Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

(ii) Κτητικές αντωνυμίες

§2.39. Οι κτητικές αντωνυμίες λειτουργούν συνήθως ως επιθετικοί προσδιορισμοί ουσιαστικών, δηλώνοντας τον κάτοχο ενός πράγματος ή τον φορέα μιας σχέσης, συγγενικής, φιλικής, κλπ.

ΔΗΜ 18.193 μὴ δὴ τοῦθ' ὡς ἀδίκημ' ἐμὸν θῇς || αυτό λοιπόν μην το θεωρήσεις αδίκημα δικό μου.

ΛΥΣ 1.4 τοὺς παῖδας τοὺς ἐμοὺς ᾔσχυνε || ντρόπιασε τα παιδιά μου.

ΑΝΔΟΚ 1.141δέομαι οὖν ἁπάντων <ὑμῶν> περὶ ἐμοῦ τὴν αὐτὴν γνώμην ἔχειν, ἥνπερ καὶ περὶ τῶν ἐμῶν προγόνων || σας παρακαλώ, λοιπόν, όλους σας να έχετε για μένα την ίδια γνώμη που είχατε και για τους προγόνους μου.

ΘΟΥΚ 1.33.4 ἡμέτερον δέ γ' αὖ ἔργον προτερῆσαι || καθήκον δικό μας είναι να τους προλάβουμε και να κινηθούμε πρώτοι.

ΛΥΣ 13.96 οἱ τριάκοντα τοίνυν τῶν μὲν ἀνδρῶν τούτων, οἳ ἦσαν ὑμέτεροι φίλοι, θάνατον κατέγνωσαν || οι Τριάκοντα, λοιπόν, τους άνδρες αυτούς, που ήταν φίλοι σας, τους καταδίκασαν σε θάνατο.

ΛΥΣ 2.6 οὐδ' (έξεγένετο) οἴκαδε ἀπελθούσαις ἀπαγγεῖλαι τήν τε σφετέραν αὐτῶν δυστυχίαν καὶ τὴν τῶν ἡμετέρων προγόνων ἀρετήν || ούτε στάθηκε δυνατόν γι' αυτές να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να αναγγείλουν τη δική τους συμφορά και την ανδρεία των προγόνων μας.

§2.40. Οι κτητικές αντωνυμίες ισοδυναμούν με γενική κτητική, γι' αυτό και συχνά αντικαθίστανται από τη γενική της προσωπικής αντωνυμίας στο πρώτο και στο δεύτερο πρόσωπο (μου, σου, ἡμῶν, ὑμῶν) κι από τη γενική δεικτικών αντωνυμιών ή της επαναλητικής αντωνυμίας στο τρίτο πρόσωπο (αὐτοῦ, αὐτῆς, αὐτοῦ, αὐτῶν, ἐκείνου, τούτου κλπ.). Η αντικατάσταση αυτή είναι συνηθέστερη στην περίπτωση του τρίτου προσώπου, για το οποίο σπάνια χρησιμοποιείται η κτητική αντωνυμία (η αντωνυμία σφέτερος, -α, -ον είναι ωστόσο συχνότερη σε σχέση με την ἑός, ἑή, ἑόν).

ΑΝΔΟΚ 1.42 τὸν δ' αὖ κηδεστήν μου οὕτως ἀπώλλυεν || τον γαμπρό μου πάλι με αυτόν τον τρόπο τον κατέστρεψε.

ΙΣΟΚΡ επιστ 7.2 τὰ διηγγελμένα περὶ τοῦ πατρός σου || όσα έχουν ακουστεί για τον πατέρα σου.

ΛΥΣ 19.61 εἰ νῦν γε ἐξαπατηθείητε ὑπὸ τούτων καὶ δημεύσαιθ' ἡμῶν τὴν οὐσίαν || αν τώρα εξαπατηθείτε από αυτούς και δημεύσετε την περιουσία μας.

ΙΣΟΚΡ 5.32 Θηβαῖοι δὲ τὸν ἀρχηγὸν τοῦ γένους ὑμῶν τιμῶσι || οι Θηβαίοι τιμούν τον γενάρχη σας.

