Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

(viii) Αόριστες αντωνυμίες

§2.65. Η αόριστη αντωνυμία τὶς(=κάποιος) χρησιμοποιείται είτε ως επίθετο είτε ως ουσιαστικό στις καταφατικές μόνο προτάσεις. Στις αποφατικές χρησιμοποιούνται οι αόριστες αντωνυμίες οὐδεὶς και μηδείς.

ΞΕΝ Απολ 28 παρὼν δέ τις Ἀπολλόδωρος […] εἶπεν || και κάποιος Απολλόδωρος, που βρισκόταν εκεί, είπε.

ΘΟΥΚ 4.68.2 ἀπέθανόν τινες αὐτῶν || σκοτώθηκαν μερικοί από αυτούς.

ΞΕΝ Ελλ 2.2.3 ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη || εκείνη τη νύχτα δεν κοιμήθηκε κανείς.

ΥΠΕΡ 6.15 καὶ μηδεὶς ὑπολάβῃ με τῶν ἄλλων πολιτῶν μηδένα λόγον ποιεῖσθαι, ἀλλὰ Λεωσθένη μόνον ἐγκωμιάζειν || και κανείς ας μην θεωρήσει ότι παραβλέπω τελείως τους υπόλοιπους πολίτες και εγκωμιάζω μόνο τον Λεωσθένη.

§2.66. Η αντωνυμία τὶς στον ενικό αριθμό μπορεί να έχει περιληπτική σημασία και τότε ισοδυναμεί με τις αντωνυμίες πᾶς ή ἕκαστος. Με τον ίδιο τρόπο χρησιμοποιούνται και οι φράσεις πᾶς τις και ἕκαστός τις.

ΣΟΦ Αι 417 τοῦτό τις φρονῶν ἴστω || καθένας που διαθέτει φρόνηση ας το ξέρει αυτό.

ΘΟΥΚ 1.40.5 φανερῶς δὲ ἀντείπομεν τοὺς προσήκοντας ξυμμάχους αὐτόν τινα κολάζειν || αλλά φανερά υποστηρίξαμε την αντίθετη γνώμη, να τιμωρεί ο καθένας μόνος του τους συμμάχους του.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 6.4.20 καὶ ἐπιδεικνύτω τις τοῖς ἀρχομένοις ἑαυτὸν ἄξιον ἀρχῆς || κι ο καθένας σας ας αποδείξει σε αυτούς που εξουσιάζει ότι είναι άξιος για την εξουσία που κατέχει.

ΗΡΟΔ 8.123ἐνθαῦτα πᾶς τις αὐτῶν ἑωυτῷ ἐτίθετο τὴν ψῆφον, αὐτὸς ἕκαστος δοκέων ἄριστος γενέσθαι || τότε ο κάθε (στρατηγός) έδινε την ψήφο στον εαυτό του, επειδή ο καθένας τους θεωρούσε ότι ο ίδιος υπήρξε ο πιο ικανός.

ΞΕΝ Ελλ 2.4.17 ἀλλ', ὦ ἄνδρες, οὕτω χρὴ ποιεῖν ὅπως ἕκαστός τις ἑαυτῷ συνείσεται τῆς νίκης αἰτιώτατος || τώρα όμως, άνδρες, πρέπει να αγωνιστούμε με τέτοιο τρόπο, που ο καθένας μας να έχει τη συναίσθηση ότι στον ίδιο οφείλεται κυρίως η νίκη.

Η αντωνυμία τὶς μπορεί να αναφέρεται υπαινικτικά σε κάποιο γνωστό πρόσωπο, όταν δεν θέλουμε να μιλήσουμε άμεσα γι' αυτό ή σε περίπτωση αστεϊσμού, όπως και στα νέα ελληνικά.

ΣΟΦ Αντ 751 ΑΙ. ῞Ηδ' οὖν θανεῖται καὶ θανοῦσ' ὀλεῖ τινα || ΑΙ. Αυτή θα πεθάνει, και πεθαίνοντας θα σκοτώσει κάποιον (ο Αίμονας αναφέρεται υπαινικτικά στη δική του αυτοκτονία).

ΑΡΙΣΤΟΦ Βατρ 552-554ΞΑ. κακὸν ἥκει τινί. […] δώσει τις δίκην || ΞΑ. Κάποιον τον βρήκε συμφορά, κάποιος θα τιμωρηθεί. (Ο Ξανθίας υπονοεί κοροϊδευτικά τον Διόνυσο στον καυγά του με δύο ξενοδόχες στον Άδη).

§2.67. Η αντωνυμία τίς, όταν συνοδεύει επίθετα, αντωνυμίες, αριθμητικά ή επιρρήματα, επιτείνει ή μετριάζει τη σημασία τους.

ΘΟΥΚ 8.73.6 καὶ τριάκοντα μέν τινας ἀπέκτειναν τῶν τριακοσίων || και σκότωσαν περίπου τριάντα από τους τριακόσιους συνωμότες.

ΕΥΡ ΙΤ 987-988 δεινή τις ὀργὴ δαιμόνων ἐπέζεσεν πρὸς Ταντάλειον σπέρμα || τρομερή η οργή των θεών έκαψε τη γενιά του Ταντάλου.

§2.68. Η αντωνυμία τίς, όταν λειτουργεί ως κατηγορούμενο, σημαίνει: κάποιος σπουδαίος, κάτι σημαντικό, όπως και στα νέα ελληνικά.

ΠΛ Απολ 41e οἴονταί τι εἶναι ὄντες οὐδενὸς ἄξιοι || νομίζουν ότι είναι σπουδαίοι, ενώ δεν αξίζουν τίποτε.

§2.69. Η αντωνυμία ἄλλος, όταν συνάπτεται με τον τελευταίο όρο μιας απαρίθμησης, συχνά σημαίνει: επιπλέον, εκτός αυτού. Στην περίπτωση αυτή, το ουσιαστικό που ακολουθεί είναι επεξήγηση της αντωνυμίας.

ΞΕΝ Ελλ 2.4.9 τῇ δ' ὑστεραίᾳ εἰς τὸ Ὠιδεῖον παρεκάλεσαν τοὺς ἐν τῷ καταλόγῳ ὁπλίτας καὶ τοὺς ἄλλους ἱππέας || την άλλη μέρα συγκέντρωσαν στο Ωδείο τους οπλίτες που ήταν γραμμένοι στον κατάλογο, κι επιπλέον, τους ιππείς.

ΘΟΥΚ 1.143.1 κυβερνήτας ἔχομεν πολίτας καὶ τὴν ἄλλην ὑπηρεσίαν πλείους καὶ ἀμείνους ἢ ἅπασα ἡ ἄλλη Ἑλλάς || ως κυβερνήτες στα πλοία μας έχουμε δικούς μας πολίτες, κι επιπλέον, κωπηλάτες περισσότερους και καλύτερους απ' ό,τι όλη η υπόλοιπη Ελλάδα.