ΤΕΛΦΟΥΣΑ/CARMENTA

Η Τέλφουσα ήταν Νύμφη της Αρκαδίας, κόρη του Λάδωνα, μητέρα του Εύανδρου από τον Ερμή· ή κόρη του Ερμή και σύζυγος του Εύανδρου. Όποια και να ήταν η καταγωγή της, θεωρούνταν ότι η ίδια είχε προφητικές ικανότητες και λατρευόταν στη Ρώμη με το όνομα Carmenta. Τη γνωρίζουμε και με τα ονόματα Θέμις, Νικοστράτη, Τιμάνδρα, Tyburtis (με αυτό αποκτά σύνδεση με τον ποταμό Τιβέριο).

Η Τέλφουσα ήρθε μαζί με τον Εύανδρο στη Δύση, ζητώντας εκεί καταφύγιο. Εκεί μετονομάστηκε σε Carmenta από το χάρισμα της προφητείας της (<Carmen = μαγικό άσμα). Το χάρισμά της την έκανε να υποδείξει στον γιο της την καλύτερη τοποθεσία στη Ρώμη για να εγκατασταθούν· ήταν το Παλλάντιο, στην αριστερή όχθη του Τίβερη, ένα απλό χωριό βοσκών κοντά στον Παλατίνο λόγο, που αργότερα θα γινόταν η μεγάλη Ρώμη. Όταν ο Ηρακλής έφτασε στο Παλλάντιο κατά την επιστροφή του από την εκστρατεία εναντίον του Γηρυόνη, η Καρμέντα προφήτευσε στον ήρωα το πεπρωμένο που τον περίμενε. Έζησε πολύ και πέθανε στα 110 χρόνια της. Ο γιος της την έθαψε στους πρόποδες του Καπιτωλίου, κοντά στην πύλη που πήρε το όνομά της, Porta Carmentalis, σε ανάμνηση των προφητικών ικανοτήτων της. Ο βωμός που αφιερώθηκε στον Εύανδρο μετά τον θάνατό του ήταν συμμετρικός με τον βωμό της μητέρας του.

Λέγεται, ακόμη, για την Καρμέντα ότι ήταν η αιτία που οι γυναίκες αποκλείονταν από τη λατρεία του θεοποιημένου Ηρακλή στο Μεγάλο Βωμό ανάμεσα στον Παλατίνο και τον Αβεντίνο λόφο. Είχε προκαλέσει την οργή του ήρωα γιατί αρνήθηκε να πάρει μέρος στην ιδρυτική του Βωμού θυσία, αν και είχε προσκληθεί από τον ήρωα.

Ενίοτε θεωρείται και θεότητα της γονιμότητας και της γένεσης και την επικαλούνταν με τα επίθετα Prorsa και Postversa, ανάλογα με τις θέσεις που μπορεί να πάρει το παιδί, όταν γεννιέται.