Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <^>

(i) Επιθετική Μετοχή

§5.7. Επιθετική είναι η μετοχή η οποία χρησιμοποιείται ως επιθετικός προσδιορισμός (βλ. §2.12.) ενός ουσιαστικού, με το οποίο συμφωνεί ως προς την πτώση, το γένος και τον αριθμό. Επειδή η μετοχή αυτή μπορεί να αναλυθεί σε αναφορική πρόταση λέγεται και "αναφορική".

§5.8. Η επιθετική μετοχή ενδέχεται να συνοδεύει ένα άναρθρο ουσιαστικό, όπως στα ακόλουθα παραδείγματα:

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.2.10 ἐντεῦθεν ἐξελαύνει εἰς Πέλτας, πόλιν οἰκουμένην || από εκεί προελαύνει και φθάνει στις Πέλτες, πόλη κατοικούμενη (αναφ.: πόλη, η οποία κατοικούνταν).

ΞΕΝ ΚΑναβ 4.5.24 καταλαμβάνει πώλους εἰς δασμὸν βασιλεῖ ἐκτρεφομένους || αιχμαλωτίζει πουλάρια που εκτρέφονταν ως φόρος για τον βασιλιά.

§5.9. Κατά κανόνα όμως η επιθετική μετοχή συνοδεύει ένα έναρθρο ουσιαστικό ή εκφέρεται και η ίδια με άρθρο, καταλαμβάνοντας την χαρακτηριστική για έναν επιθετικό προσδιορισμό θέση, δηλαδή είτε μεταξύ του άρθρου και του ουσιαστικού που προσδιορίζει, είτε, σε περίπτωση έμφασης, με επανάληψη του άρθρου μετά το ουσιαστικό:

ΗΡΟΔ 1.61 ἀπολαβὼν δὲ τὴν τυραννίδα τρόπῳ τῷ εἰρημένῳ || όταν πήρε πίσω την τυραννίδα [ο Πεισίστρατος] με τον τρόπο που αναφέρθηκε.

ΗΡΟΔ 6.61 τὸ δ' ἐστὶ ἐν τῇ Θεράπνῃ καλεομένῃ || αυτό [το ιερό] βρίσκεται στην τοποθεσία που λέγεται Θεράπνη.

ΘΟΥΚ 1.32.5 τὴν μὲν οὖν γενομένην ναυμαχίαν αὐτοὶ κατὰ μόνας ἀπεωσάμεθα Κορινθίους || στη ναυμαχία που έγινε αποκρούσαμε μόνοι μας τους Κορίνθιους.

ΘΟΥΚ 1.36.1 ἐς τὸν μέλλοντα καὶ ὅσον οὐ παρόντα πόλεμον || στον πόλεμο που πρόκειται να γίνει και που απλώς δεν άρχισε ακόμη.

ΘΟΥΚ 1.112.5 τὸν ἱερὸν καλούμενον πόλεμον ἐστράτευσαν || ξεκίνησαν τονπόλεμο που ονομάστηκε "ιερός".

ΞΕΝ ΚΑναβ 1.1.9 ἐπολέμει τοῖς Θρᾳξὶ τοῖς ὑπὲρ Ἑλλήσποντον οἰκοῦσι || πολεμούσε εναντίον των Θρακών, οι οποίοι κατοικούν πάνω από τον Ελλήσποντο.

ΞΕΝ ΚΑναβ 2.1.12 μὴ οὖν οἴου τὰ μόνα ἀγαθὰ ἡμῖν ὄντα ὑμῖν παραδώσειν || μη νομίζεις λοιπόν ότι θα παραδώσουμε σε σας τα μόνα αγαθά που έχουμε.

ΠΛ Απολ 21b ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι || πήγα σε κάποιον από αυτούςπου νομίζουν πως είναι σοφοί.

ΔΗΜ 1.2 ὁ παρὼν καιρός || η παρούσα στιγμή.

ΔΗΜ 20.17 ὁ τοίνυν τὴν πίστιν ἀφαιρῶν τῶν δωρειῶν νόμος || ο νόμος εκείνος λοιπόν που καταστρέφει την εμπιστοσύνη στις δωρεές.

ΙΣΟΚΡ 4.43 τὰς ἔχθρας τὰς ἐνεστηκυίας διαλυσαμένους || παραμερίζοντας τις υφιστάμενες αντιπαλότητες.

ΛΥΣ 13.62 οἱ μὲν γὰρ στρατηγήσαντες ὑμῖν πολλάκις μείζω τὴν πόλιν τοῖςδιαδεχομένοις στρατηγοῖς παρεδίδοσαν || άλλοι αφού σας υπηρέτησαν πολλές φορές ως στρατηγοί παρέδωσαν την πόλη μεγαλύτερη σε αυτούς που τους διαδέχτηκαν.

