωσσολογίας, Τμ. Ελληνικής Φιλολογίας ΔΠΘ, θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή διάλεξη από την κα Kristina Hanson (Lund University) με τίτλο:
  ''Word definition skills: explaining variability. The complex interaction between factors within and around the child'', την Τετάρτη 2 Απριλίου 2025 και ώρα 18.30.

  21 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Δραστηριότητες του ΚΕΓ :: Ανακοινώσεις

  Λεξιλογείον: μιλώντας για λέξεις...

  

  Διαβάστε τη δημοσίευση του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη στήλη "Λεξιλογείον" της εφημερίδας Το Βήμα της Κυριακής

  Αναδημοσίευση από το φύλλο της 16ης Μαρτίου 2025

  Δημοσκοπήσεις
  Η λέξη «δήμος» είναι από παλιά ινδοευρωπαϊκή ρίζα που σήμαινε «κοπάδι» και η πιο συναρπαστική φράση που την περιέχει είναι το ομηρικό «δήμος ονείρων» (καμιά σχέση με τη «Συνοικία το όνειρο») που ανήκει στην τοπογραφία του Κάτω Κόσμου. Οι αρχαίοι δεν συνδύασαν ποτέ αυτή τη λέξη με το ρήμα «σκοπώ» (= παρατηρώ, εξετάζω, σταθμίζω), αλλά, όπως σε τόσες άλλες περιπτώσεις, μας έβγαλαν ασπροπρόσωπους όταν εμείς χρειαστήκαμε τον συνδυασμό.
  Δημοσκοπήσεις
  Περισσότερες από εκατόν είκοσι λέξεις που έχουν για βάση ή για πρώτο συνθετικό το «δήμος» είναι καταγραμμένες στα λεξικά της ελληνικής γλώσσας, οι πιο πολλές σε κατάσταση βαθιάς ταρίχευσης, αν και κάποιες (όπως το αριστοφανικό «δημοπίθηκος» = απατεώνας ή το «δημόλευστος» = αυτός που λιθοβολείται από τον λαό) θα ήταν ίσως πολύ χρήσιμες και σήμερα. Πάντως, η «δημοσκόπηση» εμφανίζεται κατά τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, όταν πιάνουν επίσημα δουλειά οι «δημοσκόποι», δηλαδή το σινάφι που έχει για πάτρωνά του άγιο τον Γεώργιο Γκάλοπ, ο οποίος έκανε την πρώτη επαγγελματική δημοσκόπηση το 1932 σε κάποιες τοπικές αμερικανικές εκλογές όπου ήταν υποψήφια η πεθερά του. Απλώς, στη συνέχεια έκανε εν δήμω αυτό που είχε αρχίσει εν οίκω.
  Φαίνεται ότι η πρώτη δημοσκοπική μέθοδος, προ Γκάλοπ, ήταν πολύ απλή, αν λάβουμε υπόψη ότι η αγγλική λέξη για τη δραστηριότητα που μας απασχολεί εδώ είναι το «poll», που αρχικά σήμαινε «κεφάλι». Ως γνωστόν, από το «μετράμε κεφάλια» τότε μέχρι τις μετρήσεις της σήμερον άλλαξαν πολλά – υπάρχει υψηλή τεχνολογία πίσω από το «δημοσκοπήσατε, πυρ!».
  Υπάρχει όμως και ένα ζήτημα. Οι περισσότερες λέξεις που λήγουν σε -σκόπος (επίθημα λέγεται αυτό στην αργκό των γραμματικών) παραπέμπουν σε διαγνωστικά τερτίπια, σε θεοτικές μαγγανείες ή σε φαυλότητες. Γνωστή, και πάντα επίκαιρη, η αντιπαθής τάξη των «κερδοσκόπων», παντός καιρού οι «καιροσκόποι», αμφιλεγόμενοι οι «ραβδοσκόποι» ενώ οι «οιωνοσκόποι» (να μην τους συγχέουμε με τη σύγχρονη φυλή των birdwatchers) έχουν καταθέσει προ πολλού τα μπλοκάκια τους. Η αλήθεια είναι ότι ένα επίθημα δεν συνιστά επαρκή λόγο για να δυσπιστούμε απέναντι στους δημοσκόπους, πλην το ζήτημα εδώ δεν είναι το -σκόπος αλλά, σε κάποιες περιπτώσεις, ο σκοπός.
  ______________________________________________
  Σε συνεργασία με την εφημερίδα «Το Βήμα της Κυριακής», το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας δημοσιεύει δύο λέξεις την εβδομάδα στην στήλη «Λεξιλογείον», στο ένθετο των Νέων Εποχών του «Βήματος» (και στην ηλεκτρονική έκδοση). Οι σχετικές καταχωρίσεις θα αναδημοσιεύονται στα διαδικτυακά μέσα του ΚΕΓ και σε ειδική ενότητα της ιστοσελίδας του ΚΕΓ.
  Σχολιάζονται λέξεις που είτε παρουσιάζουν ενδιαφέρον από ιστορική άποψη (ετυμολογία, ταξίδι της λέξης μέσα στον χρόνο) είτε «πριμοδοτούνται» από τη σύγχρονη γλωσσική (και όχι μόνο) επικαιρότητα, μεταξύ άλλων. Ο σχολιασμός ̶ σύντομος, μακριά από κάθε διάθεση γλωσσικής διδασκαλίας ̶ θα κινητοποιεί, πιστεύουμε ευχάριστα, την ανάδυση ρητών και υπόρρητων σημασιών, διασυνδέοντας ακόμη και γνωστές σημασίες με σύγχρονα νοήματα.
  Δείτε όλες τις δημοσιεύσεις

