Μεταφόρτωση ως PDF Εκτύπωση <>

Το φαινόμενο της μεταφοράς αποτελεί δοκιμασία για μια συγκεκριμένη -και επίσης αρχαία- αντίληψη για τη λογικότητα. Και αποτελεί δοκιμασία, γιατί η μεταφορά απειλεί μια βασική δομή του λόγου και της λογικότητας: την πρόταση, ως αρθρωμένο σύνολο διακεκριμένων κατηγοριών, και τη λογική της λειτουργία, την κατηγόρηση. Στη μεταφορά οι κατηγοριακές αρθρώσεις μοιάζουν να καταργούνται μέσα από τη συμπύκνωση σημασιών και η προτασιακή αποφαντική λογικότητα μοιάζει να υπονομεύεται από το παράδοξο ή και «παράλογο» «είναι» της μεταφοράς: Ο Γιάννης είναι γουρούνι.

Ο κλασικός χειρισμός για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα που δημιουργεί η μεταφορά για την προτασιακή λογικότητα, ήταν να αναχθεί η μεταφορά στην παρομοίωση - να αναχθεί το παράδοξο και το «παράλογο» «είναι» της μεταφοράς στο «είναι σαν» της παρομοίωσης, που σέβεται τις κατηγοριακές και σημασιακές οριοθετήσεις και δεν παραβιάζει τους κανόνες της λογικότητας. Η κλασική αυτή λύση έχει βέβαια περισσότερες από μία παραλλαγές. Αρκεί να αναφέρω απόψεις όπως του Davidson (1978), όπου δεν εμφανίζεται η αναγωγή της μεταφοράς στην παρομοίωση -που άλλωστε παρουσιάζει ποικίλες δυσκολίες- αλλά μετατίθεται το πρόβλημα της μεταφοράς από τη γλωσσική δομή στη γλωσσική χρήση: κατά τον Davidson, η μεταφορά δεν αφορά το «συμβατικό» προτασιακό νόημα -αυτό δεν είναι ποτέ μεταφορικό- αλλά την παραγωγή και την κατανόηση της πρότασης. Ο Davidson υποστηρίζει ότι αυτό που θα πρέπει να εντοπιστεί είναι οι στρατηγικές με τις οποίες ο ομιλητής εννοεί και ο ακροατής κατανοεί κάτι διαφορετικό από αυτό που σημαίνει η πρόταση.

Αν η αναγωγή της μεταφοράς στην παρομοίωση εξαφανίζει τη μεταφορά, σώζοντας έτσι την προτασιακή λογικότητα, η θεωρία του Davidson εξορίζει τη μεταφορά στον χώρο της γλωσσικής χρήσης διατηρώντας τη γλωσσική δομή -την πρόταση- αμόλυντη από τη μεταφορά. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο παρά τη διαφορετική πορεία: διασώζονται οι «καθορισμένες» σημασίες των λέξεων, «senses …they are ordained for», κατά τη διατύπωση του Hobbes, που απειλούνται από την ανατρεπτική λειτουργία της μεταφοράς.