Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

(iv) Αυτοπαθείς αντωνυμίες

§2.48. Οι αυτοπαθείς αντωνυμίες χρησιμοποιούνται μόνο στις πλάγιες πτώσεις, επειδή η λειτουργία τους είναι να αντικαθιστούν τις πλάγιες πτώσεις των προσωπικών αντωνυμιών, όταν το πρόσωπο που δηλώνει η αντωνυμία είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος.

§2.49. Άμεση ή ευθεία αυτοπάθεια. Άμεση χαρακτηρίζεται η αυτοπάθεια όταν η αυτοπαθής αντωνυμία και το υποκείμενο (ή σπανιότερα το αντικείμενο) του ρήματος στο οποίο αυτή αναφέρεται ανήκουν στην ίδια πρόταση ή φράση.

ΛΥΣ 25.15 ἐγὼ γὰρ τοιοῦτον ἐμαυτὸν ἐν ταῖς τῆς πόλεως συμφοραῖς παρέσχον || εγώ τέτοια συμπεριφορά έδειξα την περίοδο που οι συμφορές βρήκαν την πόλη.

ΛΥΣ 16.20 καὶ ἐμαυτῷ δοκῶ φιλοτιμότερον διατεθῆναι τοῦ δέοντος || κι ο ίδιος έχω την εντύπωση ότι έδειξα μεγαλύτερη φιλοδοξία από ό,τι έπρεπε.

ΛΥΣ 19.1 ἀνάγκη οὖν […] βοηθεῖν τῷ πατρὶ καὶ ἐμαυτῷ || είναι ανάγκη λοιπόν να υπερασπιστώ τον πατέρα μου και τον εαυτό μου.

ΛΥΣ 2.77 οὐ γὰρ ἐλανθάνομεν ἡμᾶς αὐτοὺς ὄντες θνητοί || δεν ξεχνούσαμε ότι είμαστε θνητοί.

ΔΗΜ 13.2 τὰ μέγιστ' ὠφελήσετε τὴν πόλιν καὶ ὑμᾶς αὐτούς || θα ωφελήσετε στο μέγιστο βαθμό και την πόλη και τους εαυτούς σας.

ΘΟΥΚ 7.85.1 Νικίας Γυλίππῳ ἑαυτὸν παραδίδωσι || ο Νικίας παραδίδεται στον Γύλιππο.

ΘΟΥΚ 6.26.2 ἄρτι δ' ἀνειλήφει ἡ πόλις ἑαυτὴν ἀπὸ τῆς νόσου καὶ τοῦ ξυνεχοῦς πολέμου || τελευταία είχε συνέλθει η πόλη από την αρρώστια και τον αδιάκοπο πόλεμο.

ΞΕΝ Απομν 4.2.25 οὕτως ἔμοιγε δοκεῖ, ἔφη, ὁ μὴ εἰδὼς τὴν αὑτοῦ δύναμιν ἀγνοεῖν

ἑαυτόν || συνεπώς, είπε, πιστεύω ότι όποιος αγνοεί την δύναμή του, αγνοεί τον εαυτό του.

ΘΟΥΚ 2.65.1 ἐπειρᾶτο τοὺς Ἀθηναίους τῆς τε ἐς αὑτὸν ὀργῆς παραλύειν καὶ ἀπὸ τῶν παρόντων δεινῶν ἀπάγειν τὴν γνώμην || προσπαθούσε (ο Περικλής) και την οργή των Αθηναίων εναντίον του να εξασθενίσει και να απομακρύνει τη σκέψη τους από τις τωρινές συμφορές.

ΞΕΝ Ελλ 6.5.21 τοὺς δὲ περιοίκους ἀφῆκεν ἐπὶ τὰς ἑαυτῶν πόλεις || τους περίοικους τους άφησε να πάνε στις πόλεις τους.

Μερικές φορές, στην άμεση αυτοπάθεια αντί για την αυτοπαθή αντωνυμία του πρώτου και δευτέρου προσώπου χρησιμοποιούνται οι αντίστοιχες προσωπικές αντωνυμίες. Αυτό είναι σύνηθες στην έκφραση δοκῶ μοι / ἐμοί, η οποία είναι πολύ συχνότερη από το κανονικό δοκῶ ἐμαυτῷ.

ΘΟΥΚ 2.71.2 οὐ δίκαια ποιεῖτε οὐδ' ἄξια οὔτε ὑμῶν οὔτε πατέρων ὧν ἐστε (αντί ὑμῶν αὐτῶν) || αυτά που κάνετε δεν είναι δίκαια κι ούτε ανταποκρίνονται στην αξία σας ούτε στην αξία των προγόνων από τους οποίους κατάγεστε.

ΞΕΝ ΚΠαιδ 1.6.20 οὐκ ἀπείρως μοι δοκῶ αὐτοῦ ἔχειν (αντί ἐμαυτῷ) || νομίζω πως δεν είμαι άπειρος σ' αυτό.

Σε κάποιες περιπτώσεις, αντί για την αυτοπαθή αντωνυμία του πρώτου ή δευτέρου προσώπου χρησιμοποιείται εκείνη του τρίτου προσώπου.

ΑΙΣΧ Αγ 1296-1297 εἰ δ᾽ ἐτητύμως μόρον τὸν αὑτῆς οἶσθα (αντί σαυτῆς) || αν πραγματικά γνωρίζεις τον θάνατό σου.

ΠΛ Φαιδ 78b δεῖ ἡμᾶς ἀνερέσθαι ἑαυτούς (αντί ἡμᾶς αὐτούς) || πρέπει να αναρωτηθούμε εμείς.

ΞΕΝ Ελλ 1.7.19 εὑρήσετε σφᾶς αὐτοὺς ἡμαρτηκότας τὰ μέγιστα (αντί ὑμᾶς αὐτούς) || θα διαπιστώσετε ότι έχετε διαπράξει μέγιστα σφάλματα.

§2.50. Έμμεση ή πλάγια αυτοπάθεια. Στην έμμεση αυτοπάθεια η αυτοπαθής αντωνυμία και το υποκείμενο του ρήματος στο οποίο αυτή αναφέρεται ανήκουν σε διαφορετικές προτάσεις ή φράσεις. Η έμμεση αυτοπάθεια ισχύει μόνο για την αυτοπαθή αντωνυμία του τρίτου προσώπου.

ΞΕΝ ΚΑναβ 7.1.18δείσας μὴ […] ἀνήκεστα κακὰ γένοιτο τῇ πόλει καὶ ἑαυτῷ || επειδή φοβήθηκε μήπως συμβούν αθεράπευτες συμφορές στην πόλη και στον ίδιο.

ΞΕΝ Ελλ 3.5.4 εὐθὺς οἱ Φωκεῖς πέμπουσι πρέσβεις εἰς Λακεδαίμονα καὶ ἠξίουν βοηθεῖν αὑτοῖς || οι Φωκείς έστειλαν αμέσως πρέσβεις στη Σπάρτη και ζητούσαν να τους βοηθήσουν οι Σπαρτιάτες.

ΘΟΥΚ 1.111.1Ὀρέστης ὁ Ἐχεκρατίδου υἱὸς […] ἔπεισεν Ἀθηναίους ἑαυτὸν κατάγειν || ο Ορέστης, ο γιος του Εχεκρετίδη, έπεισε τους Αθηναίους να τον αποκαταστήσουν στην εξουσία στην πατρίδα του.

ΛΥΣ 2.28 ἡγούμενος τὴν διατριβὴν αὑτῷ πολλὴν ἔσεσθαι || επειδή πίστευε ότι θα καθυστερήσει πολύ.

ΞΕΝ Ελλ 1.4.12 ἑώρα (τὴν πόλιν) ἑαυτῷ εὔνουν οὖσαν || έβλεπε ότι η πόλη ήταν ευνοϊκή απέναντί του.

ΛΥΣ 12.67 Ἀντιφῶντα καὶ Ἀρχεπτόλεμον φιλτάτους ὄντας αὑτῷ κατηγορῶν ἀπέκτεινεν || τον Αντιφώντα και τον Αρχεπτόλεμο, παρότι ήταν στενότατοι φίλοι του, τους κατηγόρησε και προκάλεσε την κετέλεσή τους.