  20 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Μεσαιωνική Ελληνική :: Αρχαία Ελληνική :: Γλωσσολογία :: Νεοελληνική Λογοτεχνία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Πιστοποίηση Ελληνομάθειας :: Ανακοινώσεις

  Διαδικτυακή συνάντηση "Χαρτογραφήσεις" της Δ.ΕΛ.ΕΞΩ.: Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στην Αυστραλία (21/3/25)

  Στο πλαίσιο του προγράμματος "Χαρτογραφήσεις" της διεθνούς ομάδας ειδικού επιστημονικού ενδιαφέροντος Δ.ΕΛ.ΕΞΩ (Διδασκαλία της Ελληνικής στο Εξωτερικό), θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή συνάντηση, την Παρασκευή 21 Μαρτίου 2025 και ώρα 14:00–16:00 (ώρα Ελλάδας), με θέμα: Η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού στην Αυστραλία.
  Εισηγητές: Πατρίτσια Κορομβόκης (Macquarie University, Sydney), Σταυρούλα Νικολούδη (La
  Trobe University, Melbourne) και Γιώργος Φραζής (Charles Darwin University.

  Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί μέσω Zoom

  Η επόμενη συνάντηση των «Χαρτογραφήσεων» θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 30 Μαΐου 2025 και ώρα Ελλάδας 14:00 με 16:00, με δύο τοποθετήσεις από τον κ. Βόικαν Στόιτσιτς για την Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στη Σερβία και την κ. Βάλλη Λύτρα (Goldsmiths Πανεπιστήμιο του Λονδίνου) για την Ελληνόγλωσση εκπαίδευση στην Ελβετία.

  Στόχος των Χαρτογραφήσεων είναι η αποτύπωση της διδασκαλίας της Ελληνικής σε διαφορετικά συγκείμενα στο εξωτερικό.