ΛΥΣ 2.11 οἱ δὲ παῖδες αὐτοῦ ἔφευγον μὲν Εὐρυσθέα || τα παιδιά του προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τον Ευρυσθέα.

ΛΥΣ 25.3 τούτων μὲν γὰρ ἔργον ἐστὶ καὶ τοὺς μηδὲν ἡμαρτηκότας εἰς αἰτίαν καθιστάναι || γιατί έργο δικό τους είναι να κατηγορούν ακόμη κι αυτούς που δεν έχουν διαπράξει κανένα αδίκημα.

ΙΣΟΚΡ 7.73 πρὸς γὰρ τὴν ἐκείνων ἀρετὴν […] ἁμιλλητέον ἡμῖν ἐστιν || πρέπει να συναγωνιζόμαστε προς την αρετή εκείνων (των προγόνων).

§2.41. Σε περιπτώσεις αυτοπάθειας (όταν το πρόσωπο που δηλώνει η κτητική αντωνυμία είναι ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος), συχνά η κτητική αντωνυμία

προσδιορίζεται για έμφαση από τη γενική παραθετική αὐτοῦ ή αὐτῶν: ἐμὸς αὐτοῦ, σὸς αὐτοῦ, ἑὸς αὐτοῦ, ἡμέτερος αὐτῶν, ὑμέτερος αὐτῶν, σφέτερος αὐτῶν. Στον πεζό λόγο εύχρηστοι είναι μόνο οι τρεις τελευταίοι τύποι για τα πρόσωπα του πληθυντικού.

ΟΜ Ιλ 6.446 ἀρνύμενος πατρός τε μέγα κλέος ἠδ᾽ ἐμὸν αὐτοῦ || προσπαθώντας να διαφυλάξω τη μεγάλη δόξα του πατέρα μου και τη δική μου.

ΣΟΦ ΟΤ 415-416καὶ λέληθας ἐχθρὸς ὢν τοῖς σοῖσιν αὐτοῦ || και δεν έχεις καταλάβει ότι είσαι εχθρός των συγγενών σου.

ΙΣΟΚΡ 8.43 ἡμεῖς δ' οὐδ' ὑπὲρ τῆς ἡμετέρας αὐτῶν πλεονεξίας κινδυνεύειν ἀξιοῦμεν || εμείς όμως δεν θεωρούμε άξιο να διακινδυνεύουμε ούτε για τα δικά μας συμφέροντα.

ΙΣΟΚΡ 14.44 καὶ τῶν μὲν κτημάτων τῶν ὑμετέρων αὐτῶν ἀπέστητε || εσείς τις κτήσεις σας τις εγκαταλείψατε.

ΛΥΣ 24.14 ὑμεῖς δὲ […] μᾶλλον πιστεύετε τοῖς ὑμετέροις αὐτῶν ὀφθαλμοῖς ἢ τοῖς τούτου λόγοις || εσείς δίνετε περισσότερη πίστη στα μάτια σας, παρά στα λόγια του κατηγόρου.

ΘΟΥΚ 7.75.5 καὶ οἱ ὁπλῖται καὶ οἱ ἱππῆς παρὰ τὸ εἰωθὸς αὐτοὶ τὰ σφέτερα αὐτῶν σιτία (ἔφερον) || και οι οπλίτες και οι ιππείς, αντίθετα προς τη συνήθεια, κουβαλούσαν οι ίδιοι τα τρόφιμά τους.

§2.42.Για να δοθεί έμφαση στην αυτοπάθεια, η κτητική αντωνυμία μπορεί επίσης να αντικατασταθεί από τη γενική της αυτοπαθούς αντωνυμίας. Αυτό ισχύει για τα τρία πρόσωπα του ενικού και για το τρίτο του πληθυντικού: αντί των κτητικών αντωνυμιών ἐμός, σός, ἐός, σφέτερος, χρησιμοποιούνται οι γενικές ἐμαυτοῦ, σεαυτοῦ / σαυτοῦ, ἑαυτοῦ / αὑτοῦ, ἑαυτῶν / αὑτῶν. Για το πρώτο και δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο η εμφατική αυτοπάθεια δηλώνεται μόνο με τον τρόπο που περιγράφτηκε στην προηγούμενη παράγραφο.