ΑΙΣΧΙΝ 3.6 αἱ πόλεις αἱ δημοκρατούμεναι [διοικοῦνται] τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις || οι πόλεις που έχουν δημοκρατικό πολίτευμα κυβερνώνται σύμφωνα με τους ισχύοντες νόμους.

§5.10. Η επιθετική μετοχή ενδέχεται να εκφέρεται και αυτόνομα, ουσιαστικοποιημένη μέσω του άρθρου, το οποίο έχει είτε ατομική είτε γενική σημασία, δηλώνει δηλαδή κάτι ατομικό ή κάτι καθολικό (η χρήση αυτή είναι συχνή στον Θουκυδίδη):

ΗΡΟΔ 1.120 τὸν παῖδα […] ἀπόπεμψαι ἐς Πέρσας καὶ τοὺς γειναμένους || το παιδί διώξτο στην Περσία και σε κείνους που το γέννησαν [στους γονείς].

ΘΟΥΚ 1.36.1 γνώτω τὸ μὲν δεδιὸς αὐτοῦ ἰσχὺν ἔχον τοὺς ἐναντίους μᾶλλον φοβῆσον, τὸ δὲ θαρσοῦν μὴ δεξάμενος ἀσθενὲς ὂν πρὸς ἰσχύοντας τοὺς ἐχθροὺς ἀδεέστερον ἐσόμενον || να ξέρει πως αυτό που φοβάται [για να παραβεί την συνθήκη που έχει κλείσει με τους αντιπάλους μας και να συμμαχήσει μαζί μας], επειδή [τούτο] διαθέτει δύναμη, θα προκαλέσει περισσότερο φόβο στους αντίπαλους, ενώ το θάρρος που αντλεί από την απόρριψη της πρότασής μας θα τον αποδυναμώσει καθιστώντας τον λιγότερο επίφοβο προς έναν ήδη ισχυρό εχθρό.

ΘΟΥΚ 5.32.1 Σκιωναίους οἱ Ἀθηναῖοι ἐκπολιορκήσαντες ἀπέκτειναν τοὺς ἡβῶντας οι Αθηναίοι αφού κατέβαλαν με πολιορκία τους Σκιωναίους σκότωσαν αυτούς που βρίσκονταν στην ήβη [τους έφηβους].

ΞΕΝ Απομν 1.1.1 πολλάκις ἐθαύμασα τίσι ποτὲ λόγοις Ἀθηναίους ἔπεισαν οἱ γραψάμενοι Σωκράτην ὡς ἄξιος εἴη θανάτου τῇ πόλει || πολλές φορές αναρωτήθηκα με ποια επιχειρήματα έπεισαν τους Αθηναίους αυτοί που κατηγόρησαν τον Σωκράτη στο δικαστήριο ότι του αξίζει ο θάνατος για το καλό της πόλης.

ΞΕΝ ΚΑναβ 7.3.28 ἀρχαῖος εἴη νόμος κάλλιστος τοὺς μὲν ἔχοντας διδόναι τῷ βασιλεῖ τιμῆς ἕνεκα, τοῖς δὲ μὴ ἔχουσι διδόναι τὸν βασιλέα || υπήρχε ένα ωραιότατο παλιό έθιμο να δίνουν αυτοί που έχουν στο βασιλιά τιμής ένεκεν, ενώ σε αυτούς που δεν έχουν να δίνει ο βασιλιάς.

ΠΛ Θεαιτ 186b ἀναλογιζομένη [ἡ ψυχὴ] ἐν ἑαυτῇ τὰ γεγονότα καὶ τὰ παρόντα πρὸς τὰ μέλλοντα || συσχετίζοντας η ψυχή μέσα της αυτά που έγιναν [τα παρελθόντα] και αυτά που είναι τώρα [τα παρόντα] με αυτά που πρόκειται να γίνουν [τα μέλλοντα].

Εδώ ανήκει και το γνωστό ομηρικό χωρίο:

ΟΜ Ιλ 1.69-70 Κάλχας Θεστορίδης, οἰωνοπόλων ὄχ' ἄριστος, ὃς ᾔδη τά τ' ἐόντα τά τ' ἐσσόμενα πρό τ' ἐόντα || ο Κάλχας, ο γιος του Θέστορα, ο πιο καλός από τους μάντεις, που ήξερε και αυτά που είναι [υπάρχουν] τώρα και αυτά που θα είναι [θα υπάρξουν] και αυτά που ήτανε [υπήρξαν].

Οι επιθετικές μετοχές ισοδυναμούν εδώ με τις αναφορικές προτάσεις ἃ ἔστι, ἃ ἔσται, ἃ ἦν, για την τελευταία φράση όμως δεν είχε σχηματιστεί ακόμη μια αντίστοιχη μετοχή γι' αυτό αποδίδεται περιφραστικά.