  20 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Γλωσσολογία :: Ανακοινώσεις

  Colloquium Ειδίκευσης Γλωσσολογίας ΔΠΘ (19/3/2025)

  Στο πλαίσιο του Colloquium Ειδίκευσης Γλωσσολογίας, Τμ. Ελληνικής Φιλολογίας ΔΠΘ, θα πραγματοποιηθεί διαδικτυακή διάλεξη από τον κ. Αλέξανδρο Τάντο (ΑΠΘ) με τίτλο:
  ''Εμπλουτίζοντας τα μοντέλα της ΤΝ με "γνώση" από το Ελληνικό Σώμα Κειμένων Μαθητών'',
  την Τετάρτη 19 Μαρτίου 2025 και ώρα 18.30.

  12 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Γλωσσολογία :: Διδασκαλία της Ελληνικής :: Ανακοινώσεις

  Σεμινάριο από το Εργαστήριο Φιλολογίας και Νέων Τεχνολογιών, Τμ. Φιλολογίας, ΑΠΘ: Διδασκαλία φιλολογικών μαθημάτων και τεχνητή νοημοσύνη (18/3/25)

  Το Εργαστήριο Φιλολογίας και Νέων Τεχνολογιών (ΕΡΦΙΝΤΕ) του Τμήματος Φιλολογίας οργανώνει σεμινάριο με θέμα «Εφαρμογές της Τεχνητής Νοημοσύνης στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση». Το σεμινάριο θα γίνει από τον κ. Ανδρέα Γαλανό, φιλόλογο-εκπαιδευτικό στο Πειραματικό Γενικό Λύκειο του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, απόφοιτο του Τμήματός μας, την Τρίτη 18 Μαρτίου 2025 στις 18:30, στην αίθουσα 108 του νέου κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής.

  Το σεμινάριο θα έχει διάρκεια δυόμιση ωρών (18:30-21:00) και θα περιλαμβάνει παραδείγματα εφαρμογών της Τεχνητής Νοημοσύνης στη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων, νεοελληνικής και αρχαιοελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, και ιστορίας, στο Γυμνάσιο και το Λύκειο.

  Όσοι και όσες ενδιαφέρονται να πάρουν μέρος μπορούν να φέρουν μαζί τους φορητές ηλεκτρονικές συσκευές (laptop, tablet, smart phones) για να δοκιμάζουν σε πραγματικό χρόνο τις προτεινόμενες εφαρμογές-παραδείγματα.

  12 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Λεξικά και Λεξικογραφία :: Γλωσσολογία :: Ανακοινώσεις

  Φιλολογικό Βραδινό από τον Σύλλογο Αποφοίτων ΦΛΣ Σχολής ΑΠΘ: Αρχείο Ψυχ(AR)η: Επιστροφή στο ψηφιακό μέλλον (17/3/25)

  

  Ο Σύλλογος Αποφοίτων Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. «Φιλόλογος» οργανώνει τη Δευτέρα 17 Μαρτίου 2025, στις 19.00, φιλολογικό βραδινό με θέμα «Αρχείο Ψυχ(AR)η: Επιστροφή στο ψηφιακό μέλλον» με ομιλητές την Ελένη Καραντζόλα, καθηγήτρια Πανεπιστημίου Αιγαίου, τη Μαρία Βλασσοπούλου, προϊσταμένη Τμήματος Μπενακείου Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, και τον Χρήστο Καραντζόλα, Σχεδιαστή ψηφιακών Εφαρμογών.

  Συντονίστρια: Άννα Αναστασιάδη-Συμεωνίδη
  Τηλεσυντονίστρια: Στεφανία Μποτέλη

  11 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Νέα Ελληνική :: Γλωσσολογία :: Ανακοινώσεις :: Ηλεκτρονικές & Έντυπες Εκδόσεις

  Πρόσκληση για υποβολή άρθρων στο περιοδικό JAL της Ελληνικής Εταιρείας Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας

  Το περιοδικό JAL (Journal of Applied Linguistics) είναι έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας (Greek Appiled Linguistics Association) του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του ΑΠΘ. Πρόκειται για διαθεματικό περιοδικό, το οποίο στοχεύει στην συνολική θεώρηση της εφαρμοσμένης γλωσσολογίας.