ΛΥΣ 10.1 τὸν πατέρα μ᾽ ἔφασκεν ἀπεκτονέναι τὸν ἐμαυτοῦ || ισχυριζόταν ότι σκότωσα τον πατέρα μου.

ΘΟΥΚ 5.26.5 καὶ ξυνέβη μοι φεύγειν τὴν ἐμαυτοῦ ἔτη εἴκοσι || κι έτυχε να είμαι εξόριστος από την πατρίδα μου για είκοσι χρόνια.

ΙΣΟΚΡ 2.31 ἀλλὰ τὴν σαυτοῦ σωφροσύνην παράδειγμα τοῖς ἄλλοις καθίστη || αλλά τη σωφροσύνη σου να την κάνεις παράδειγμα για τους άλλους.

ΘΟΥΚ 8.58.2 καὶ περὶ τῆς χώρας τῆς ἑαυτοῦ βουλευέτω βασιλεὺς ὅπως βούλεται || και την επικράτειά του ο Βασιλιάς ας την κυβερνά όπως θέλει.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 6.4.5 εἴ τις καὶ ἄλλη πώποτε γυνὴ τὸν ἑαυτῆς ἄνδρα μεῖζον τῆς αὑτῆς ψυχῆς ἐτίμησεν || αν κάποτε και κάποια άλλη γυναίκα αγάπησε τον άντρα της περισσότερο από τη ζωή της.

ΛΥΣ 2.23 οὐκ ἐφοβήθησαν τὸ πλῆθος τῶν ἐναντίων, ἀλλὰ τῇ αὑτῶν ἀρετῇ μᾶλλον ἐπίστευσαν || δεν φοβήθηκαν το πλήθος των εχθρών, αλλά είχαν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην ανδρεία τους.

§2.43. Όταν από τα συμφραζόμενα είναι φανερός ο κτήτορας, τότε η κτητική αντωνυμία ή η γενική κτητική συνήθως παραλείπεται· στην πραγματικότητα, στις περιπτώσεις αυτές, το άρθρο έχει την αξία κτητικής αντωνυμίας (βλ. §2.72.).

ΛΥΣ 16.10 πρὸς τὸν ἀδελφὸν δ' οὕτως ἐνειμάμην (αντί τὸν ἀδελφὸν τὸν ἐμόν) || και με τον αδελφό μου έτσι μοίρασα την περιουσία.

ΑΙΣΧΙΝ 1.28 ἐάν τις λέγῃ ἐν τῷ δήμῳ τὸν πατέρα τύπτων ἢ τὴν μητέρα (αντί τὸν αὑτοῦ πατέρα ἢ τὴν αὑτοῦ μητέρα) || αν κάποιος αγορεύει ενώπιον του λαού, ενώ χτυπά τον πατέρα του και τη μητέρα του.

ΛΥΣ 16.4 ἡμᾶς γὰρ ὁ πατὴρ […] ὡς Σάτυρον τὸν ἐν τῷ Πόντῳ διαιτησομένους ἐξέπεμψε (αντί ὁ πατὴρ ἡμῶν) || γιατί ο πατέρας μας μάς έστειλε στον Σάτυρο που ζούσε στον Εύξεινο Πόντο, για να ζήσουμε εκεί.

ΞΕΝ Απομν 1.2.20 δι' ὃ καὶ τοὺς υἱεῖς οἱ πατέρες […] ἀπὸ τῶν πονηρῶν ἀνθρώπων εἴργουσιν (αντί τοὺς αὑτῶν υἱεῖς) || γι' αυτό οι πατεράδες κρατάνε τους γιους τους μακριά από τους κακούς ανθρώπους.

ΔΗΜ 18.220 ἀλλ' οὕτως ἐπεπείσμην μέγαν εἶναι τὸν κατειληφότα κίνδυνον τὴν πόλιν (αντί τὴν ἡμετέραν πόλιν) || αλλά ήμουν τόσο πεπεισμένος ότι είναι μεγάλος ο κίνδυνος που βρήκε την πόλη.