Πολύ συχνά στην έμμεση αυτοπάθεια, αντί για την αυτοπαθή αντωνυμία χρησιμοποιείται η προσωπική αντωνυμία του τρίτου προσώπου ή, συνηθέστερα, η αντωνυμία αὐτός.

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.2.8ἐνταῦθα λέγεται Ἀπόλλων ἐκδεῖραι Μαρσύαν νικήσας ἐρίζοντά οἱ περὶ σοφίας (αντί ἑαυτῷ) || εκεί λέγεται ότι ο Απόλλωνας νίκησε και έγδαρε τον Μαρσύα, που συναγωνίζονταν μαζί του στη μουσική δεξιότητα.

ΠΛ Πολ 327b κατιδὼν οὖν πόρρωθεν ἡμᾶς οἴκαδε ὡρμημένους Πολέμαρχος ὁ Κεφάλου ἐκέλευσε δραμόντα τὸν παῖδα περιμεῖναί ἑ κελεῦσαι (αντί ἑαυτόν) || μας είδε απο μακριά ο Πολέμαρχος, ο γιος του Κέφαλου, να επιστρέφουμε σπίτι μας και πρόσταξε τον δούλο του να τρέξει και να μας ζητήσει να τον περιμένουμε.

ΘΟΥΚ 1.24.6 πέμπουσιν ἐς τὴν Κέρκυραν πρέσβεις […] δεόμενοι μὴ σφᾶς περιορᾶν φθειρομένους, ἀλλὰ τούς τε φεύγοντας ξυναλλάξαι σφίσι (αντί ἑαυτοὺς και ἑαυτοῖς) || στέλνουν πρέσβεις στην Κέρκυρα, παρακαλώντας τους να μην τους αφήσουν να καταστραφούν, αλλά να τους συμφιλιώσουν με τους εξόριστους.

ΘΟΥΚ 4.34.2 αἰεὶ διὰ φόβου εἰσὶ μή ποτε Ἀθηναῖοι αὐτοῖς ἐπὶ τὴν πόλιν ἔλθωσιν (αντί ἑαυτοῖς) || συνεχώς φοβούνται μήπως κάποτε οι Αθηναίοι επιτεθούν στην πόλη τους.

ΘΟΥΚ 1.29.1 Κορίνθιοι δὲ οὐδὲν τούτων ὑπήκουον, ἀλλ' ἐπειδὴ πλήρεις αὐτοῖς ἦσαν αἱ νῆες […] ἔπλεον ἐπὶ τὴν Ἐπίδαμνον (αντί ἑαυτοῖς) || οι Κορίνθιοι δεν δέχονταν τίποτε από αυτά, αλλά επειδή τα πλοία τους ήταν ήδη επανδρωμένα, ξεκίνησαν για την Επίδαμνο.

ΞΕΝ Απομν 4.7.1 ἁπλῶς τὴν ἑαυτοῦ γνώμην ἀπεφαίνετο Σωκράτης πρὸς τοὺς ὁμιλοῦντας αὐτῷ (αντί ἑαυτῷ) || ο Σωκράτης συνήθιζε να λέει καθαρά τη γνώμη του σε όσους τον συναναστρέφονταν.

§2.51. Αμοιβαία αυτοπάθεια. Αρκετά συχνά η αυτοπαθής αντωνυμία χρησιμοποιείται στη θέση της αλληλοπαθούς.

ΠΛ Φαιδ 116a περιεμένομεν οὖν πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς διαλεγόμενοι || τον περιμέναμε λοιπόν συζητώντας μεταξύ μας.

ΙΣΟΚΡ 4.15 χρὴ διαλυσαμένους τὰς πρὸς ἡμᾶς αὐτοὺς ἔχθρας ἐπὶ τὸν βάρβαρον τραπέσθαι || πρέπει, αφού σταματήσουμε τις μεταξύ μας έχθρες, να στραφούμε εναντίον των βαρβάρων.