  Ο κύριος στόχος του JAL είναι να παρουσιάζει έργα τρέχοντος ενδιαφέροντος τα οποία αφορούν ποικιλία θεμάτων και ζητημάτων σε όλους τους τομείς που άπτονται της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας. Συνεπώς, το JAL είναι ένα διεπιστημονικό περιοδικό, καθώς στοχεύει στην ενσωμάτωση γλωσσικής, κοινωνικής, πολιτιστικής, φιλοσοφικής, ψυχολογικής και ανθρωπολογικής έρευνας που πραγματοποιείται στο γενικό πλαίσιο της Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας και συναφών κλάδων.

  Γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά και Ελληνικά

  Προθεσμία κατάθεσης άρθρων: 31 Μαΐου 2025

  11 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Γλωσσολογία :: Ανακοινώσεις

  Ομιλία της κ. Τ. Σπηλιώτη με τίτλο: ''Δημιουργικές πρακτικές και γλωσσικές ιδεολογίες στην ψηφιακή επικοινωνία '' Παν/μιο Αιγαίου (11/3/2025)

  Στο πλαίσιο του κύκλου σεμιναρίων του ΕΕΠΓ του Παν/μίου Αιγαίου με γενικό θέμα: ''Γλώσσα, κοινωνία και εθνογραφία'', θα πραγματοποιηθεί ομιλία της κ. Τ. Σπηλιώτη (Cardiff University)
  με θέμα: ''Δημιουργικές πρακτικές και γλωσσικές ιδεολογίες στην ψηφιακή επικοινωνία''.

  Η ομιλία θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 11 Μαρτίου 2025 και ώρα 21.00, στο Μπίνειο & στην πλατφόρμα ZOOM

  11 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0

• Γλωσσολογία :: Συνέδρια & Ημερίδες

  1ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο Πρέβεζας με τίτλο: ''Ψηφιακά Μέσα στη Σύγχρονη Εκπαιδευτική Πραγματικότητα. Θέσεις, Αντιθέσεις, Προκλήσεις και Προοπτικές'', Πρέβεζα (4-6/4/2025)

  H Διεύθυνση Δ/θμιας Εκπαίδευσης Πρέβεζας, σε συνεργασία με το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, την Περιφερειακή Διεύθυνση Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης Ηπείρου, την Περιφερειακή Ενότητα Πρέβεζας, τον Δήμο Πρέβεζας και το Επιμελητήριο Πρέβεζας, διοργανώνει το 1ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο Πρέβεζας με τίτλο: ''Ψηφιακά Μέσα στη Σύγχρονη Εκπαιδευτική Πραγματικότητα. Θέσεις, Αντιθέσεις, Προκλήσεις και Προοπτικές'', που θα πραγματοποιηθεί διά ζώσης την Παρασκευή 4, το Σάββατο 5 και την Κυριακή 6 Απριλίου 2025 στις εγκαταστάσεις του Τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στην Πανεπιστημιούπολη Πρέβεζας (Ψαθάκι, Πρέβεζα).

  Οι γλώσσες του συνεδρίου θα είναι η Ελληνική και η Αγγλική.

  Σκοπός του Συνεδρίου, που απευθύνεται σε ερευνητές/τριες και μελετητές/τριες της εκπαίδευσης, μέλη Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων και βαθμίδων της εκπαίδευσης, στελέχη της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, φοιτητές/τριες (προπτυχιακούς/ες, μεταπτυχιακούς/ες, υποψήφιους/ες Διδάκτορες/ισσες και Μεταδιδάκτορες/ισσες), εκπροσώπους κυβερνητικών και μη κυβερνητικών φορέων και Εκπροσώπους Τοπικής Αυτοδιοίκησης, είναι η ανάπτυξη γόνιμου ακαδημαϊκού διαλόγου για τη δυναμική σχέση ψηφιακών μέσων, παιδαγωγικής και εκπαίδευσης.

  10 Μάρ 2025 | Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας | Σχόλια 0