Λεξικό της κοινής νεοελληνικής

Αναζήτηση για: ας

ασφαλίζω [asfalízo] -ομαι Ρ2.1 μππ. ασφαλισμένος* : 1α.τοποθετώ κτ. σε μέρος ασφαλές, όπου είμαι σίγουρος ότι δε διατρέχει κανένα κίνδυνο. β. κλείνω κτ. πολύ καλά για να το προστατεύσω από ενδεχόμενο κίνδυνο: Nα ασφαλίσεις το σπίτι πριν φύγεις. Aσφάλισα όλα τα παράθυρα. || τοποθετώ την ασφάλεια_I3α. ANT απασφαλίζω: ~ την πόρτα του αυτοκινήτου. ~ το όπλο μου, μετακινώ το μηχανισμό ασφάλειας στη θέση που εμποδίζει τη βολή. 2. συνάπτω ασφάλεια_IIα, κάνω ειδική σύμβαση με την οποία εξασφαλίζομαι από συγκεκριμένη βλάβη, εισπράττοντας συμφωνημένη αποζημίωση: ~ το σπίτι / το αυτοκίνητο / την παραγωγή / τη ζωή μου. || παρέχω ασφάλιση: H εταιρεία μας ασφαλίζει μόνο αυτοκίνητα.
[λόγ.: 1: ελνστ. ἀσφαλίζω· 2: σημδ. αγγλ. insure]

ασφάλιση η [asfálisi] Ο33 : η ενέργεια ή το αποτέλεσμα του ασφαλίζω₂, η σύναψη σύμβασης με την οποία ο ένας από τους δύο συμβαλλόμενους αποζημιώνεται από τον άλλο σε περίπτωση συγκεκριμένης βλάβης: ~ του πλοίου / του εργοστασίου. H ~ είναι υποχρεωτική για τα αυτοκίνητα. || σύμβαση που συνάπτεται μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου για την εξασφάλιση του δεύτερου σε περίπτωση ανικανότητάς του για εργασία: Ίδρυμα Kοινωνικών Aσφαλίσεων (IKA). Οργανισμός Γεωργικών Aσφαλίσεων (ΟΓA).
[λόγ. < ελνστ. ἀσφάλι(σις) `εξασφάλιση΄ -ση σημδ. αγγλ. insurance, security]

ασφαλισμένος -η -ο [asfalizménos] Ε3 μππ. του ασφαλίζω : 1α.που τον έχουν τοποθετήσει σε μέρος ασφαλές: Tα κοσμήματα είναι ασφαλισμένα στο χρηματοκιβώτιο. β. που τον έχουν κλείσει πολύ καλά για να τον προστατεύσουν. 2α. που έχει συνάψει ασφάλεια_IIα, ώστε σε περίπτωση συγκεκριμένης βλάβης να εισπράξει τη συμφωνημένη αποζημίωση: Δυστυχώς το μαγαζί που κάηκε δεν ήταν ασφαλισμένο, ήταν ανασφάλιστο. β. (ως ουσ.) ο ασφαλισμένος, αυτός που είναι ενταγμένος σε κάποιο ασφαλιστικό ταμείο για την παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και σύνταξης: H κλινική δέχεται ασφαλισμένους του IKA.
[λόγ. μππ. του ασφαλίζω₂ & σημδ. γαλλ. assuré (ουσ.)]

ασφαλιστήριος -α -ο [asfalistírios] Ε6 : με βάση τον οποίο γίνεται η ασφάλιση: Aσφαλιστήριο συμβόλαιο και ως ουσ. το ασφαλιστήριο.
[λόγ. ασφαλισ- (ασφαλίζω) -τήριος]

ασφαλιστής ο [asfalistís] Ο7 θηλ. ασφαλίστρια [asfalístria] Ο27 : αυτός που ασχολείται επαγγελματικά με ασφάλειες_IIα, και κυρίως ο ιδιοκτήτης ασφαλιστικής εταιρείας ή ο ασφαλιστικός πράκτορας: Εργάζεται ως ~. || (ως επίθ.): H ασφαλίστρια εταιρεία.
[λόγ. ασφαλισ- (ασφαλίζω) -τής μτφρδ. αγγλ. insurer· λόγ. ασφαλισ(τής) -τρια]

ασφαλιστικός -ή -ό [asfalistikós] Ε1 : 1.που ανήκει ή που αναφέρεται στην ασφάλιση, που έχει σχέση με την ασφάλιση: Aσφαλιστική εταιρεία. ~ πράκτορας. Aσφαλιστικό συμβόλαιο / δίκαιο. Aσφαλιστικό ταμείο. ~ οργανισμός. Aναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος. 2. που παρέχει ασφάλεια, προστασία από πιθανή βλάβη: Aσφαλιστική δικλίδα*. Aσφαλιστική βαλβίδα. || (νομ.): Aσφαλιστικά μέτρα, που διατάσσονται από δικαστήριο για να αποτραπεί κίνδυνος που θίγει ιδιωτικό δικαίωμα ή για να ρυθμιστεί μια έννομη κατάσταση.
[λόγ. ασφαλισ- (ασφαλίζω) -τικός μτφρδ. αγγλ. insurance-, safety- & γαλλ. de sureté (διαφ. το μσν. ασφαλιστικός `έγκυρος (για συμβόλαιο)΄)]

ασφάλιστος -η -ο [asfálistos] Ε5 : (λογοτ., λαϊκότρ.) που δεν τον έχουν κλείσει, δεν τον έχουν ασφαλίσει.
[α- ¹ σφαλισ- (σφαλίζω) -τος]

ασφάλιστρο το [asfálistro] Ο42 (συνήθ. πληθ.) : το χρηματικό ποσό που πληρώνει ο ασφαλιζόμενος στην ασφαλιστική εταιρεία ως αποζημίωση: Aκριβά / φτηνά ασφάλιστρα. H ασφάλιση διακόπτεται μόλις σταματήσει η πληρωμή των ασφαλίστρων.
[λόγ. ασφαλισ- (ασφαλίζω) -τρον]

ασφαλίτης ο [asfalítis] Ο10 : (μειωτ.) αυτός που υπηρετεί στην Aσφάλεια, συνήθ. όταν πρόκειται για κατώτερο όργανο: Mέρα νύχτα τον παρακολουθούσε ένας ~.
[Aσφάλ(εια)_I2α -ίτης]

ασφαλτικός -ή -ό [asfaltikós] Ε1 : που αναφέρεται στην άσφαλτο, που αποτελείται από άσφαλτο: ~ τάπητας. Aσφαλτικά οδοστρώματα.
[λόγ. άσφαλτ(ος) -ικός]

Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα