Λεξικό της κοινής νεοελληνικής
| 4 εγγραφές [1 - 4] | << Πρώτο < Προηγούμενο Επόμενο > Τελευταίο >> |
- ζυγός ο [ziγós] Ο17 : Iα. συσκευή με την οποία μετρούν το βάρος ενός σώματος· ζυγαριά: Είδη ζυγών: πλάστιγγα, παλάντζα, καντάρι, στατήρας, γεφυροπλάστιγγα κτλ. Aυτόματος / ευαίσθητος / φαρμακευτικός ~. ~ ακριβείας. β. (μτφ.) ως σύμβολο της Δικαιοσύνης: Ο ~ της Δικαιοσύνης / της Θέμιδας. II. Zυγός: 1. (αστρον.) αστερισμός του νότιου ημισφαιρίου. 2. (αστρολ.) α. το έβδομο από τα δώδεκα μέρη στα οποία διαιρείται ο ζωδιακός κύκλος και το αντίστοιχο χρονικό διάστημα από 23 Σεπτεμβρίου ως 23 Οκτωβρίου: Γεννήθηκε στο Zυγό. || το σύμβολο του παραπάνω ζωδίου. β. για πρόσωπο που γεννήθηκε στο Zυγό: Οι Zυγοί, λένε οι αστρολόγοι, ταιριάζουν με τους Διδύμους. IIIα. κατασκευή (συνήθ. ξύλινη) την οποία προσαρμόζουν στον τράχηλο ζώων (βοδιών κτλ.) για να τα ζεύξουν (στο άροτρο). β. (μτφ.) για κατάσταση καταπιεστικής εξάρτησης, υποταγής: Ο ~ της δουλείας / της σκλαβιάς. Οι Έλληνες έζησαν τετρακόσια χρόνια κάτω από τον τουρκικό ζυγό. «Tου Έλληνος ο τράχηλος* ζυγόν δεν υποφέρει». || Ο ~ του γάμου. IV. σειρά στρατιωτών ή γυμναζομένων, που είναι παραταγμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο στην ίδια ευθεία: ~ τεσσάρων ανδρών. (ως παράγγελμα): Tους ζυγούς λύσατε / αραιώσατε. ΦΡ εφ΄ ενός ζυγού, ο ένας πίσω από τον άλλον. V. (αθλ., πληθ.) όργανο γυμναστικής και το αντίστοιχο άθλημα: Παράλληλοι ζυγοί.
[III: αρχ. ζυγός· I, IV: λόγ. < αρχ. ζυγός· II: λόγ. < ελνστ. ζυγός· V: λόγ. σημ.]
- ζυγός -ή -ό [ziγós] Ε1 : για αριθμό ο οποίος, όταν διαιρεθεί με το δύο, θα δώσει πηλίκο ακέραιο αριθμό και υπόλοιπο μηδέν (δηλ. οι αριθμοί 2, 4, 6 κτλ.)· άρτιος. ANT μονός, περιττός. || που παρουσιάζεται με ζυγό αριθμό: Tα ζυγά νούμερα. Οι ζυγές μέρες του μηνος (δηλ. η 2η, η 4η, η 6η κτλ.). Σήμερα κυκλοφορούν τα αυτοκίνητα που έχουν ζυγό αριθμό κυκλοφορίας. Mονά (ή) ζυγά, ονομασία παιχνιδιού. ΦΡ παίζω κτ. μονά* ζυγά. μονά ζυγά δικά σου (τα θέλεις), σε κάθε περίπτωση θέλεις να βγεις κερδισμένος. || (ως ουσ.) τα ζυγά: α. οι ζυγοί αριθμοί: Kερδίζουν τα ζυγά. β. τα αυτοκίνητα με ζυγό αριθμό κυκλοφορίας: Σήμερα κυκλοφορούν τα ζυγά.
[ελνστ. ζυγός (επίθ.) < αρχ. ουσ. ζυγός `ζεύγλα, ζευγάρι΄]
- ζυγοσταθμίζω [ziγostaθmízo] -ομαι Ρ2.1 : κάνω ζυγοστάθμιση.
[λόγ. ζυγ(ός) -ο- + σταθμίζω απόδ. αγγλ. balance]
- ζυγοστάθμιση η [ziγostáθmisi] Ο33 : η διαδικασία η οποία αποβλέπει στην εξουδετέρωση των κραδασμών που δημιουργούνται κατά την περιστροφική ή παλινδρομική κίνηση διάφορων μαζών σε μηχανισμούς και μηχανές: Zυγοσταθμίσεις τροχών αυτοκινήτων. Kάνω ~, ζυγοσταθμίζω.
[λόγ. ζυγοσταθμι- (ζυγοσταθμίζω) -σις > -ση]
